Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 22

40 κάπως περίεργες ιστορίες της Παυλίνας Παμπούδη

40 κάπως περίεργες ιστορίες, διηγήματα, Παυλίνα Παμπούδη, Εκδόσεις Ροές 2012

 

Κανείς δε θα πιστέψει την ιστορία μου, το ξέρω. Αφού κι εγώ,
που είμαι μέσα σε αυτή την ιστορία, κι εγώ ακόμα, δε μπορώ να την πιστέψω.


Mε αυτόν τον τρόπο ξεκινούσε ένα από τα πιο παράξενα μα και ενδιαφέροντα βιβλία που έχουν πέσει στα χέρια μου. Λέγεται Ο Σιγανός που μιλάει με τα πράγματα, και κατάφερε να μου κεντρίσει το ενδιαφέρον, παρότι δε συμπαθώ διόλου τα παραμύθια. Μα εκείνο το βιβλίο δεν ήταν ακριβώς παραμύθι. Ήταν το πρώτο βιβλίο της Παυλίνας Παμπούδη που συναντούσα και είχε μάλιστα εκδοθεί το 1982.

Κάτι περισσότερο από δέκα χρόνια μετά, διαβάζω τις 40 κάπως παράξενες ιστορίες που απαρτίζουν αυτό το κιτρινωπό βιβλίο που κρατώ στα χέρια μου. Σαράντα σύντομες ιστορίες, από αυτές που ξέρει πολύ καλά να γράφει η Παυλίνα Παμπούδη. Σαν τα, συμπτωματικά (;), σαράντα βιβλία δήθεν για παιδιά που έχει εκδώσει η ίδια ή τους σαράντα δρόμους που συνομίλησαν και όρισαν ένα σπίτι στην πρόσφατη ποιητική της συλλογή.

Τι το -κάπως- παράξενο έχουν λοιπόν αυτά τα αφηγήματα; Πρόκειται για ιστορίες απ' αυτές που σου κλείνουν το μάτι αλλά -κυρίως- σου βγάζουν λίγο τη γλώσσα.  Επειδή είναι μη κατατάξιμες. Είναι - και δεν είναι παραμύθια, είναι - και δεν είναι αλλόκοτες, είναι - και δεν είναι σουρεαλιστικές. Σε κοροϊδεύουν με ένα τρόπο. Με την καλή έννοια. Ως καλοπροαίρετος σαρκασμός.

Η συντομία, η χρήση της επανάληψης και η παραδοξολογία σε ορισμένες ιστορίες (όπως λ.χ. στο εξαιρετικό Δρόμος) θυμίζουν τις ιστορίες του εφυέστατου Δανιήλ Χαρμς. Το πήγαινε έλα από την πραγματικότητα στο μύθο είναι διαρκές. Σε γενικές γραμμές, όλες οι συνθήκες -χωρικές, χρονικές, προσωπικές- παραβιάζονται διαρκώς και συνειδητά. Ταυτόχρονα επισημαίνουμε μοτίβο από θρίλερ (Το σπίτι στο τέλος του δρόμου), σουρεαλιστικές διασκευές παραμυθιών με διακειμενικά στοιχεία (Η χελώνα και ο χασομέρης), ορθογραφικές παραφθορές που κινούν τις ιστορίες (Το τρίτο φύλλο). Παρότι οι ιστορίες είναι γραμμένες μέσα σε μια τριακονταετία, εν τούτοις αυτό δε φαίνεται καθώς διατηρούν την ενιαιότητα της γραφής αλλά και τη φρεσκάδα τους. Σε πολλές περιπτώσεις οι ιστορίες αναπτύσσονται  ως πίνακες ζωγραφικής που ξαφνικά “ξεπαγώνουν'”, όπου τα απεικονιζόμενα αρχίζουν να κινούνται αψηφώντας τους φυσικούς κανόνες. Το αποδίδω σε ένα βαθμό στην ιδιότητα της συγγραφέως ως εικαστικού.

Τι χαρακτηρίζει λοιπόν συνολικά αυτό το βιβλίο; Δε θα επέλεγα την παραδοξολογία, αλλά την ενεργή, δημιουργική, αχαλίνωτη φαντασία της συγγραφέως που βάζει τα γυαλιά στην επαναληψιμότητα και στην προβλεψιμότητα νεότερων της συναδέρφων. Όσο για τη γενική, σύνολη προσφορά της Παμπούδη στα γράμματα (πεζά, ποιήματα, μεταφράσεις παραμύθια), ασφαλώς χρειάζεται άλλο ειδικό κείμενο.

Αντί επιλόγου, ένα εκ των ''ηθικών'' διδαγμάτων (από την ιστορία Η γάτα του κυρίου Γρηγόρη):

Ηθικό δίδαγμα: 1) Αν δε ρωτήσεις "Ποιος είναι" μην ανοίξεις"
2) Αν ρωτήσεις και σου απαντήσει κάποιος "Εγώ!" μην ανοίξεις με κανέναν τρόπο – οι εγωτικοί είναι επικινδυνοι τύποι και σίγουρα θα σε ισοπεδώσουν.
3) Μόνο αν είσαι γάτα γλιτώνεις (γενικά).


Ιορδάνης Κουμασίδης