Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 32

Φιλομήλα Λαπατά: "Το ιερότερο μάθημα απ' όλα είναι η ίδια η ζωή"

lapata

Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο

Συνομιλήσαμε με την συγγραφέα Φιλομήλα Λαπατά εξ αφορμής της κυκλοφορίας του ιστορικού της μυθιστορήματος Οι κόρες της Ελλάδας 1 - Η επιστροφή (εκδόσεις Ψυχογιός 2015).

Διαβάστε το βιβλίο

Κ. Λαπατά, μιλήστε μας για την απόφασή σας να γράψετε και να δημιουργήσετε τη σειρά «Οι κόρες της Ελλάδας» στις εκδόσεις Ψυχογιός.
Ξεκίνησα από μια βαθιά ανάγκη μου να κατανοήσω την παρούσα κατάσταση της Ελλάδας και τη συλλογική παράκρουση ενός λαού ότι για όλα τα δεινά του μόνον οι άλλοι φταίνε, ενώ εκείνος είναι άγιος. Το «σύνδρομο του θύματος» λοιπόν, χαρακτηριστικό όχι του δικού μου χαρακτήρα, ήταν το έναυσμα. Όμως, για να κατανοήσει κανείς το παρόν του και να προγραμματίσει το μέλλον του, πρέπει πρώτα να ανατρέξει στο παρελθόν, γιατί συνήθως εκεί κρύβεται το «κλειδί» για ν’ ανοίξει την πόρτα της επίγνωσης. Αυτό και έκανα. Επί δυο ολόκληρα χρόνια μελέτησα την ιστορία της Ελλάδας των τελευταίων διακοσίων χρόνων, μελέτησα ιστορικά και συμβολαιογραφικά αρχεία, πήρα συνεντεύξεις από παλιές αθηναϊκές οικογένειες και ιδού το αποτέλεσμα: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ, ένα ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο καλύπτει την περίοδο 1790 έως 1838 και το οποίο είναι το πρώτο μιας σειράς με γενικό τίτλο ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Εκδόσεις Ψυχογιός) για τα τελευταία διακόσια χρόνια της Αθήνας.

«Η επιστροφή» είναι ένα βιβλίο που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα. Γιατί αποφασίσατε να ακολουθήσετε αυτή τη δομή κι όχι, π.χ. να γράψετε μια αμιγώς μυθοπλαστική ιστορία;
Διότι, μετά από δεκαπέντε χρόνια συγγραφής και συνεχούς παρατήρησης της ανθρώπινης ράτσας, πιστεύω πως η πραγματική ζωή ξεπερνάει και την πιο μεγάλη φαντασία. Εξάλλου Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ είναι ένα μυθιστόρημα που μιλάει για την Αθήνα. Συγκέντρωσα λοιπόν τις ιστορίες χαρακτηριστικών προσώπων της πόλης (φανταστείτε ένα μικρό χωριό στους πρόποδες της Ακρόπολης εκείνα τα χρόνια), τα οποία υπήρξαν, έζησαν, υπέφεραν, δικαιώθηκαν ή όχι, τις ανακύκλωσα, άλλαξα τα ονόματα (κατόπιν εκτενούς έρευνας στα ονόματα του Ελαιώνα) και κατέγραψα έναν ολόκληρο κόσμο, παντελώς άγνωστο σε μας μέχρι τώρα. Η εμπειρία υπήρξε λυτρωτική για μένα.

Το βιβλίο σας διατρέχει την πρώιμη ιστορία του ελληνικού κράτους. Μέσα από την ενασχόλησή σας με την περίοδο εκείνη, ποια είναι τα συμπεράσματα που βγάλατε για την κοινωνία μας και ποιες αντιστοιχίες υπάρχουν με την σημερινή περίοδο της χώρας;
Δυστυχώς, η πρόοδος υπήρξε μόνο στα πρακτικά ζητήματα. Η ζωή ακολούθησε τη φυσική εξέλιξη της βιομηχανίας, της επιστήμης, της οικονομίας. Όμως, η νοοτροπία του Έλληνα του 2015 φαίνεται πως δεν άλλαξε σε τίποτα από αυτή του 1800. Θύμα των καταστάσεων, των ξένων, των καιρικών συνθηκών, της ίδιας της ζωής ένιωθε ο Έλληνας διακόσια χρόνια πριν. Θύμα νιώθει και σήμερα! Το μερίδιο της δικής του ευθύνης σ’ αυτά που του συμβαίνουν, δεν περνάει καν από το μυαλό του. Και αυτή ακριβώς τη νοοτροπία τη «μεταφέρει» μέσα στην οικογένειά του και, βέβαια, στις διαπροσωπικές του σχέσεις και εκεί βρίσκεται η μεγάλη παγίδα. Το φάρμακο κατά του «συνδρόμου» του θύματος είναι μόνο ένα και έχει μαγικά αποτελέσματα: Επίγνωση.

Μιλάτε για τα πιο «σκοτεινά» στοιχεία της ανθρώπινης ψυχής (μίσος, οργή, κατάρα κ.ά.), τοποθετώντας το φόντο στις αρχές του 19ου αιώνα. Για την αντιμετώπισή τους κάποιος συγκεκριμένος κώδικας ηθικής και αξιών;
Κατ’ αρχή θα επαναλάβω πως η επίγνωση βοηθάει πολύ, γιατί πάντα έχουμε την επιλογή να δώσουμε όποιο νόημα θέλουμε σ’ αυτά που μας συμβαίνουν. Ύστερα θα απαριθμούσα τέσσερις κανόνες ζωής που με βοηθούν πάντα: 1) Να είμαστε παρόντες σε κάθε στιγμή της ζωής μας [Να μη ζούμε δηλαδή στο χθες ή στο αύριο, αλλά στο τώρα], 2) Να δίνουμε την αμέριστη προσοχή μας σε ό,τι κάνουμε, 3) Να λέμε την αλήθεια, 4) Να μην περιμένουμε αποτελέσματα (αυτά έρχονται συνήθως όταν δεν τα κυνηγάμε).

Πόσο «μαγευτική» ή όχι ήταν η καθημερινή αθηναϊκή ζωή της εποχής εκείνης;
Μαγευτική υπήρξε για μένα που την ερεύνησα και τη μελέτησα από απόσταση διακοσίων χρόνων. Γέλασα, έκλαψα, ενθουσιάστηκα, διασκέδασα, λυπήθηκα. Δεν ξέρω όμως πόσο μαγευτική ήταν η πραγματικότητα της Αθήνας για τους κατοίκους της που τη ζούσαν καθημερινά με τις πρακτικές δυσκολίες και με τον φόβο των Οθωμανών ή την απόγνωση της σκλαβιάς.

Μιλήστε μας για το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από το βιβλίο αυτό στους αναγνώστες σας.
Πως ΤΟ ΙΕΡΟΤΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΠ’ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ Η ΙΔΙΑ Η ΖΩΗ!

Έχετε στα σκαριά επόμενα μελλοντικά συγγραφικά σχέδια;
Βεβαίως! Συνεχίζω την ιστορική έρευνα για το επόμενο αυτοτελές μυθιστόρημα της σειράς «Οι κόρες της Ελλάδας». Άλλη μια «κόρη» ετοιμάζεται να γεννηθεί.