Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 34

"Στυλίτης" του Κωνσταντίνου Μπούρα

μπούρας34

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη

Στυλίτης, ποίηση, Κωνσταντινίνου Μπούρα, εκδόσεις Momentum 2014

O πολυσχιδής και πολυγραφότατος Κωνσταντίνος Μπούρας έρχεται ενώπιος ενωπίω. Ατενίζει το Χρόνο, την Ιστορία, τον Άνθρωπο συνήθως μειδιώντας. Άλλοτε γράφει σαν να πετάει και χορεύουν οι λέξεις του. Η ενέργεια ρέει και είναι ο λόγος του γεμάτος αφθονία, ένα αγαθό το οποίο συχνά μνημονεύει στα γραπτά του. Οι στίχοι του ελεύθεροι ''στροβιλίζονται αέναα σε γλαυκό ουρανό. Στίχοι πεζοί, αλλά πουλιά. Στίχοι καθόλου λυρικοί, αλλά εκστατικοί. Στίχοι στοχαστικοί, που προάγουν την αντοχή απέναντι στο διαφορετικό. Στίχοι παρατηρητικοί, νουνεχείς, που λαχταρούν το φως. ''Από το φως κατερχόμεθα και εις το φως επιστρέφουμε'', γράφει στο ποίημα ''Τέλος και Αρχή''.

Στην Τροπική Βροχή του ο Μπούρας σκιαγραφεί τους ποιητές, ανιχνεύει στωικά τη φύση τους. Παραδομένοι στη Μοίρα τους εκείνοι, δεν έχει νόημα να αντιστέκονται. Πρωτοπορούν. Και ερωτεύονται των λέξεων το ανεπαίσθητο άρωμα. Έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους οι ποιητές. Είναι:

Εξωγήινοι, αλλούτεροι/Αλλοπαρμένοι/Αναλήσμονες/Αναληθείς/Απελεύθεροι/Ανακριβείς/Ανελεύθερο/Ανωπετείς/.

Οι ποιητές, αλήθεια είναι, ζουν με τις γραφές των άλλων, όχι μόνο με τις δικές τους γραφές. Το ίδιο και  οι κριτικοί της ποίησης. Ζουν με τις λέξεις που γεννούν τις άλλες λέξεις. Η αγάπη για την ποίηση ίσως υπερβαίνει την αγάπη για τη ζωή ή ακόμα και την ίδια τη ζωή. Η ποίηση είναι μια ενασχόληση όπου συμμετέχει ολόκληρη η ύπαρξη. Πρόκειται στην ουσία για μια ακόμα ιστορία αφοσίωσης.

Εγκαταβίωσα στο Άρρητο, Γύρισα πάλι εδώ/Και σας μιλώ/Γνωρίζοντας το μάταιο/Του εγχειρήματος.

Ο Μπούρας, ισοβίτης του ονείρου,αλλά και της ποίησης, παίζει με τις λέξεις, όχι με τρόπο ''ανίερο'' ή ανιαρό, ούτε με τρόπο αρνητικά προκλητικό. Απεναντίας τα παιχνίδια του είναι πνευματώδη και ερεθιστικά για τη σκέψη. Και ''στίχους τους στίχους φιλεί'' και ''ερωτεύεται των λέξεων το ανεπαίσθητο άρωμα''. Διακειμενικός όσο χρειάζεται, διεισδυτικός και καίριος, σοφός και δεινός. Θεωρεί την Ποίηση τη ''μόνη δυνατή γλώσσα''. Η Ποίηση που έχει τη δύναμη να επιτυγχάνει έναν διαρκή επαναπροσδιορισμό του εαυτού στον κόσμο. Η ποίηση που έχει τη δύναμη να δημιουργεί αγάλματα που γλυτώνουν τον άνθρωπο από τη μονοτονία της θλίψης κι από την αίσθηση του ανέφικτου του θανάτου. Πώς άραγε θα ήταν ο κόσμος χωρίς τον Σαίξπηρ και τον Ιάγο του, τον Μάκβεθ και τον Λήρ του; Αυτή η ποίηση, δεν επιτείνει το χάος, αλλά το τακτοποιεί, βρίσκοντας την ισορροπία με τις λέξεις, και στοχεύοντας στην ιδιαίτερη εκείνη ενέργεια, την υπέρβαση. Aν μπορούσε σύντομα κανείς να του αποδώσει έναν σωστό χαρακτηρισμό που αξιώνει να έχει δόση αλήθειας, θα τον αποκαλούσε, δανειζόμενοι τους ίδιους του τους στίχους, ''αδιάκοπα επανερχόμενο'' και με αγάπη. Παρατηρητικός με την ύπαρξη, ενίοτε θυμοσοφικός, διδακτικός κάπου, αλλά χωρίς να γίνεται γραφικός. Χωρίς μοντέρνες υπερβολές για εντυπωσιασμό και με μια ''αλληγορία μοναξιάς'' να πλανάται στον αέρα.

Άλλοτε σε α' ενικό, άλλοτε σε β' ενικό, άλλοτε στο εμείς, ο Μπούρας απελευθερώνει στίχους, όχι ματαιόδοξους ή στριφνούς, αλλά στίχους που αναπνέουν και συνθέτουν το πρόσωπο μιας ψυχής και ενός ήθους, ταξιδεύοντάς μας στο Άρρητο και το Αόρατο. Στίχους που ατενίζουν την ανθρωπότητα παλαιόθεν μέχρι σήμερα. Εμφανής μια διάχυτη θεατρικότητα, λόγων σπουδών και ανάλογων επιρροών. Ποιήματα μονόλογοι ουκ ολίγα,ποιήματα με δραματική υφή: Από αγάπη χόρτασα/Γιατί την είχα μέσα μου/Αναγκάστηκα/Για να επιβιώσω/Ν' αγαπιέμαι/Από μόνος μου./
Τραγικό;/Δε νομίζω/Δραματικό;/Ίσως. Ας μην υπερβάλλουμε./ (Ίμερος ανήμερος)

Μικρά ποιήματα ποιητικής, εξαιρετικά είναι το Αυτοσαρκαστικό Επιτύμβιο και η Προδοσία. Διαβάζω: Γράφω άρα υπάρχω./Και τώρα;/Kαιρός να ζήσω. (Αυτοσαρκαστικό Επιτύμβιο /Homus Graficus ή Ανθρωπος γραφικός.) Ποίηση: η σιωπή ανάμεσα σε δύο τελείες/Που χάνει την αρτιότητά της όταν/Διατυπώνεται με λέξεις./ (Προδοσία) Δεν είναι η ποίησή του σκοτεινή, ούτε καταθλιπτική. Αντιστέκεται στο γκρίζο ο στίχος, ο τρόμος ισορροπείται. Το φως μεταβολίζεται σωστά σ' αυτό το μακρύ ποιητικό ημερολόγιο. Γράφει: Ν' αποδέχεσαι το ατύχημα/Ως σωστό/Και το δυστύχημα για ευτυχία,/Την κατάρα ευλογία/ (Yπερθέν λόγος)

Και ο έρωτας και η αγάπη πού είναι μέσα σ' όλα αυτά; Διαβάζω:

Χωρίς τις σαρκικές ηδονές/Δεν πιάνονται στο δίκτυ/οι Άγγελοι (Δίπολον)
*
Κομμάτια βρίσκουμε στους άλλους/Θραύσματα στον καθρέφτη /Του μυαλού μας (Σχέση)
*
Ο έρωτας είναι διαμάντι (Έρωτας, αγάπη, αφοσίωση)
*
Η νύχτα είναι για τα ένστικτα/ό,τι η μέρα για την αγάπη (Αγάπη άνευ όρων)
*
Και στις Λεπτές Διακρίσεις: Aγάπη λένε να ξυπνάς/Και να ελέγχεις/Εάν το σώμα δίπλα σου/Ανασαίνει/
Έρωτας,/Εάν το ονειρεύεσαι/πεθαμένο.

Πλουραλιστικός και ακαταπόνητος Μπούρας με αφθονία λέξεων, ιδεών ποιημάτων του στο πολύπλευρο έργο του, κριτικό μάτι που διευσδύει παντού, έχοντας την επίγνωση ότι είμαστε όλοι ΕΝΑ: Σταγόνα στον ωκεαν ότι όλοι είμαστε ''ρωγμές'' και γδαρσίματα.
  

Γιατί μας ενδιαφέρει  η ποίηση του Μπούρα; Γιατί μπορεί να αφήνει τελείως ελεύθερη μια Ροή ευεργετική για το νου και τις αισθήσεις του αναγνώστη. Δεν την καταπλακώνει. Δεν την υπονομεύει. Δεν την περιορίζει. Με τη Ροή επιχειρείται η συμφιλίωση των αντιθέσεων. Ο στίχος ορμά σαν χείμαρρος και σε παρασέρνει στο ανοίκειο της σκέψης, δίνοντάς του παράλληλα την αίσθηση ότι δεν είναι  μόνος.