Γράφει ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης
Τριάντα εννέα μικρά πεζά κείμενα αποτελούν ετούτη τη συλλογή που ακούει στο όνομα ‘Ηλιόλουστο χάος’ γραμμένα από τον Γιάννη Πετράκη και έρχονται στο φως της δημοσιότητας από τον εκδοτικό οίκο ΑΩ, μετά από τις άλλες τρείς, ‘Άσματα Φαντάσματα’ (2011), ‘Έρημος’ (2013), και ‘Τείχη Βουνό’ (2016), από τις ιστορικές και εμβληματικές εκδόσεις ‘Γαβριηλίδης’. Σε όλες τις σελίδες ξεδιπλώνεται αργά και συνοπτικά μια φέτα ζωής, άλλοτε καλοκαιρινής και ζωντανής, κι’ άλλοτε αφόρητα καθημερινής, συνηθισμένης και άχαρης. Ο συγγραφέας τους στον πεζό του λόγο ενσωματώνει τις ποιητικές πινελιές που επιθυμεί να μεταδώσει με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο στους αναγνώστες που θα περιπλανηθούν στο σύνολο ή έστω σε ένα μόνο μέρος του ενδιαφέροντος συγγραφικού του έργου.
Στο ‘Καλοκαίρι στην επαρχία’, που αποτελεί και το πρώτο μικρό κείμενο της παρούσας συλλογής διαβάζουμε: «Κατέβασε το τζάμι της τετράθυρης φιμέ αλαζονείας του και πέταξε τη νάιλον ζελατίνα της σπουδαιοφάνειας και το πλαστικό περιτύλιγμα της μεγαλομανίας στο περιθώριο του επαρχιακού δρόμου. Ύστερα από λίγο, με τις ίδιες κινήσεις, εκσφενδόνισε και το αποτσίγαρο της ανοησίας του, με την καύτρα του μικροαστισμού να απειλεί ευθέως το ελάχιστο καλοκαίρι που απέμεινε». Σε αυτό περίπου το μήκος κύματος κινούνται όλα τα πεζά και ποιητικά, ταυτόχρονα, κείμενα του Γιάννη Πετράκη, γιατί στο μεταίχμιο, το διαχωριστικό όριο μεταξύ της ποίησης και του διηγήματος της μικρής φόρμας, πλέουν τα περισσότερα από αυτά τα κείμενα. Εκείνο με τίτλο ‘Στη μάχη’, αναφέρεται στους ποιητές που χάθηκαν άδικα στα πεδία των μαχών. Μας υπενθυμίζει τον Δώρη Άνθη, δηλαδή τον Νίκο Ζωγραφόπουλο, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, ένα νεαρό από τους πρώτους αντάρτες που ακολούθησαν τον Άρη Βελουχιώτη και ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Άγγλους στις αδελφοκτόνες μάχες της Αθήνας τον Ιανουάριο του 1945, τον σπουδαίο Λορέντζο Μαβίλη, τον γνωστό Βρεττανό κομμουνιστή Ραλφ Ουίνστον Φοξ (1900 - 1936) που σκοτώθηκε στην Ισπανία πολεμώντας ενάντια στους Εθνικιστές κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, και κάποιους άλλους οι οποίοι χάθηκαν στη μάχη, γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού όπως μας εκμυστηρεύεται και πληροφορεί ο Γιάννης Πετράκης, «… οι ποιητές όταν μπαίνουν στη μάχη, έχουν την πεποίθηση ότι με ασπίδα την πανσέληνο προστατεύονται επαρκώς ή πως με την πανοπλία της άνοιξης θα παραμείνουν αλώβητοι», δίνοντας έτσι το στίγμα της ποίησης και κάποιες ιδιαίτερες αρετές, νοοτροπίες και τρόπους του ζην και συμπεριφέρεσθαι των ποιητών, απανταχού της γης.
Ο τίτλος ‘Ηλιόλουστο χάος’, φωτίζει ή καλύτερα υπαινίσσεται την αδήριτη ανάγκη, την ανησυχία και την αδημονία του συγγραφέα να ρίξει το δικό του φως, να φωτίσει, να διευκρινίσει, να αποκαλύψει και να φέρει στο προσκήνιο συγκεκριμένες βαθιά ριζωμένες ανθρώπινες νοοτροπίες και συνήθειες οι οποίες πόρω απέχουν από τα νομιμοφανή. Στις περισσότερες από αυτές τις τελευταίες υπεισέρχεται και ένα είδος παραβατικής συμπεριφοράς και μιας κάπως ιδιόρρυθμης ψυχοσύνθεσης, όχι εύκολα ανιχνεύσιμης. Αλλού (Οι τζίτζικες) επικρατεί με κάποιο τρόπο η έννοια της ματαιοδοξίας και ένα είδος πεσιμισμού, κι αλλού (Τα ηφαίστεια), διαφαίνεται κάποιο είδος βαθύτερης επιθυμίας και αισιοδοξίας: «Τα καλοκαίρια», μας λέει στο πρώτο, οι τζίτζικες «είναι μέρμηγκες που απλώς συνειδητοποίησαν εγκαίρως τη ματαιοδοξία της ύπαρξης», ενώ στο δεύτερο, φέρνοντας απέναντι ηφαίστεια και ανθρώπους γράφει, «…Όμορφα που ’ναι τα ηφαίστεια την ώρα που λιώνει το ατσάλι και γίνεται μέλι. Να ’ταν κι οι άνθρωποι ηφαίστεια, όμορφοι που θα ’ταν»!
Σε όλα τα κείμενα, δημιουργεί εκφραστικές εικόνες πάνω σε ποικίλες εκφάνσεις και συμπεριφορές του ανθρώπινου βίου, προσκαλώντας εμμέσως τον αναγνώστη να λάβει θέση και να ταχθεί υπέρ ή κατά του βαθύτερου νοήματος που υπαινίσσεται ή απλώς ξεδιπλώνει στο κείμενο. Ενδιάμεσα εμφιλοχωρούν και κάποιες αναφορές στον γενέθλιο τόπο, στο χωριό Λάστρος, του δήμου Σητείας, και τους αιώνες που περπάτησαν πάνω στα καλντερίμια των σοκακιών του, με παράλληλη αναφορά σε δυο τρεις ταπεινούς ημίθεους, που με τέχνη κέντησαν τα προικιά του, και γι’ αυτό, «…οι ρίζες είναι πλέον περισσότερες από τις φυλλωσιές». Λόγος απλός, εκφραστικός, προσκαλεί τον αναγνώστη να διαβεί τις σελίδες του, σταματώντας κάποιες στιγμές για λίγο ενδιάμεσα, ίσως στη «μισγάγγεια» της όποιας περιπλάνησης, ερχόμενος σε επαφή με ένα άνθρωπο που ζει και δραστηριοποιείται επαγγελματικά στις γεωγραφικές εσχατιές του ελληνικού χώρου και οποίος προβληματίζεται για τα καλά και κακά του τόπου και των συνανθρώπων του, το αναπόφευκτο της μοίρας τους, τις ιδιότητες, δυνατότητες και αδυναμίες τους, τις κεντρομόλες και φυγόκεντρες τάσεις που πολλές φορές διεισδύουν στο νου όλων, και το σπουδαιότερο στον ιδιαίτερο εκφραστικό τρόπο που αποτυπώνει όλα αυτά πάνω στο χαρτί.
