Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 15

Τζελαλαντίν Ρουμί, ο Μυστικός ποιητής της Ανατολής

της Ανθής Ντάρδη

Οι δαιδαλώδεις σκοτεινές διαδρομές της ζωής είναι αμέτρητες. Εμείς απλά επιλέγουμε και αναλόγως περπατάμε το κομμάτι που θέλουμε. Ακόμα όμως και όταν τα υπόλοιπα μονοπάτια είναι ξέφωτα και πλημμυρισμένα με όσα αποζητάμε, μπορεί να στερούμαστε κάτι, μια έννοια άπιαστη αλλά ουσιώδη. Την ένωση με τον Έρωτα αναζητάμε με αγωνία, ανυπομονησία και φόβο. Ο  Τζελαλαντίν Ρουμί μεταμορφώθηκε από διδάσκαλο του Κορανίου, μυστικό Σουφί και σπουδαίο θεολόγο σε έναν γοητευτικά απελπισμένο ερωτευμένο άντρα μέσα σε ένα μεσημέρι. Το έργο που άφησε πίσω του ο Πέρσης ποιητής είναι αριστουργηματικό και ογκώδες. Η Καδιώ Κολυμβά έκανε μια επιλογή ποιημάτων από την συλλογή «ο Αγαπημένος» που παρουσιάστηκε σε συνεργασία με τις εκδόσεις Αρμός.

Από τους κορυφαίους μυστικούς ποιητές της Ανατολής, απολογητής ενός θεϊκού έρωτα, απ' τον οποίο φτάνει σ' εμάς τους Δυτικούς, εντελώς αμύητους στη γλωσσική πραγματικότητα του σουφισμού, μόνον ένα ακρωτηριασμένο νόημα, ο Ρουμί υπήρξε ο πιο συνεπαρμένος υμνητής του. Ο  Τζελαλαντίν Ρουμί ( το όνομα του οποίου σημαίνει «Δόξα της Θρησκείας») υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους δασκάλους του Κορανίου αλλά και του Σουφισμού. Ο ίδιος συγκέντρωνε μεγάλο αριθμό μαθητών και θαυμαστών, αλλά του έλειπε κάτι. Έλειπε η ίδια η ουσία του Σουφισμού, η εξύψωση, η συνάντηση με τον «Αγαπημένο» , το θεϊκό νόημα της ζωής που περιέγραφαν ονειρικά οι υπόλοιποι διδάσκαλοι.

Όλα λύθηκαν και τα κομμάτια του παζλ της ζωής του Τζελαλαντίν ενώθηκαν όταν γνώρισε τον Σαμς (που σημαίνει «φως») έναν ρακένδυτο ιδιότροπο  σουφί, τον οποίο ο ποιητής εμπιστεύτηκε απόλυτα και του δόθηκε ολοκληρωτικά. Μέσα από την ύπαρξη του Σαμς ο Ρουμί ενώθηκε με τον «Αγαπημένο», έγιναν ένα και δεν χωριστήκαν ποτέ ακόμα και όταν η ζωή ή ο θάνατος είχαν άλλα σχέδια.

Ο μεθυσμένος από έρωτα Ρουμί γίνεται υμνητής του ανεκπλήρωτου έρωτα , όταν το πρόσωπο της λατρείας του εξαφανίζεται μυστηριωδώς από τη ζωή του. Τότε ο Τζελαλαντίν γράφει την συλλογή «ο Αγαπημένος». Τα ποιήματά  του βρίσκουν την αυθεντική τους ρίζα στο πένθος και στην αυταπάρνηση. Ζητούμενο τους πάντα είναι ο Έρωτας, ο χαμένος και συγκρουόμενος που σηματοδοτεί την αφύπνιση του Ρουμί και την «επιστροφή» του Σαμς μέσα στις λέξεις και γραμμές  που αβίαστα δημιουργεί ο ποιητής.

Οι λέξεις αρκετές φορές, είναι πολύ μικρές για να περιγράψουν τα συναισθήματα, πόσο μάλλον να τα εικονοποιήσουν. Αλλά ο Ρουμί καταφέρνει να εκφράσει τόσο ξεκάθαρα τον βιωματικό του πόνο, που ο αναγνώστης θα εκπλαγεί. Προφανώς όμως τα νοήματα των ποιημάτων του, είναι τόσο εύκολο να «διαβαστούν», γιατί στην πραγματικότητα είχαν μόνο έναν αποδέκτη τον Αγαπημένο του, και έναν και μοναδικό στόχο να φέρουν τον Σαμς δίπλα στον Τζελαλαντίν.

Η ποίηση του Τζελαλαντίν είναι συνώνυμο του ερωτικού και απύθμενου λυρισμού που μπορεί να κρύβεται κάτω και από μια μόνο συλλαβή. Το έργο του είναι κινούμενο πάνω στις προσευχές και στην μέχρι τότε υπάρχουσα καθιερωμένη περσική ποίηση αλλά δοσμένο με έναν ρεαλιστικό και ανθρώπινο πόνο που αγγίζει  και τα πιο σκληροτράχηλα μάτια.

Στα ποιήματα του Τζελαλαντίν Ρουμί δεν θα βρεθεί στίχος ανήθικος, αφοριστέος ή κατακριτέος , στην ποίηση δεν υπάρχουν τέτοιοι στίχοι. Η ποίηση είναι καθρέφτης και πάνω της βλέπουμε τα πρόσωπα μας. Ο Σαμς για τον Ρουμί ήταν ο δρόμος που τον οδηγούσε στον Θεό, στην αιωνιότητα. Δεν έχει σημασία ποιο ήταν το όνομα του οδηγού αλλά η παρουσία του. Στην ποίηση του Ρουμί είσαι απογυμνωμένος από διακρίσεις και μυωπικά γυαλιά , αλλά δεμένος με ιστό αράχνης με τον οδηγό σου…


“Ο Έρωτας ήρθε και με άδειασε.
Ο Έρωτας ήρθε και με  γέμισε
με τον Αγαπημένο.
Έγινε το αίμα του κορμιού μου
Έγινε τα χέρια μου και τα πόδια μου
Έγινε τα πάντα.
Τώρα ό,τι έχω είναι μόνο ένα όνομα.
Όλα τ’ άλλα είναι του Αγαπημένου”

(ποίημα από την συλλογή «ο Αγαπημένος»)