Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 36

"Το πέρασμα", του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη

tzamiotis

Το πέρασμα, μυθιστόρημα, Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, εκδόσεις Μεταίχμιο 2016

Το τελευταίο συγγραφικό πόνημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη αποτελεί ίσως το πιο διορατικό δείγμα πρόβλεψης μιας ζοφερής κατάστασης η οποία ξεσπάει με σφοδρότητα ενώ ο δημιουργός ολοκληρώνει ένα έργο μυθοπλασίας που αναπαριστά την εν λόγω συνθήκη σε μικρογραφία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τζαμιώτης καλείται να αντιπαρατεθεί με το τέρας που καλείται: «επικαιρότητα», καθώς και με τα μέσα που την αποτυπώνουν συχνά με ροπή προς τον εντυπωσιασμό ή την κερδοσκοπία. «Το Πέρασμα» όμως δεν στέκεται στη φωτογραφική απεικόνιση των εικόνων δυστυχίας ή δημιουργίας ανθρώπινων αποβλήτων αλλά εισέρχεται σε βάθος μέσα στην πραγματικότητα της εν λόγω συγκυρίας σκιαγραφώντας σχεδόν όλες τις πτυχές της.  
    
Δημιουργώντας ένα πολυπρισματικό σύμπαν, ο Τζαμιώτης μελετάει με ευαισθησία και ψυχραιμία το φαινόμενο της προσφυγιάς όπως το βιώνουμε τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας. Το έργο ξεκινάει ακριβώς με την εικόνα μιας βάρκας γεμάτης με ανθρώπους να θαλασσοδέρνονται μπροστά στα μάτια των νησιωτών προς τον τόπο τον οποίο το πλεούμενο οδεύει. Κάθε κεφάλαιο του βιβλίου δίνει χώρο και λόγο σε ένα ή περισσότερους διαφορετικούς χαρακτήρες δημιουργώντας έτσι νήματα τα οποία συστήνουν μια πολυπρόσωπη και πολυδιάστατη αφήγηση. Με την είσοδο στις πιο μύχιες σκέψεις των ηρώων, ο αναγνώστης λησμονεί την έτοιμη τροφή της εικόνας που έχει ήδη δεχτεί και καλείται, μέσα από την τελετουργία της ανάγνωσης, να φτιάξει το δικό του ψηφιδωτό ως την ατομική σύνθεση και την προσέγγιση του εν λόγω κοινωνικοπολιτικού φαινομένου.
    
Κατά αυτόν τον τρόπο, η δομή του βιβλίου είναι σύγχρονη και δημιουργεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν μας ταυτίζει με κανέναν από τους ήρωες αλλά μας επιτρέπει να δούμε την οπτική γωνία των περισσότερων: του άντρα αστυνόμου, του γιατρού, του δημάρχου, του φαντάρου, του πρόσφυγα, καθώς και της γυναίκας του μπακάλικου ή του καφενείου, της κοσμοπολίτισσας λεσβίας, της συζύγου, της νησιώτισσας, της γυναίκας πρόσφυγα. Με γλώσσα αυστηρά μελετημένη ώστε να διατηρεί τους τόνους όχι σε ψυχρό αλλά σε ουδέτερο επίπεδο και με σκηνές ενδελεχώς σχεδιασμένες για να μην επαναλαμβάνουν τα αυτονόητα και να μην εμπεριέχουν τίποτα περιττό, ο Κωσταντίνος Τζαμιώτης στήνει ένα μύθο που όχι μόνο περιγράφει την σύγχρονη πραγματικότητα αλλά έμμεσα την σχολιάζει τοποθετώντας την στο πεδίο των πιο θλιβερών φαινομένων της ανθρωπότητας.
    
Σε όλο το βιβλίο, η ανθρωπιά έχει κυρίαρχο ρόλο χωρίς να εξιδανικεύεται ή να ωραιοποιείται ωσάν το χορταράκι που φυτρώνει στη ρωγμή μες στο τσιμέντο. Η έννοια του «πρόσφυγα» παραμένει ιερή και διαφυλάσσεται στο έργο όπως θα πρέπει να διαφυλάσσεται και στην πραγματικότητα. Όμως πολλές φορές η τέχνη ξεγυμνώνει ό,τι στη ζωή αποπειράται να κρυφτεί. Κάτι ανάλογο συντελείται και στο «Πέρασμα».   

Τζούλια Γκανάσου