Περιγραφή
Ο Οσμάν Τουρκάι έγινε γνωστός ως «Ο Ποιητής του Διαστήματος ή του Σύμπαντος». Στα ποιήματά του πραγματεύθηκε και ανέπτυξε θέματα κοσμικής συνείδησης και λογικής. Σκοπός και ιδανικό των ποιημάτων του ήταν η ενότητα, η συμπαντική σκέψη και η συνύπαρξη στη διαφορετικότητα. Συνθέτοντας ποιήματα με υλικό τα ανωτέρω εφόδια, άρχισε να μνημονεύεται ως ο μυστικιστής της εποχής του διαστήματος ή του σύμπαντος.
Κατάφερε να αναγνωριστεί παγκοσμίως και να τιμηθεί με βραβεία τόσο στην πατρίδα του όσο και στην παγκόσμια κοινότητα. Το 1988 με αφορμή την ποιητική του συλλογή “Variations” προτάθηκε από την οργάνωση World Poetry Society Intercontinental ως υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η ίδια υποψηφιότητα επαναλήφθηκε και το 1990.
**
Ο Οσμάν Τουρκάι (Osman Türkay) γεννήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1927 στο Καφαζάνι (Καφάζανα - Οζάνκιοϊ), μια μικρή κωμόπολη της Κερύνειας στην Κύπρο. Σε πολύ μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα του, γεγονός που οδήγησε τον θείο του να αναλάβει την ανατροφή των παιδιών της οικογένειας. Το 1939 ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδές στο Δημοτικό σχολείο του χωριού του και το 1942 στη Λευκωσία το Γυμνάσιο. Αργότερα, το 1946 έλαβε το απολυτήριό του από την Ανώτερη Αγγλική Σχολή (επίπεδο Λυκείου) στην Κερύνεια. Σε μία συνέντευξη που παραχώρησε το 1997-1998 στο περιοδικό “Toplumun Sesi” («Τοπλουμούν Σεσί», «Η Φωνή της Κοινωνίας») αναφέρει τις πρώτες επιρροές που δέχθηκε τόσο από τους Τούρκους λογοτέχνες όσο και από τους συγγραφείς της δυτικής λογοτεχνίας: «Σε εκείνη την ηλικία διάβαζα βιβλία όπως το μυθιστόρημα “Μακμπέρ” του Αμπντουλχάκ Xαμίτ Ταρχάν (“Abdülhak”, Hamit Tarhan), αλλά και τους ποιητές Γιαχγιά Κεμάλ Μπεγιατλί (Yahya Kemal Beyatlı) και Αχμέτ Χασίμ (Ahmet Haşim). Στους δύο τελευταίους δεν περιοριζόμουν στην ανάγνωση των ποιημάτων τους, αλλά κατανοούσα την τεχνική και σχολίαζα το περιεχόμενό τους. Το ατίθασο παιδί εκείνων των εφηβικών χρόνων είχε αφοσιωθεί στην ανάγνωση βιβλίων. Το διάστημα που συνέχιζα τις σπουδές μου στη Βρετανία, στην Ανωτέρα Σχολή, άρχισα να διαβάζω ένα βιβλίο που περιείχε τις περιλήψεις των αριστουργημάτων των μεγάλων συγγραφέων της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Επειδή χαράχτηκαν βαθιά στη μνήμη μου, αναφέρω ορισμένα έργα αυτών των συγγραφέων: Τη “Θεία Κωμωδία” του Δάντη, τον “Δον Κιχώτη” του Θερβάντες, τον “Φάουστ” του Γκαίτε, την “Ουτοπία” του Σερ Τόμας Μουρ, “Το Κεφάλαιο” του Κάρολου Μαρξ, τον “Ντέιβιντ Κοπερφίλντ” του Κάρολου Ντίκενς αλλά και την “Προέλευση των Ειδών” του Κάρολου Δαρβίνου”».
Ο Οσμάν Τουρκάι έχει επηρεαστεί επίσης από το φυσικό περιβάλλον του χωριού του, όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια και εμπλούτισε τα βιώματά του. Καθώς αναφέρει ο ίδιος, η οικογένειά του ζούσε σε ένα μεγάλο σπίτι στο αγρόκτημα του οποίου βρίσκονταν ερείπια του αρχαίου ρωμαϊκού πολιτισμού. Μάλιστα, σε ένα υψηλότερο επίπεδο του κήπου του υποστατικού, υπήρχε μια στέρνα που αποθηκεύονταν νερό και αυτό κυλούσε παρακάτω θέτοντας σε λειτουργία έναν νερόμυλο γενοβέζικης αρχιτεκτονικής.
Ανάμεσα στα χρόνια 1947-1951 ο Τουρκάι εργάστηκε στην εφημερίδα «Χιούρσοζ» (“Hürsöz”). Σ’ αυτήν την εφημερίδα, πέρα από κάποια άρθρα που έγραφε, κάθε Παρασκευή είχε την επιμέλεια μιας σελίδας για τη Λογοτεχνία και την Τέχνη.
Το 1951 ταξίδεψε στην Τουρκία και εργάστηκε ως μεταφραστής-διερμηνέας με υψηλό μισθό στις τεράστιες εγκαταστάσεις του εργοταξίου της νατοϊκής βάσης του Ιντσιρλίκ των Αδάνων. Το διάστημα που βρισκόταν στην Τουρκία, του δόθηκε η ευκαιρία να μελετήσει και να ερευνήσει τόσο τη σύγχρονη όσο και την κλασική-οθωμανική λογοτεχνία. Έτσι, ο Οσμάν Τουρκάι ήλθε σε επαφή με τους ποιητές Φαραμπί (Farabi), Φουζουλί (Fuzuli), Γιουνούς Εμρέ (Yunus Emre) και Μεβλανά Τζελαλεντίν Ρουμί (Mevlâna Celâleddin Rumî), τους οποίους θεωρούσε ως τους σπουδαιότερους μυστικιστές και μεταφυσικούς. Το 1953 εγκατέλειψε την Τουρκία και εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο. Στην πρωτεύουσα της Μεγάλης Βρετανίας έκανε την εγγραφή του στο School of Modern Languages, στο Τμήμα Δημοσιογραφίας από όπου το 1955 απέκτησε το πτυχίο του, ενώ το 1958 αποφοίτησε από το Τμήμα Φιλοσοφίας της Σχολής Οικονομικών Επιστημών.
Κατά την περίοδο των ετών 1953-1958 ο Τουρκάι παρουσιάζει μια πνευματική, διανοητική και συναισθηματική ωριμότητα. Αυτό το διάστημα στο Λονδίνο επισκέφθηκε πολλές βιβλιοθήκες όπου μελέτησε τα έργα των κλασικών της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ερεύνησε παράλληλα την παλαιά και τη μοντέρνα παγκόσμια ποίηση, τη φιλοσοφία και τη δραματική ποίηση.
Την περίοδο των δεκαετιών 1960 και 1970 ο Τουρκάι ταξίδευσε σε όλον τον κόσμο, στην Αμερική, στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στην Ασία. Στα ταξίδια του αυτά συμμετείχε σε Παγκόσμια Συνέδρια Ποίησης, απήγγειλε ποιήματά του και έδωσε διαλέξεις σχετικά με την ιδιαίτερη φουτουριστική ματιά της ιδεολογίας του.
Ο Τουρκάι γνώριζε καλά την αγγλική γλώσσα όσο και την τουρκική. Έχοντας αυτό το πλεονέκτημα, όχι μόνο δεν έγραψε ποιήματα στη μητρική του γλώσσα αλλά και ποιήματα απευθείας στην αγγλική. Επιπλέον, προχώρησε σε μια σειρά από μεταφράσεις στα τουρκικά δικών του ποιημάτων αλλά και ξένων σπουδαίων ποιητών, όπως του T. S. Eliot, του Ezra Pound, του Dylan Thomas, του Stephen Spender, αλλά και ορισμένα ποιήματα του Pablo Neruda και του Vladimir Mayakovski.
Τα έργα του μεταφράστηκαν σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες, μεταξύ αυτών στα κινεζικά, στα πορτογαλικά, στα ινδικά, στα σλάβικα, στα ρωσικά, στα ιταλικά και στα αραβικά.
Τέλος, με τα έργα του ο Οσμάν Τουρκάι κατάφερε να γίνει γνωστός παγκοσμίως και να τιμηθεί με βραβεία τόσο στην πατρίδα του όσο και στην παγκόσμια κοινότητα. Το 1988, με αφορμή την ποιητική του συλλογή “Variations” προτάθηκε από την οργάνωση World Poetry Society Intercontinental ως υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η ίδια υποψηφιότητα επαναλήφθηκε και το 1990.
**
Eισαγωγή: Δρ. Αριστοτέλης Μητράρας
**
Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την άδεια του Τουρκοκύπριου πανεπιστημιακού Dr. Sevket Oznur, και αναγνωρίστηκε τόσο στην Τουρκία όσο και στην Κύπρο.
