Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 31

Φλάβια Κομπάνυ: Λογοτεχνικές διαταραχές

κομπάνυ

Μεταφράζει η Άτη Σολέρτη

Η Φλάβια Κομπάνυ ξεχωρίζει για τις μοναδικές της εμπνεύσεις, την ευφυή της γραφή, τη λεπτή ειρωνεία που τη διακρίνει, το ιδιαίτερο χιούμορ. Το βιβλίο της με τίτλο Trastornos literarios - Λογοτεχνικές διαταραχές, αποσπάσματα του οποίου παρουσιάζουμε παρακάτω, αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή, ένα είδος αλλόκοτου εγχειριδίου θα λέγαμε για τη συγγραφική τέχνη, την τέχνη του λόγου. Αποτελείται από ένα πλέγμα φανταστικών ιστοριών, γεμάτων αμφισημία, συμβόλων που κεντρίζουν τις προβολές του αναγνώστη, μεταφορών πουωθούν τη σκέψη ένα βήμα πιο πέρα από τα συνηθισμένα, τόσο αριστοτεχνικά αποτυπωμένων που φτάνουν να γνέψουν πολύ ζωηρά στην πραγματικότητα.

Η Φλάβια Κομπάνυ [Flavia Company] (Μπουένος Άιρες, 1963), είναι συγγραφέας, μεταφράστρια, καλλιτεχνικός διευθυντής και δημοσιογράφος. Είναι πτυχιούχος Ισπανικής Φιλολογίας από το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Έχει εκδώσει 9 μυθιστορήματα (για το ένα έχει βραβευτεί), 4 βιβλία με διηγήματα και ένα αφηγηματικό ποίημα. Ανάμεσα στις δραστηριότητές της, έχει δημιουργήσει, διευθύνει και παρουσιάσει πολιτιστικό τηλεοπτικό πρόγραμμα και έχει ασχοληθεί με τη μουσική. Είναι επίσης καθηγήτρια λογοτεχνικής γραφής στη Σχολή Γραφής του Ateneo της Βαρκελώνης. Είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Συμβουλίου Πολιτισμού του δημαρχείου της Βαρκελώνης καθώς επίσης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Πολιτισμού της Βαρκελώνης. Ποιήματά της στα ελληνικά περιλαμβάνονται στην Ανθολογία σύγχρονης ισπανόφωνης ποίησης (μτφρ.-ανθ. Άτη Σολέρτη, εκδόσεις Vakxikon.gr 2014).

Διατηρεί το blog: http://www.fcompany.blogspot.gr/.

**

Κείμενο φανταστικό βασισμένο σε κάποιο σχήμα λόγου

Το αιώνιο ταίρι

Άρχισα να την μελετώ από μικρός. Πάντα είχαμε μια σχέση παθιασμένη και, κατά γενική ομολογία, παράξενη, μοναδική και κάπως νοσηρή. Λοιπόν, ας λένε ό,τι θέλουν. Κανείς δεν ξέρει αυτό που αισθάνεται κάποιος όταν την κρατά ανάμεσα στα χέρια του, όταν στηρίζει σ’ εκείνη το κουρασμένο και σαστισμένο κεφάλι. Το σμιλεμένο από θεϊκά χέρια κορμί της, επιτρέπει πάντα χωρίς εξαίρεση να πλησιάσω για να το κάνω να δονηθεί, να ενωθώ μ’ εκείνο για να του βγάλω τους πιο διεγερτικούς ήχους, αν και είναι αλήθεια πως σε κάποιες περιπτώσεις απαντά με βογγητά ακατάλληλα που με ερεθίζουν βαθιά. Μας αρέσει να δειχνόμαστε δημόσια, να καταπλήττουμε τον κόσμο, να τον αποπλανούμε. Εκείνη είναι τόσο συγκρατημένη, τόσο κομψή, τόσο υπέροχη. Η σιωπή της είναι μεγαλοπρεπής, η παρουσία της επιβλητική. Όταν ταξιδεύουμε, όλος ο κόσμος μένει έκπληκτος κοιτάζοντάς τη. Κι εκείνη, χαμογελά, χαμογελά αμετάβλητη κι απόμακρη, γενναιόδωρη κι αγέρωχη. Κάποιες φορές με πληγώνει, τόσο που φτάνουν να ματώσουν τα άκρα των δαχτύλων μου, και τότε καταλαβαίνω πως χρειάζεται μια ανακωχή, μία περίοδος ειρήνης, κάποια μοναξιά σε μένα άγνωστη. Ακόμα και σ’ αυτές τις στιγμές ξέρω με σιγουριά πως με αγαπά, πως με περιμένει, πως με χρειάζεται. Είμαστε μαζί εδώ και εικοσιπέντε χρόνια. Την πρώτη φορά που ειδωθήκαμε γνωρίζαμε πως ήμαστανφτιαγμένοι ο ένας για τον άλλο. Δεν έχουμε χωρίσει ποτέ παραπάνω από είκοσι τέσσερις ώρες συνεχόμενες. Μου έχει ψιθυρίσειξανά και ξανά πως, όταν εγώ πεθάνω, θέλει να τη θάψουν πλάι μου για να μπορέσει να με χωρέσει στο τριγωνικό της κορμί και να με δέσει στο ξύλο της μ’ εκείνες τις χορδές που τόσες φορές, σε κάθε συναυλία, υπέκυψαν στη διασκέδαση.

Διάγνωση: Προσωποποίηση. Σχήμα λόγου που συνίσταται στην εφαρμογή λέξεων με σημαίνον περιεχόμενο, αποδίδοντας χαρακτηριστικά ή ιδιότητες έμψυχων όντων σε άψυχα.

**

Κείμενο φανταστικό βασισμένο σε κάποια ιδιωματική έκφραση που το νόημά της έχει θεωρηθεί κυριολεκτικό.

Πουλάω την ψυχή μου στον διάβολο

«Έχω εκατοντάδες χρόνια που σε περιμένω», είπε ο Διάβολος χωρίς να σταματήσει να θαυμάζει, σχολαστικά, το έργο της Δημιουργού που είχε μπροστά του. «Δεν ήθελα να έρθω. Αυτό είναι όλο», απάντησε εκείνη. «Άργησες πάρα πολύ», την κοίταξε ο Διάβολος ενώ γέλασε ηχηρά·ύστερα πρόσθεσε, δείχνοντας συνάμα το έργο με τρεμάμενο χέρι: «Είναι υπέροχο». Η Δημιουργός τον ευχαρίστησε και ομολόγησε: «Σε χρειάζομαι». Ο Διάβολος την κοίταξε στα μάτια: «Ωραία, ήδη ήξερες ποιο ήτανετο τίμημά μου. Τώρα επιτέλους ανακάλυψες το δικό σου». Η Δημιουργός δεν έκρυψε την αναπάντεχη πικρία που της μετέδωσε η απάντησή του: «Πήρες αυτό που ήθελες: θέλω επιτυχία, δόξα και χρήματα». Ο Διάβολος δεν έμεινε να περιμένει: «Αυτό που ήθελα; Αυτό πιστεύεις; Τέλος πάντων.Όπως και να ‘χει, ήδη σου είπα πως άργησες πολύ καιρό να ενδώσεις· ζητάς πάρα πολλά. Θα πρέπει να διαλέξεις». Ο αναστεναγμός της Δημιουργού αναζωπύρωσε τη φωτιά που τους περικύκλωνε: «Χρήματα, τότε». Ο Διάβολος ανέπνευσε βαθιά, ικανοποιημένος από τον εαυτό του, χτύπησε τους μηρούςτου με τα δυο τουχέρια, σηκώθηκε μ’ ένα σάλτο και ξερόβηξε προτού πει:«Χρήματα, φυσικά. Σύμφωνοι! Θα έχεις αυτό που ποθείς. Αλλά πρέπει να ορκιστείς πως θα δημιουργείς μόνο αυτό που εγώ θα σου λέω, όπως εγώ θα σου λέω, όταν εγώ θα σου λέω». Εκείνη κατάπιε σιωπηλά και με τη σιωπή έδειξε τη συγκατάθεσή της. Προτού αποσυρθεί, ο Διάβολος, σαρκαστικός, καυστικός, σχολίασε: «Υπάρχει κάτι που με θλίβει. Ξέρεις τι είναι; Η βεβαιότητα πως πια ποτέ κανένα έργο δικό σου δεν θα με συγκινήσει ξανά ή δεν θα με εξοργίσει ή δεν θα με εκπλήξει. Εν τέλει, θα μάθω πώς είναι να νιώθει κανείς μόνος». Με ένα νευρικό μορφασμό, η Δημιουργός ύψωσε τη φωνή της ούτως ώστε ο Διάβολος, που πια απομακρυνόταν, ν’ ακούσει τα τελευταία της λόγια σ’ εκείνη την κόλαση: «Ίσως εσύ ο ίδιος να μπορείς να δημιουργήσεις, τώρα που σου πούλησα τη ψυχή μου. Μήπως δεν ήταν γι’ αυτό που την ήθελες;» Δεν πήρε απάντηση. Κι από ‘κει βγήκε η φράση.

**

Κείμενο φανταστικό βασισμένο σ’ έναν τίτλο εφημερίδας που έχει δημοσιευθεί στον τύπο.

Δυο γυναίκες και ένα πεπρωμένο

«Αγαπητό μου ημερολόγιο:
Πάει πολύς καιρός που δεν σου έγραψα, αλλά είναι που σήμερα πήρα μια ανέλπιστη απόφαση. Το θέμα είναι πως συλλογιζόμουν σχετικά με τη μακρόβια ζωή μας και νομίζω πως ανακάλυψα κάτι κρίσιμο. Κατέληξα να συνειδητοποιήσω πως η αδερφή μου κι εγώ πάντα ήμασταν πολύ διαφορετικές. Ή κάτι παραπάνω από διαφορετικές, διαμετρικά αντίθετες. Αν και είμαστε δίδυμες. Οποιοσδήποτε θα έλεγε πως φυσιογνωμικά μοιάζουμε σαν δυο σταγόνες νερό. Ωστόσο, για να είμαι πιστή στην πραγματικότητα, θα ήταν πιο σωστό να σε διαβεβαιώσω πως εγώ είμαι μια σταγόνα νερού κι η αδερφή μου μια σταγόνα αρώματος. Ό,τι με αφορούσε, πάντα ήταν ανεπαίσθητο, σχεδόν ανύπαρκτο. Οδηγήθηκα στη σκέψη πως ήμουν κάτι σαν μια σκιά, μια ρεπλίκα, κάτι τελείως αχρείαστο. Στην καλύτερη περίπτωση, το αντίγραφο που εκτίθεται για να μην καταστραφεί το αυθεντικό. Εκείνη ερωτεύτηκε, παντρεύτηκε, έκανε παιδιά, χήρεψε… κι εγώ παρευρισκόμουν σε όλα σαν η ζωή της να αποτελούσε υλικό αρκετό και για τις δυο. Οι προσπάθειές μου πάντα κατέληγαν να αποτυγχάνουν, σαν να μην ήταν κάτι παραπάνω από μια θλιβερή πρόβα αυτού που αργότερα θα της έβγαινε σεκαλό. Πέρασα τη ζωή μου παρατηρώντας την, ευτυχισμένη με τους θριάμβους της.

Θα είναι γιατί γεννήθηκα δεύτερη, αλλά ο αρχηγός ήταν πάντα εκείνη. Κι έτσι κύλησε το πράγμα. Αν δεν ήταν έτσι, γιατί γνωρίζω με βεβαιότητα πως όλο αυτό είναι μια ιστορία, θα πίστευα πως με πρόδωσε με το να διαβάζει το μέλλον στα χαρτιά. Αν δεν ήταν έτσι, γιατί ακόμα κι εκείνη είναι πεπεισμένη πως όλο αυτό είναι μια ιστορία, θα φοβόμουν πως χρησιμοποίησε τα χαρτιά για να επωφεληθεί και να με βλάψει. Για να της πάνε όλα καλά και να αφήσει σε μένα τα χειρότερα. Εκείνη τη φορά από τα δυο αυγά, το ένα ήταν κακό και έτυχε σε μένα και σχεδόν πεθαίνω. Ύστερα, αυτό με το λεωφορείο, που κατευθύνθηκε με φόρα μόνο προς εμένα… αν και δεν ξέρω πως μπόρεσε να γίνει αυτό, γιατί πηγαίναμε κι οι δυο τόσο κοντά. Την άλλη μέρα αυτό με τον μετεωρίτη, που πέφτει πάνω σε μένα, στο κεφάλι μου και σ’ εκείνη τίποτα. Θα είναι η τύχη της. Ή που ο κόσμος δεν με βλέπει ούτε με υπολογίζει, αφού είμαι το ίδιο ανύπαρκτη και πάλι. Είναι εκπληκτικό πως παρόλα αυτά συνεχίσαμε τόσο ενωμένες.

Συνοψίζοντας, όπως έγραψα στην αρχή, σήμερα πήρα μια ανέλπιστη απόφαση, και είναι η ακόλουθη: θα κάνω τα πράγματα πρώτη εγώ. Εφόσον η αδερφή μου έχει από πάντα τη συνήθεια να ανακοινώνει αυτό που πρόκειται να φέρει εις πέρας αμέσως μετά, θα της πάρω τα ηνία και θα είμαι εγώ αυτή που θα κάνει αυτό που εκείνη θα έκανε. Για παράδειγμα, τώρα αμέσως θα πρέπει να σε αφήσω λιγάκι, γιατί μόλις ειδοποίησε πως πάει στην ταράτσα, ν’ απλώσει τα ρούχα. Και διέκοψα λίγα δευτερόλεπτα το γράψιμο για να της πω: «Ούτε συζήτηση γι’ αυτό, θα πάω εγώ. Εσύ να κάτσεις». Και για να δούμε πώς θα κάνει όταν της φέρω αντίρρηση. Στην τελική, επειδή δεν δέχεται συζήτηση, είμαι ικανή για οτιδήποτε. Το αύριο θα είναι μια άλλη μέρα».

Τίτλος εφημερίδας: «Μια ηλικιωμένη από το Σαμπαντέλ σώζεται γιατί άπλωνε ρούχα στην ταράτσα όταν κατέρρευσε το σπίτι της.»