της Ανίσσας Χασίμ
Οι "Νύχτες της Καμπίρια" είναι ένα ατμοσφαιρικό φιλμ νουάρ που κλείνει μέσα του όλη την αγάπη του Φελίνι για τον άνθρωπο, τις αδυναμίες, τις αγωνίες, τα όνειρα και τις ελπίδες του. Η ιστορία μιας πόρνης που - αλίμονο - δείχνει ανίκανη να ισορροπήσει πάνω σε ψηλοτάκουνα, φοράει σαν άλλη Αλίκη τα ίσια γοβάκια της, και ψάχνει τα θαύματα στα στενά της Ρώμης της δεκαετίας του ’50. Όταν ο μεγάλος δημιουργός που μαθήτευσε δίπλα στους πρώτους Νεορεαλιστές πλέκει τα διογκωμένα κοινωνικά προβλήματα με την αναζήτηση του βαθύτερου ψυχικού τοπίου του ανθρώπου, το αποτέλεσμα οδηγεί στον βαθιά ουμανιστικό κινηματογράφο στον οποίο μας έχει συνηθίσει. Τα σημάδια του πολέμου κατά την διάρκεια του οποίου η κινηματογραφική βιομηχανία της Ευρώπης δέχτηκε ένα ισχυρό πλήγμα είναι ακόμη εμφανή, κάποια από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της εποχής γυρίστηκαν με πενιχρά μέσα αποτέλεσμα του πολύ χαμηλού προϋπολογισμού. Ο Φελίνι στις «Νύχτες της Καμπίρια» κάνει αριστοτεχνική χρήση όλων των εκφραστικών μέσων που έχει στην διάθεση του, επιβλέποντας ο ίδιος ακόμη και τον σχεδιασμό των κοστουμιών.
Τα ρούχα των κυριών της ανώτερης τάξης ακολουθούν πιστά τις τάσεις της εποχής μιμούμενα το στυλ αυτών των εντυπωσιακών femme fatale του σινεμά. Eμφανίσεις που μέσα από τις γραμμές, τα κοψίματα, και την χρήση πολυτελών υλικών υπερτονίζουν την γοητεία και την κομψότητα, εκτυφλωτικές λάμψεις που όταν τοποθετούνται δίπλα στις άθλιες απομιμήσεις αυτών των γυναικών των κατώτερων τάξεων φωτίζουν ακόμη περισσότερο τις κοινωνικές ανισότητες. Για τους νεαρούς προστάτες των κοριτσιών ο άνεμος της ελπίδας φυσά από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αντιγράφουν το στυλ των νέων επαναστατών ηθοποιών του Χόλυγουντ, χτενίζονται με τον ίδιο τρόπο, φοράνε τζιν και όταν βαριούνται το μάμπο ακούνε ροκ.
Στην περίπτωση της ίδιας της πρωταγωνίστριας του ο δημιουργός μας γεννά την αίσθηση ότι δίνει στην Μασίνα τον ρόλο ενός γελωτοποιού που λίγο πριν βγει στην σκηνή, πειραματίζεται μπροστά στον καθρέφτη με τα ρούχα της μητέρας του. Συνδυασμός διαφορετικών στυλ και αταίριαστων μεταξύ τους υλικών που μόλις συναντηθούν καταλήγουν σε ένα άκρως θεατρικά κωμικό μοντέλο. Η φτηνή σχεδόν χυδαία απομίμηση γούνας που την συνοδεύει κάθε βράδυ στις κωμικοτραγικές της περιπέτειες, η ψηλόμεση μεσαίου μήκους φούστα, χαρακτηριστικό δείγμα της μόδας των καιρών, ένα σύμβολο θηλυκότητας συνδυασμένο «προκλητικά» με ίσια παπούτσια και παιδικά σοσονάκια, αποτυπώνουν με γλαφυρότητα τον εσωτερικό διχασμό της ηρωίδας. Το αυθεντικό τρειλερ της ταινίας αναφέρεται σε εκείνη χρησιμοποιώντας την φράση «…ένας άγγελος με τα φτερά βουτηγμένα στην λάσπη…» Η Μαρία (το πραγματικό όνομα της Καμπίρια) ντύνεται το χρώμα των αγγέλων όταν πάει να ζητήσει την χάρη της Παναγίας προκειμένου να την βοηθήσει να αλλάξει ζωή. Το λευκό συνοδευόμενο από τις εκατοντάδες των συμβολισμών του είναι το χρώμα που επιλέγει για τις συναντήσεις της με τον Όσκαρ, έναν άντρα που θα επιχειρήσει και τελικά θα καταφέρει να την παραπλανήσει, κάνοντας χρήση ενός δανεικού μεσοαστικού περιτυλίγματος, με σκοπό να κερδίσει την εμπιστοσύνη της και να καταχραστεί την μικρή της περιουσία. Αν η ηρωίδα μας ήταν σε θέση να διαβάσει τα σημάδια θα παρατηρούσε από την πρώτη τους κιόλας συνάντηση όλα εκείνα που προοιώνιζαν το τέλος. Ο Όσκαρ μπαίνει στην ζωή της υποδυόμενος τον ρόλο του δημοσίου υπαλλήλου, ένας λογιστής που «τρυπώνει» μέσα στο κοστούμι του με τον ίδιο αμήχανο τρόπο που φανταζόμαστε ότι θα περιέφερε εκείνη το σώμα της πάνω σε δωδεκάποντες γόβες. Τα μαύρα γυαλιά ηλίου της κρύβουν τα μάτια του εραστή της το σούρουπο λίγο πριν το τέλος και μας ψιθυρίζουν το μυστικό που εξακολουθεί να αγνοεί. Η μοίρα που την συναντά στις επόμενες σκηνές δεν έχει το πρόσωπο που έχει φανταστεί, η κορύφωση του δράματος έρχεται όταν εκείνος επιχειρεί να την σκοτώσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που έκανε ένας από τους εραστές της στο ξεκίνημα της ταινίας. Τα καινούργια ρούχα που θα συνόδευαν το πέρασμα στην νέα της ζωή καταστρέφονται μαζί με τις ελπίδες της όταν αντιμέτωπη πλέον με την πραγματικότητα σέρνεται στο δάσος παρακαλώντας τον να μην την αφήσει να ζήσει άλλο.
Η ταινία κλείνει με κοντινό στο πρόσωπο της Μασίνα, η πρωταγωνίστρια στρέφει το βλέμμα στην κάμερα, διαπερνά το γυαλί και κοιτάζει κατευθείαν στις καρδιές των θεατών, ο Φελίνι κοιτάζει κατευθείαν στις καρδιές των θεατών του, μας υπόσχεται ότι το ζωγραφισμένο δάκρυ στην άκρη του ματιού της σε λίγο θα σβήσει, δίνοντας και πάλι την θέση του στην ελπίδα για ένα διαφορετικό αύριο. Ένα ταξίδι σε ένα όνειρο από το οποίο μας ξυπνά το εκτυφλωτικά φωτεινό χαμόγελο ενός παιδιού.
