photo © Στράτος Προύσαλης
Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο
Συνομιλήσαμε με την συγγραφέα και υπεύθυνη του πολυχώρου Μύθαρος στο Χαλάνδρι, Άρτεμη Ζωγανά, για τα σεμινάρια παραμυθιού που διοργανώνει καθόλη τη διάρκεια του χρόνου.
Μιλήστε μας για τα σεμινάρια που διοργανώνετε αυτήν την περίοδο; Πού στοχεύουν τα εργαστήριά σας;
Η Ακαδημία Παραμυθιού Μύθαρος έχει ένα βασικό σημείο αναφοράς, το παραμύθι, από το οποίο ξετυλίγονται όλες οι δραστηριότητες. Αυτές που αφορούν τα παιδιά, στη δομή τους έχουν το παραμύθι. Το πρόγραμμα Φαντασία και Γραμματική, διδάσκει τη γραμματική μέσα από το παραμύθι, προτείνοντας η μάθηση, για τα παιδιά, να είναι βιωματική και όχι παθητική. Μία δραστηριότητα που βοηθά να αφομοιώσει και να γνωρίσει το παιδί τη γραμματική παίζοντας. Το πρόγραμμα Κάνε τη σκέψη σου παραμύθι, είναι μία συμμετοχική διαδικασία της φαντασίας και της σκέψης των παιδιών, μορφοποιώντας τα σε γραπτό λόγο. Φτιάχνοντας το δικό σου παραμύθι γνωρίζεις τον εαυτό σου και σέβεσαι τους γύρω σου. Στο πρόγραμμα Ο κόσμος των συναισθημάτων, η ομάδα των παιδιών που συμμετέχουν στο μαγικό κύκλο των συναισθημάτων μαθαίνουν να αναγνωρίζουν το θυμό τους, τη λύπη τους, τη χαρά τους και να τα διαχειρίζονται με οικειότητα και ασφάλεια. Στη Φαντασία και επιστήμη, με ένα διασκεδαστικό και ευρηματικό τρόπο υλικών ξεδιπλώνεται στα παιδιά η γνωριμία τους με τη φύση και τα φυσικά φαινόμενα. Η δύναμη της ζωής είναι ένα μάθημα θεατρικού παιχνιδιού για παιδιά και νέους με ελαφρά και μέτρια νοητική υστέρηση, με θέμα την έκφραση των συναισθημάτων μέσω του σώματος και του λόγου. Σκοπός του μαθήματος είναι οι συμμετέχοντες να ανακαλύψουν τις δυνατότητες του σώματος ως μέσου επικοινωνίας και έκφρασης των συναισθημάτων, να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους, να συνεργαστούν στο πλαίσιο της ομάδας και να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν το διαφορετικό τρόπο έκφρασης των άλλων. Η Ακαδημία παραμυθιού Μύθαρος έχει ετοιμάσει και εργαστήρια που ταξιδεύουν σε σχολεία, σε συλλόγους, στους δήμους για να γίνει έμπρακτα κατανοητό ότι το παραμύθι αποτελεί εργαλείο μάθησης, καλλιέργειας του νου, της σκέψης και της ψυχής. Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται τα προγράμματα Γελώ και παίζω, Ο παραμυθάς επιστήμονας Ανακαλύψ, Δράσεις μυθοπλασίας και βιβλιοπαραγωγής. Η Ακαδημία παραμυθιού Μύθαρος, καλεί και τους ενήλικες να μην ξεχάσουν ότι το παραμύθι γεννήθηκε για να ξαποστάσει ο αγρότης και ο εργάτης από τη σωματική και ψυχική κούραση της ημέρας. Στο χώρο της Ακαδημίας οι ενήλικές παρακολουθούν το εργαστήριο της Συγκριτικής μελέτης και ανάλυσης παραδοσιακών λαϊκών παραμυθιών, το εργαστήριο της Δημιουργικής γραφής και ύφους, το εργαστήριο της Τέχνης της μυθοπλασίας για παιδιά και το εργαστήριο Ας σκηνοθετήσουμε ένα παραμύθι. Εργαστήρια που αποτελούν μοχλοί εκκίνησης της δημιουργίας και εργαλεία για τους επαγγελματίες που στοχεύουν στην αναβάθμιση της δουλειάς τους.
Πείτε μας μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές εμπειρίες σας από μαθήματα που κάνατε τα προηγούμενα χρόνια;
Η χαρακτηριστικότερη εμπειρία μου, που δεν την βίωσα μόνο για μία στιγμή αλλά κάθε φορά που γίνονται τα εργαστήρια για ενήλικες, στέκεται στην απαλλαγή του ψυχικού φορτίου της καθημερινότητας από τους συμμετέχοντες όταν τελείωνε το μάθημα. Έβγαιναν ξαλαφρωμένοι και χαμογελαστοί με μία διάθεση έντονου χιούμορ. Η συνειδητοποίηση αυτής της κατάστασης με έκανε να πετάω στα ουράνια. Στα μαθήματα για παιδιά θαύμασα την απόλυτη, ελεύθερη έκφρασή τους που δυστυχώς χάνεται καθώς μεγαλώνουμε.
Τα τελευταία χρόνια έχουν "δαιμονοποιηθεί" τα σεμινάρια στη χώρα μας. Γιατί πιστεύετε ότι γίνεται αυτό, ποια είναι γνώμη σας αλλά και πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η έκρηξη των σεμιναρίων; Από την εμπειρία σας, θεωρείτε ότι είναι επαρκείς οι γνώσεις που προσφέρουν τα σεμινάρια πάνω στο αντικείμενο με το οποίο καταπιάνονται;
Διαμόρφωση, μια λέξη που εμπερικλύει συνθήκες και δεδομένα. Τα σεμινάρια διαμορφώθηκαν κάτω από τις ανάγκες της χρονικής περιόδου που τα γέννησε. Ο χαρακτηρισμός δαιμονοποίηση, για μένα είναι βαρύς, γιατί πάντα υπάρχουν γενεσιουργές αιτίες που διαμορφώνουν το αποτέλεσμα. Τα σεμινάρια έχουν χαρακτηριστικό το σύντομο χρόνο διάρκειας που εξυπηρετεί και αυτόν που τα παρακολουθεί και αυτόν που τα εισηγείται. Ο χρόνος τρέχει και όλοι τρέχουμε, έτσι αυτή η μορφή εξυπηρετεί όλους, όχι μόνο σε διάρκεια αλλά και σε κόστος οικονομικό. Τα σεμινάρια βοηθούν να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας και όχι να διεισδύσουμε γνωστικά στο αντικείμενο που μας ενδιαφέρει. Μας παρέχουν εφόδια για μία κοντινότερη προσέγγιση του θέματος που μας απασχολεί. Η έκρηξή τους οφείλεται στη συνεχή και αγχώδη συσσώρευση πτυχίων επιβεβαίωσης για τις ικανότητες και τις γνώσεις που απαιτούνται για μία δουλειά. Όσα πιο πολλά σεμινάρια θα παρακολουθήσω τόσο ανεβάζω και τις πιθανότητες ανεύρεσης δουλειάς ή καλυτέρευσης συνθηκών στην υπάρχουσα δουλειά μοθ. Η ανάγκη αυτή της ζήτησης και η επιτακτική εξειδίκευση στο χώρο εργασίας γέννησαν την προσφορά των σεμιναρίων. Το καθημερινό κυνηγητό της συσσώρευσης γνώσης, με τίτλους και βουλοκέρι για να καλυφθεί η ανασφάλεια των προσόντων οδήγησε σε μια εμπορευματοποίηση των εφοδίων της γνώσης σε γρήγορο και έτοιμο προϊόν.
Είστε κι ο ίδιος πρωτίστως δημιουργός. Πώς βιώνετε αυτή τη σχέση με τους επίδοξους "συναδέλφους" σας;
Όταν γράφεις ή ζωγραφίζεις ή σχεδιάζεις ή σκηνοθετείς, μιλάς ασυνείδητα με τον εαυτό σου. Ο καθένας μορφοποιεί την εσωτερικότητά του και την καταθέτει δημόσια. Η στάση που θα κρατήσουμε απέναντι στο έργο του άλλου είναι ο σεβασμός στο δημιούργημά του και στην ανάγκη του να εκφραστεί. Η κριτική στάση είναι επισφαλής γιατί αν έχεις τη διάθεση να την κάνεις, προτάσσεις τον εαυτό σου στην εσωτερικότητα του άλλου και την διχοτομείς. Δυστυχώς όμως είναι καθολικά αποδεκτό, η ιδιοκτητική γνώση και η ιδιοκτητική ερμηνεία των έργων με γεννήματα κριτικών στη λογοτεχνία, το σινεμά, τη ζωγραφική κ.λπ.
Περισσότερες πληροφορίες για τα σεμινάρια που διοργανώνει στην Ακαδημία Παραμυθιού Μύθαρος (Λ. Κηφισίας 180, Εμπ. Κέντρο Domus, Χαλάνδρι) η Άρτεμη Ζωγανά θα βρείτε στο www.akadimiaparamithiou.gr.
