στην Έρη Ελευθερακούδη
Η δραματοποιημένη ποίηση μπορεί να μεταδώσει αμεσότερα τα αισθήματα των λέξεων;
Ο Τάκης Σινόπουλος εξέφρασε ευσύνοπτα την εξής αλήθεια “Την ποίηση, αν δεν την βιώσεις, δεν μπορείς να την μεταφέρεις”. Νομίζω πως εν συγκρίσει με τα άλλα λογοτεχνικά είδη, στην ποίηση κυρίως η λέξη είναι αυτή που φέρει την μεγαλύτερη εννοιολογική ευθύνη και που πασχίζει να συμπυκνώσει την αχανή συναισθηματική κατάσταση του δημιουργού σε ακριβή και καλά ζυγιασμένη λεκτική κατάσταση. Πόσο δε μάλλον, όταν η ποίηση μεταφέρεται σε θεατρική περφόρμανς που έχει εκ προοιμίου το πλεονέκτημα της άμεσης επαφής και με το ίδιο το έργο και με τους θεατές. Η διαδικασία αυτή βοηθά αρμονικά στην μεταβίβαση των αισθημάτων που από γενικές έννοιες γίνονται συγκεκριμένες λέξεις και κατόπιν κινήσεις δραματοποιημένες ή και χορευτικές και εν τέλει ζώσες εικόνες που τροφοδοτούν και τον έσω και τον έξω οφθαλμό του θεατή.
Πως κρίνετε το γεγονός αυτής της συνεργασίας -ποίησης και θεάτρου- σε μοναχικούς εν μέρει και δύσκολους εν γένει καιρούς;
Η τέχνη -ευτυχώς- συνεχίζει να φύεται σε δύσκολους καιρούς, ευθύνη μας όμως είναι να την κάνουμε και να ευδοκιμεί σε ακόμη πιο δύσκολους. Η πορεία του δημιουργού από την φύση της είναι μοναχική, η επιθυμία της συνεργασίας όμως είναι ελπιδοφόρος σπόρος και τέλος η υλοποίησή της είναι αδιαφιλονίκητα ο θρίαμβος και η νίκη επί του κατακερματισμένου καλλιτεχνικού και όχι μόνο γίγνεσθαι. Καημός μου υπήρξε και υπάρχει, η ανάδειξη της Τέχνης, ως η ύστατη έκφραση του εσωτερικού μας κόσμου, στην ολότητά της. Aυτό προσπαθώ να επιτύχω με την εναρμόνιση των διαφορετικών εκφάνσεων της. Άλλωστε το θέατρο, η λογοτεχνία, η ζωγραφική καθώς και η μουσική δεν είναι παρά προεκτάσεις της μίας και της αυτής Τέχνης, της βαθύτατης εκείνης συγκίνησης και του διακαούς εκείνου πόθου να εκφράσουμε αυτό που μας κατατρώγει. Με την συνεργασία θαρρώ την πάμε ένα βήμα παρακάτω από την απλή έκφραση, την κοινωνούμε στους άλλους, μοιραζόμαστε με τους άλλους, της δίνουμε την αέναη ώθηση να αναδημιουργείται και ν’ απλώνεται σε κάθε νέο πεδίο.
Μιλήστε μας λίγο για τον ποιητικό σας μονόλογο; Τι πραγματεύεται;
Ο μονόλογος αποτελείται από 25 σύντομα κεφάλαια και αποτελεί το καταληκτικό ποίημα της ποιητικής μου συλλογής που τιτλοφορείται “Το Κορίτσι των Σκοτεινών Δασών” (Εκδ. Μπαρμπουνάκης, 2010). Ο τίτλος του μονολόγου είναι η συχνά επαναλαμβανόμενη έκφραση “Για μένα όμως δεν ρώτησες” που μας προϊδεάζει εξαρχής κιόλας για την δυαδικότητα μιας ερωτικής σχέσης. Η ασυγχρονία των στιγμών αλλά και των αναγκών είναι έκδηλη καθ’ όλη την εκτύλιξη του ποιήματος, στιγματίζοντας έτσι την ποιοτική διαφορά των επιθυμιών αλλά και των δυνατοτήτων των δύο υποκειμένων. Η γυναικεία μορφή, στην οποία αφιερώνεται προλογικά και η συλλογή, “στη γυναίκα… αυτή την άνθρωπο”, αποκτά ανατρεπτικά το άφυλο στον μονόλογο. Φέρνει έτσι τον αναγνώστη να γίνεται ο ίδιος ποιητής σε άχρονο αλλά βαθιά βιωμένο διάλογο/μονόλογο με τον απόντα η παρόντα σύντροφό του. Αυτά από πλευράς ποιητικής προσέγγισης, όσον αφορά όμως την θεατρική του προσέγγιση παραθέτω τα λεγόμενα της σκηνοθέτιδας Σμαρώς Πλατιώτη “Η Πανσέληνος-Εκδοχή β΄ πραγματεύεται το θέμα του βίαιου αποχωρισμού δύο ανθρώπων, που δεν είναι άλλος από τον αιφνίδιο θάνατο του ενός. Μέσα στο project, που ολοκληρώνεται σε επτά εικόνες, παρουσιάζεται ο υπαρξιακός ακρωτηριασμός που υφίσταται αυτός που μένει πίσω, ο εκούσιος εγκλεισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι απέλπιδες προσπάθειες απαγκίστρωσης από τις μνήμες του παρελθόντος, η παραίτηση, η εθελούσια “έξοδος”. Δύο φιγούρες άχρονες, άτοπες, άφυλες με μοναδικό, κοινό τόπο αναφοράς την καρμική σχέση που τους συνδέει και τα συναπαντήματα στις μετέπειτα ζωές...”.
Χαρακτηρίζεται μονόλογος, όμως υπάρχει η αίσθηση ότι το υποκείμενο συνομιλεί. Με ποιον εντέλει;
Πράγματι το υποκείμενο συνομιλεί με τον σιωπηλό σύντροφο. Και ο μονόλογος όντως εκτυλίσσεται σε δύο επίπεδα. Είναι, σε πρώτο πλάνο, ο μονόλογος που απευθύνουμε λεκτικά στον/στην σύντροφο μας που δεν βρίσκεται πλέον στην σχέση, είτε πρόκειται για χωρισμό, είτε για θάνατο, είτε για συναισθηματική απομάκρυνση. Μέσα από μία ανάδρομη μνήμη το υποκείμενο ξετυλίγει κοινές στιγμές ασύγχρονων επιθυμιών και τανιέται συναισθηματικά να κατανοήσει και να ερμηνεύσει το πρόσωπο του εραστή/ερωμένης. Σε δεύτερο πλάνο, πιο εσωτερικό, είναι ο μονόλογος τελικά που απευθύνουμε στον ίδιο μας τον εαυτό επιζητώντας την λύτρωση από την πιεστική ανάμνηση της κοινής πορείας. Η φράση “Για μένα όμως δεν ρώτησες” ενώ στην αρχή εμφανίζεται ερωτηματική με διάθεση παραπόνου καταλήγει κατόπιν κατανοήσεως της όλης σχέσης να γίνεται βασανιστικά και συνειδητά καταφατική. Ένα ταξίδι του ίδιου του υποκειμένου που ακόμη και αν αφέθηκε στον πόθο της σχέσης, ακόμη κι αν αφομοιώθηκε στο ενιαίο του έρωτα, δεν έπαψε ποτέ να καταλογίζει την αλήθεια, την πικρία το παράπονο και εν τέλει την βαθιά πεποίθηση πως ο άλλος δεν ρώτησε. Ολόκληρος ο ποιητικός μονόλογος, χαρακτηρίζεται από το ερωτικό στοιχείο. Επικεντρώνεστε όμως σε επώδυνα μονοπάτια του έρωτα, όπως είναι η απώλεια. Είναι ο δικός σας τρόπος να αντιλαμβάνεστε τον έρωτα;
Αντιλαμβάνομαι τον έρωτα στην ολότητά του όπως άλλωστε και όλα τα μεγάλα συναισθήματα που ζευγαρώνουν τα φαινομενικά αντίθετα, πόνο και χαρά, πάθος και κορεσμό, άσπρο μαύρο κ.ο.κ. Προσωπικά θεωρώ πως η απώλεια αλλά και η αίσθηση κατοχής κάποιου πράγματος, συναισθήματος και δη ανθρώπου, είναι μόνο κατά φαντασίαν, αλλά και κατ’ άσκησιν εφικτό∙ και πάλι όμως, μόνο για κάποια συγκεκριμένη στιγμή, καθώς την επόμενη μπορεί ν’αποτελεί ήδη παρελθόν ή να έχει αποδυναμωθεί σε σχέση με την αρχική του ένταση. Η απώλεια είναι μέρος της όποιας συναισθηματικής διαδικασίας και δεν εννοώ μόνο την απώλεια του άλλου, αλλά ίσως ή και πρωτίστως, του ίδιου μας του εαυτού. Η πληγή δεν μπορεί να λείπει από κανέναν αυθεντικά βιωμένο συναίσθημα. Και δεν μπορεί να λείπει επειδή έπεται της χαράς που προσφέρει μια ουσιαστική ερωτική σχέση. Οι εναλλαγές στο πεδίο του έρωτα είναι αναπόφευκτες, κατά συνέπειαν αναπόφευκτες είναι και οι συναισθηματικές μεταπτώσεις ή κατισχύσεις που αυτές επιφέρουν.
Πανσέληνος - εκδοχή β’
Σύλληψη- Σκηνοθεσία: Σμαρώ Πλατιώτη
Ποιητικός μονόλογος: Αναστασία Γκίτση
Πρωτότυπη Μουσική: Armen Nazaryan
Φωτισμοί: Σμαρώ Πλατιώτη
Videography- Φωτογραφίες: Armen Nazaryan
Διανομή (με αλφαβητική σειρά): Μαριάνθη Μότα, Νίκη Τριανταφυλλίδου
Διάρκεια: 50 λεπτά
20 - 23 Νοεμβρίου 2011 | Booze Cooperativa Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα Τηλέφωνο.: 2103240944, 2114000863
