Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο
Συνομιλήσαμε με τον συγγραφέα Χρήστο Ναούμ, με αφορμή την κυκλοφορία του μυθιστορήματός του "Γυμνός σε κοινή θέα" (εκδόσεις Καστανιώτη 2016).
Στον "Γυμνό σε κοινή θέα" ο έρωτας και ο θάνατος διαπνέουν το σώμα του βιβλίου και των ηρώων. Τι σας παρακίνησε ώστε να μιλήσουμε για αυτές τις αρχετυπικές «ταλαιπωρίες» του ανθρώπου;
Γιατί τις χαρακτηρίζετε «ταλαιπωρίες»; Όχι πως δεν είναι αλλά τα στάδια, που προηγούνται στον έρωτα είναι μαγικά. Δεν ξέρω πως αλλιώς να τα χαρακτηρίσω. Οι πρώτες ματιές, οι πρώτες κουβέντες, τα πρώτα σκιρτήματα μέχρι να φτάσει το μήνυμα στην καρδιά περιέχουν ένα είδος αποπλάνησης της πραγματικότητας. Αυτά που φαίνονται, δεν είναι ακριβώς τα ίδια κι αυτά που είναι κρυμμένα, φανερώνονται σε μυθικές διαστάσεις. Έτσι αρχίζει η ερωτική ιστορία, με το βύθισμα του βέλους του τυφλού θεού στην καρδιά. Μετά τα πράγματα απογειώνονται. Λένε, πως αυτή η «μαγεία» κρατάει τα πρώτα χρόνια. Ύστερα αρχίζει η απομυθοποίηση, η αποδόμηση, η ολοκλήρωση της εμπειρίας. Όσο για τον θάνατο, είναι στην άκρη του μυαλού μου, όπως θα έπρεπε να είναι σε όλους τους θνητούς, αφού είναι η τελευταία διαδικασία, η έσχατη τελετουργία των άλλων, πιθανόν και δική μας. Τελειώνουμε και σίγουρα αυτό δεν μας αρέσει, είτε γιατί φοβόμαστε, είτε γιατί μένουν στη μέση τα σχέδια μας. Ωστόσο, στην λογοτεχνία αλλά και στο θέατρο, μπορούμε να εξορκίσουμε τον θάνατο, να τον πλησιάσουμε, να τον νοιώσουμε και, κάπως έτσι να τον αποδεχτούμε. Έμμεσα. Τα ερεθίσματα των διηγημάτων μου προέρχονται από την καθημερινότητα μου. Καμιά φορά, οι ειδήσεις εμπεριέχουν φοβερά σημεία, απρέπειες των καιρών, που ταλανίζουν τον άνθρωπο.
Η φαντασία κυριαρχεί στις ιστορίες, σε σημείο παραμυθένιο και «εξωπραγματικό». Δεν αντιμετωπίζουμε με τη λογική αλλά μόνο με τη φαντασία, κατά την άποψή σας;
Να ξεκαθαρίσω κάτι. Η φαντασία ξεπερνιέται από τη ζωή. Υπάρχουν πράγματα που η ζωή τα δημιουργεί και μας δίνει την εντύπωση, πως είναι αδύνατα, απραγματοποίητα. Υπάρχουν όμως και καταστάσεις, που πρώτα δημιουργεί η φαντασία και μετά έρχεται η ζωή να τα υλοποιήσει. Τώρα τι συμβαίνει πρώτο και τι δεύτερο λίγο μετράει. Τόσα εγκλήματα, τόσες ιστορίες πάθους και πόθου, τόσοι ανεκπλήρωτοι έρωτες, τόσοι και τόσοι. Τόσες και τόσες, που δεν μπορούμε να απαριθμήσουμε, ωστόσο καταφέρνουν να γίνουν ήρωες και ηρωίδες της φαντασίας μας τελικά. Εδώ μπαίνει το ερώτημα, η ζωή, ή η φαντασία έρχεται πρώτη; Ποια απ τις δυο, μάς οδηγεί στην έμπνευση;
Μιλήστε μας, σας παρακαλώ, για το πώς φτάσατε στο διαφορετικό τρόπο που αντιλαμβάνεστε τους πρωτοχριστιανικούς «ήρωες» Αδάμ και Εύα;
Οι ήρωες μου αγωνίζονται να κερδίσουν την ζωή τους, όχι αυτήν που τους έχει δοθεί αλλά εκείνη που ονειρεύονται, εκείνη που επιθυμούν να ζήσουν. Οι ήρωες μου δεν επιβιώνουν, ίσα ίσα που φτάνουν στα άκρα προκειμένου να πετύχουν τον στόχο τους, κυρίως τον έρωτα αλλά και τον θάνατο, αν αυτός επείγει. Όσο για την Εύα και τον Αδάμ, νομίζω ότι τιμωρήθηκαν πολύ αυστηρά. Και μάλιστα, αυτή τους η τιμωρία ακολουθεί τους απογόνους τους αδιάκριτα, την θεωρώ άδικη. Έτσι, προσπάθησα να δω αυτήν ιστορία περνώντας στην απέναντι όχθη, εκεί όπου το δράμα μετατρέπεται σε κωμωδία. Με την έμπνευση οδηγό θέλησα να βιώσω κάπως τον τρόπο της ζωής τους. Τι πλήξη! Επανάληψη των ιδίων πραγμάτων, όσο ωραίων και να είναι δεν παύουν να καταντούν κουραστικά. Σε όλες τις εποχές, έχουν γίνει τα μύρια όσα, πράγματα φριχτά, αποκρουστικά κι αποτρόπαια αλλά οι υπαίτιοι ποτέ δεν τιμωρήθηκαν τόσο αυστηρά, όσο οι πρωτόπλαστοι.
Μπορεί ένα αντικείμενο, π.χ. ένα πλοίο να αποτελέσει αντικείμενο του πόθου;
Βεβαίως και μπορεί, αν έχει διασαλευθεί ο ψυχισμός κάποιου. Δεν είναι τυχαίο, που οι ψυχίατροι συμβουλεύουν φαρμακευτική αγωγή στις συγκεκριμένες περιπτώσεις. Και κάποιες φορές μάλιστα δεν φτάνει ούτε αυτή. Μια βόλτα σε ψυχιατρική κλινική, θα σας διαβεβαιώσει για του λόγου το ασφαλές. Θα ακούσετε και θα δείτε ένα σωρό αντιφατικά πράγματα εκεί μέσα.
Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια;
Έχω πολλά. Προς το παρόν ετοιμάζονται δυο θεατρικά έργα, που θα ανέβουν σε αθηναϊκές σκηνές. Το ένα λέγεται «Ασκήσεις Θανάτου» και το άλλο «Σάλπιγγα του αγγέλου» και τα δυο είναι μαύρες κωμωδίες. Ευελπιστώ να κάνω παρουσιάσεις του βιβλίου «Γυμνός σε κοινή θέα». Επίσης, υπάρχει μια ιδέα που στριφογυρίζει στο μυαλό μου και με απασχολεί. Οψόμεθα.
