Top menu

"Ευστοχία υλικού" του Αλ. Στεργιόπουλου -Κριτική Βιβλίου

Γράφει η Αγγελική Δημουλή

Ευχάριστη έκπληξη είναι η ανακάλυψη ενός νέου ποιητή, του Αλέξανδρου Στεργιόπουλου άόμως κρατάει πολλά στοιχεία sui generis.

Η συλλογή ξεκινάει μ’ ένα δίστιχο του Καρυωτάκη μιλώντας για τον ντετερμινισμό του ανθρώπου και των πραγμάτων, για τη μικρή ανθρώπινη ατομικότητα μπροστά στο απέραντο της ύπαρξης. Η συλλογή διαβάζεται μέσα σε σχήμα κύκλου ή αλλιώς μέσα στο σχήμα αφετηρία-τέρμα. Το πρώτο ποίημα ορίζει τη γέννηση και τιτλοφορείται Μήτρα ενώ το τελευταίο τη χειραφετημένη αλλά δυσάρεστη ενηλικίωση και καλείται Έλλογο ον.

Η φόρμα των ποιημάτων είναι μικρή, μεστή και λιτή και το περιεχόμενό τους καθόλα υπαρξιστικό θέτει τα ζητήματα του χώρου και του χρόνου στην πικρή επίγεια παρουσία μας. Οι στίχοι είναι ελεύθεροι ανομοιοκατάληκτοι και ο ποιητής φαίνεται πως ξέρει να χρησιμοποιεί εύστοχα το λόγο, τη νεοελληνική γλώσσα αναζητώντας διαρκώς εκείνη τη «βασίλισσα λέξη» που θα αποδώσει τα όσα θέλει να πει. Η συλλογή με τα 25 ποιήματά της αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα σύγχρονης ποίησης που πατάει γερά πάνω στη γνώση της παράδοσης και αναζητά έναν δρόμο ύπαρξης.Στο ποίημα Επανάληψη διαβάζουμε:

Ας επαναλάβουμε
αυτή την τραγωδία
μπας και βρούμε τον εαυτό μας.

Οι αναφορές στον Ελύτη, στον Ρίτσο και στον Καρυωτάκη αποκαλύπτουν άλλωστε τούτη τη διακειμενικότητα που τόσο λείπει στους νέους ποιητές. Ο Στεργιόπουλος δε συστρέφεται, δεν ομφαλοσκοπεί. Φωνάζει. Αποκαλύπτει. Μοιράζεται. Κοινωνικοποιείται. Ο Genette στα Palimsestes του μίλησε για «ενοποιητική λογική». Αυτό ακριβώς προσπαθεί (και το πετυχαίνει) να κάνει ο ποιητής στην Ευστοχία Υλικού.

Τα ποιήματα του Στεργιόπουλου μοιάζουν με αφορισμούς αλλά ταυτόχρονα και με προτροπές γενναίων πράξεων. Είναι σαν να υπόκεινται σε δύο αναγνώσεις που όμως πια μέσα στη μεταμοντέρνα σούπα είτε δεν αναμένουν τίποτα είτε αναμένουν τα πάντα. Γράφει, για παράδειγμα, στην Έκλειψη:

Προχωράμε σκυφτοί
και το φως του ήλιου δεν κοιτάμε.
Σκιά σε ορθή γωνία,
ζωή δίχως αγωνία.
Βλασφημία.

Αλλά στο αντίπαλο δέος διαβάζουμε το ομώνυμο της συλλογής ποίημα:

Το προϊόν φτιάχτηκε
για ν’ αντέχει.
Όχι για να εκρήγνυται.

Για τον Στεργιόπουλο η μοίρα του ανθρώπου και του ποιητή ταυτίζονται. Η μοίρα της λέξης και της σκέψης ταυτίζονται: θάνατος• γράφει στο ποίημα Καταδίκη:
Ετερόφωτες υπάρξεις,
τρέμουν, αργοσβήνουν
πασχίζουν να κρατήσουν το δανεικό φως.
Θάνατος και ξανά θάνατος

Διαβάζοντας τη συλλογή ενεργοποιούνται όλες μας οι αισθήσεις σωματικοποιώντας σε ρόγχο αλλά και ελπίδα όλα όσα μπορούν ν’ απασχολήσουν τον άνθρωπο. Σ’ έναν κόσμο a priori εχθρικό ο ποιητής κατορθώνει μέσα από την αποδόμηση να προτείνει μια λύση: τον Άνθρωπο.