Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 31

Σώτη Τριανταφύλλου: "Ζούμε με μύθους μέσα στη μετριότητα και την προχειρότητα"

τριανταφύλλου31

Συνέντευξη
στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Συνομιλήσαμε με την συγγραφέα Σώτη Τριανταφύλλου με αφορμή τη νουβέλα της Γράμμα από την Αλάσκα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη (2015).

Ποια ήταν η αφορμή για να εκδοθεί η νουβέλα «Γράμμα από την Αλάσκα», εκδόσεις Πατάκη;
Οι συγγραφείς θέλουν να κυκλοφορούν στην αγορά όλα τους τα βιβλιαράκια: μικρά, μεσαία και μεγάλα. Αυτό το βιβλιαράκι είχε εκδοθεί το 1999 ως μέρος μιας σειράς επιστολικών διηγημάτων από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» - τώρα έγινε επανέκδοση από τον εκδοτικό οίκο με τον οποίον συνεργάζομαι. Αυτό είναι όλο. Αλλάξαμε και εξώφυλλο: κάναμε updating.

Ο τίτλος «Γράμμα από την Αλάσκα», είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;
Με ενδιαφέρουν τα ακραία τοπία: το Μούρμανσκ στις «Σπάνιες γαίες», η αφρικανική σαβάνα στο «Λίγο από το αίμα σου», η Αλάσκα. Η επιλογή της Αλάσκας οφείλεται στο ότι η φαινομενικά αφελής αυτή νουβέλα έχει να κάνει με το πάγωμα των σχέσεων, με το διαπεραστικό τους ψύχος.

Η Γουέντι είναι τραγουδίστρια της κάντρι. Έχει κάνει προηγούμενους δεσμούς μέχρι να γνωρίσει τον Τζέραρντ. Τι την γοητεύει από τον Τζέραρντ;
Ο Τζέραρντ ήταν cool. Δεν τον ενδιέφερε το χρήμα και οι υλικές αξίες. Αλλά, στο πέρασμα του χρόνου, καθηλώθηκε σε μια ύπαρξη χωρίς καμιά φιλοδοξία –ενώ η καημένη η Γουέντυ προσπαθεί, πασχίζει... Αποτυγχάνουν και οι δύο: ο Τζέραρντ επειδή δεν αγωνίζεται για τίποτα και η Γουέντυ επειδή δεν της φτάνει ούτε το μυαλό, ούτε το ταλέντο για να κατακτήσει την επιτυχία που ονειρεύεται.

Ο Τζέραρντ είναι άνεργος και ξοδεύει πέντε δολάρια την ημέρα. Το ότι είναι άνεργος δεν επηρεάζει την ψυχοσύνθεσή του;
Είναι μάλλον άεργος και όπως πολλοί άεργοι έχει το ταλέντο να ζει με το τίποτα. Προτιμά μια πολύ απλή ζωή από το να βγει στον κόσμο, που του φαίνεται υπερβολικά ανταγωνιστικός, και να αποκτήσει χρήματα. Ίσως η εργασία να του αναστάτωνε τον βιορυθμό: απ’ ό,τι φαίνεται κοιμάται στη διάρκεια της ημέρας και ζει – τρόπος του λέγειν – τη νύχτα.

Αγαπιούνται με τον τρόπο τους αλλά ευτυχισμένοι δεν είναι. Τι συμβαίνει; Μήπως κάτι τους εμποδίζει;
Ο Τζέραρντ δεν έχει αρκετή ενέργεια για μια συντροφική σχέση όπως τη θέλει η Γουέντυ. Τον υποπτεύεται ότι την απατά με τη φίλη της την Ώντρυ, αλλά ούτε αυτό δεν είναι ικανός να κάνει. Και η Γουέντυ είναι υπερβολικά κοριτσίστικη στη συμπεριφορά της – του σπάει τα νεύρα. Είναι ένα πολύ συνηθισμένο ζευγάρι. Στο τέλος όμως συμβαίνει μια ανατροπή... Η Αλάσκα είναι γεμάτη εκπλήξεις.

Η Γουέντι φεύγει για περιοδεία στην Αλάσκα. Γράφει γράμματα αλλά εκείνος δεν της απαντά. Είναι δυνατόν να σε αγαπά κάποιος να σου στέλνει γράμματα και να μην απαντάς; Τι σημαίνει η σιωπή του;
Ο Τζέραρντ λέει με τον τρόπο του: Μη με πιλατεύεις, μη μου ζητάς περισσότερα απ’ όσα έχω. I’m in love but I’m lazy, όπως έλεγε κι ένα τραγουδάκι των Μπητλς. Εκείνη όμως επιμένει να ξαναζωντανέψει τον παλιό έρωτα που έγινε μια άχαρη καθημερινότητα. Η Γουέντυ έχει ρομαντικές αξιώσεις, ο Τζέραρντ όχι.

Γράφετε τη νουβέλα με την μορφή επιστολών. Η τεχνική αυτή από πότε εμφανίζεται στην ελληνική πεζογραφία;
Δεν είμαι ειδική στην ελληνική πεζογραφία. Είναι πάντως ένα αρχαίο είδος που γνώρισε μεγάλη επιτυχία στον 18ο και στον 19ο αιώνα. Όσο για μένα ήμουν και είμαι μεγάλη αλληλογράφος: είχα πάντα ογκώδη αλληλογραφία ακόμα κι όταν είχαμε snail mail και όχι emails.

Έχετε γράψει πολλά μυθιστορήματα αλλά τελευταία και νουβέλες. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα δυο είδη;
Δεν είναι μια καινούργια τάση: το «Αύριο μια άλλη χώρα» που εκδόθηκε το 1997 ήταν νουβέλα, η «Φυγή» επίσης... Η μικρή φόρμα συμπυκνώνει μεγάλα ζητήματα και τα παρουσιάζει, σε ό,τι με αφορά τουλάχιστον, με έναν τρόπο που φαίνεται απλός και βελούδινος.

Έχετε αναγνώστες πολλούς αφού γράφετε εδώ και δυο δεκαετίες. Ποια από τα βιβλία σας τους αρέσουν περισσότερο;
Το κοινό δεν είναι συμπαγές. Οι διαφορετικοί άνθρωποι έχουν διαφορετικές προτιμήσεις.

Κατά περιόδους διαμένετε στο Παρίσι, στην Αμερική αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη. Πρέπει ο συγγραφέας να αποκτά τέτοιες εμπειρίες; Βοηθούν ως πηγή έμπνευσης;
Με βοηθάει αυτή η πρόσβαση στον κόσμο και με έχει διαμορφώσει ως ελεύθερο άνθρωπο. Ταξιδεύω από πέντε χρονών: γυρίσαμε τον κόσμο με ένα Peugeot 204 προτού τελειώσω το δημοτικό. Συνεχίζω την παράδοση και δεν νιώθω ξένη πουθενά.

Είστε από τους συγγραφείς που δουλεύετε ασταμάτητα. Είστε όμως ικανοποιημένη από την απήχηση του έργου σας στο αναγνωστικό κοινό;
Δεν έχω παράπονο. Αλλά, σχετικά με την ελληνική λογοτεχνία – με το επίπεδό της και τη διάδοσή της – όπως και σχετικά με το αναγνωστικό κοινό, δεν θα μπορούσα να είμαι ικανοποιημένη. Ποιος είναι ικανοποιημένος από την ελληνική κατάσταση; Είμαστε ακινητοποιημένοι, με επαρχιώτικη μοχθηρία: κοινωνία παιδαριώδης και αλαζονική, βασισμένη στο τίποτα. Ζούμε με μύθους μέσα στη μετριότητα, την προχειρότητα, την οκνηρία και την αυταρέσκεια.
Εξαιρέσεις υπάρχουν.

Παράλληλα με την συγγραφή γράφετε και σε περιοδικά έντυπα και ηλεκτρονικά. Πρέπει ο συγγραφέας να γράφει ή να δημοσιογραφεί;
Δεν είμαι σίγουρη ότι καταλαβαίνω την ερώτηση. Ο συγγραφέας γράφει και ο δημοσιογράφος γράφει επίσης. Δεν τίθεται θέμα «πρέπει» και «δεν πρέπει» στην άσκηση κάποιας δραστηριότητας. Είμαι δημοσιογράφος 32 χρόνια και ασχολούμαι με συγκεκριμένα πολιτικά ζητήματα που άπτονται των σπουδών μου και των ερευνητικών μου αντικειμένων.