Μεταφράζει η Χριστίνα Λιναρδάκη
Ο Στήβεν Νταν (Stephen Dunn, 1939-) είναι Αμερικανός ποιητής και επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Richard Stockton. Έχει εκδώσει 18 ποιητικές συλλογές. Έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ για τη συλλογή Different Hours, έχει βραβευθεί από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων και ήταν στη βραχεία λίστα για το εθνικό βραβείο βιβλιοκριτικών (National Book Critics Circle Award). Ζει στο Φρόστμπουργκ του Μέριλαντ. Τα ποιήματα προέρχονται από την πιο πρόσφατη συλλογή του, Whereas (NY: W.W.Norton & Company, 2016), στην οποία ο ποιητής εξετάζει τις δυσκολίες του να λέμε την αλήθεια, καθώς και τους μύθους με τους οποίους επιλέγουμε να ζούμε.
**
ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ
Η σιωπή της σελήνης ήταν μια πρόσκληση να επινοήσουμε τις δυνάμεις της,
έτσι όταν ήμασταν ερωτευμένοι μιλούσαμε για την επίδρασή της,
το πώς, ακόμη κι όταν βρισκόταν στην άλλη πλευρά
του κόσμου, τη νιώθαμε να μας σπρώχνει τον έναν προς τον άλλον.
Ξέραμε από παλιά πως μπορούσε να κινήσει ωκεανούς, να προκαλέσει καταστροφές
όμως εκείνες τις μέρες έμοιαζε πιο ισχυρή από ποτέ–
σπασμένοι κυματοθραύστες, πόλεις κάτω από το νερό, σπαραξικάρδιες απογοητεύσεις.
Συνέβη με και χωρίς εμάς, δεν ήμασταν ποτέ υπεύθυνοι.
Κάποτε ίσως να κατηγορήσαμε έναν εκδικητικό θεό,
που όμως εγκαταλείψαμε. Έπειτα αναζητήσαμε στους μετεωρολόγους
τις εξηγήσεις κι εκείνοι με φανερό ενθουσιασμό
μας έδωσαν αυτό που χρειαζόμασταν, τις ημερήσιες πύλες προς την πανωλεθρία,
που μας επέτρεψαν να είμαστε αλλού, σε έναν καναπέ, ας πούμε,
σε ένα μακρινό καθιστικό με ένα άλλοθι, σαν κάποιος άλλος
να ήταν υπεύθυνος. Νύχτα ή μέρα, η σελήνη εφεύρισκε εκ νέου
το σύμπαν μας. Λέξεις ήρθαν σε μας κι εμείς τις μετατρέψαμε
σε τραγούδι. Μάθαμε ακόμη και να τις πιστεύουμε.
*
ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ
Αν είναι αλήθεια ότι τα αντικείμενα κρατούν τη μνήμη
της μεταχείρισης, της χρήσης, ακόμη και της λατρείας
για την αποτελεσματικότητά τους, όπως ένα κουτάλι, ή τη χάνουν,
όπως η οδοντογλυφίδα που κάποτε ήταν μέρος από κάτι
μεγαλειώδες, όπως ένα έλατο ή μια σεκόια,
τότε δεν είναι απορίας άξιον που ορισμένα αντικείμενα
φέρονται και άγονται με ένα είδος ανοξείδωτης αξιοπρέπειας,
ενώ άλλα μοιάζουν να απολαμβάνουν την εκδίκηση, γίνονται σκλήθρες
μέσα στα δάχτυλά μας, δεν λησμονούν την ικανότητά τους
να διορθώσουν μια κακομεταχείριση.
Κι αν αληθεύει ότι όλα τα αντικείμενα
που φτιάχνουμε σύντομα αποκτούν δικές τους προσωπικότητες,
ωστόσο ωθούνται επίσης από αυτό που δεν μπορούμε να κρύψουμε μέσα μας,
αυτό ίσως να εξηγεί το είδος της Φρανκενστάνειας δύναμης–
εκρήξεις θυμού, τερατώδη συμπεριφορά–των παιδιών μας,
που όσο κι αν τα αγαπήσαμε, μεγαλώνοντας αντιστέκονται στην ισχυρογνωμοσύνη μας.
Κι αν είναι αλήθεια ότι θυμούνται πως τα μεταχειριστήκαμε
σαν γρανάζια ή οδοντογλυφίδες, ή ακόμη και σαν μηχανές που λειτουργούν τέλεια
μπροστά στον κόσμο, ας μην νιώσουμε έκπληξη όταν, χρόνια μετά,
καταρρεύσουν όταν είναι μόνα.
*
Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ
αγαπούσε τον Μέμπιους και το πώς ο ουρανός υποδήλωνε μεγαλοπρεπώς
ένα σύμπαν, και τώρα και τότε
φανταζόταν έναν παράδεισο σα να ήταν δικός του
να τον κατασκευάζει και να τον διαχειρίζεται, ο θάνατος μόνο μία παύση
προτού αρχίσει η αληθινή δουλειά.
Στην πραγματικότητα, και στο επάγγελμά του, προτιμούσε πράγματα
που είχαν όρια, ήταν σίγουρος πως όλα όσα
συνεχίζονται αέναα
ήταν προορισμένα να παραπλανούν, να είναι άμορφα,
λάθος. Μα η ιδέα εξακολουθούσε να τον γοητεύει
όπως γοητεύουν τα αισθήματα
αυτούς που αισθάνονται πως πρέπει να σκέφτονται.
Ορισμένοι, οι αθώοι, τον αποκάλεσαν τον αρχιτέκτονα
του απείρου, το οποίο εκείνος δεν θέλει να διορθώσει,
ενώ εμείς οι υπόλοιποι μείναμε όσο πιο ήσυχοι μπορούσαμε.
*
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΕΛΩΝΩΝ
Κάτι γκρίζα γεμάτα λήθη πρωινά όπως ετούτο
οι θαλάσσιες χελώνες μαζεύονται στα ρηχά
του Κόλπου για να συζητήσουν θέματα αυτό-εκπροσώπησης
και συναφείς ανησυχίες όπως, Εάν υπάρχει Θεός
θα έχει σκληρό κέλυφος και κεφάλι που τραβιέται,
και αν η ταχύτητα στη γη
έχει καθόλου σημασία για έναν καλό κολυμβητή.
Ήξεραν ότι οι τουρίστες έπρεπε να ησυχάζουν
τα παιδιά τους με συναρπαστικές ιστορίες, και να διασκεδάζουν
τους εαυτούς τους με ποικίλες αγριότητες
όπως με το να αναποδογυρίζουν χελώνες
και να παρακολουθούν τα πόδια τους να στριφογυρίζουν.
Έτσι οι χελώνες σύστησαν επιτροπή που θα διερευνούσε
Πώς να Ζει Κάποιος Ανάμεσα σε Ανθρώπους που Μεταξύ
Άλλων Θηριωδιών Θέλουν να Τον Μετατρέψουν σε Σούπα.
Η επιτροπή ήταν επίσης επιφορτισμένη να αναρωτηθεί
Εάν θα πείραζε τον Θεό μία εκ νέου αφήγηση της ζωής τους,
Μία στην οποία οι θαλάσσιες χελώνες
θα ήταν υπεύθυνες για όλα τα πράγματα
τα σωστά και προοδευτικά, και οι άνδρες
και οι γυναίκες για τη μόλυνση των υδάτων.
Η αρχαιότερη θαλάσσια χελώνα ανάμεσά τους γνώριζε
πως όποιος ήταν υπεύθυνος για τις αφηγήσεις
έλεγχε όλα τα πρέπει και δεν πρέπει.
Αλλά δεν την ενδιέφερε η τιμωρία,
μόνον οι τρόποι με τους οποίους η δύναμη μπορεί να φέρει
δικαιοσύνη και ευπρέπεια. Και όταν σταμάτησε να ιλάει
στα αξιομνημόνευτα πλέον και ολοένα βαθύτερα
νερά του Κόλπου, όλες οι θαλάσσιες χελώνες
άρχισαν να ψάλλουν Μόνο Δικαιοσύνη, Μόνο Ευπρέπεια.
