Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 27

Σαπφώ 2005 (+ audio track)

Μεταφράζει ο Σωτήρης Κακίσης
1.__.jpg
Σαπφώ θνήσκουσα
Ακούστε το τραγούδι της Σαπφώς - Της ποίησης τα δώρα
4.__2005______.jpg
Το ποίημα στο πρωτότυπο του

 

Εσείς, παιδιά, να ψάχνετε της ποίησης τα δώρα
μες στων Μουσών τις αγκαλιές, στην ομορφιά της λύρας.

Εμένα πάει, γέρασε το τρυφερό μου δέρμα,
γίνανε άσπρα τα μαλλιά που ήτανε πρώτα μαύρα.

Και βάρυνε η ψυχούλα μου, τα πόδια δεν βαστάνε,
που πέταγαν, που χόρευαν, λιγνά σαν ελαφάκια.

Στεναχωριέμαι και πονώ. Μα πώς αλλιώς να γίνει;
Ο άνθρωπος είναι θνητός, το ξέρει, θα πεθάνει.

Δεν λένε πως τον Τιθωνό η Αυγούλα η ροδοχέρα
ερωτευμένη έκρυψε στην άκρη αυτού του κόσμου,

κι ήτανε νέος κι όμορφος. Μα τσάκισε κι εκείνος.
Περνάει ο καιρός, κι ας σ' αγαπά κι αθάνατη γυναίκα.

2.________.jpg

 

Λιζέτα Καλημέρη, Νίκος Πιτλόγλου (φωτό: Σωτήρης Κακίσης)

 

Το τέταρτο πλήρες ποίημα της Σαπφώς σε πανελλήνια πρώτη, μεταφρασμένο από τον ποιητή Σωτήρη Κακίση.
Ποιoς είπε ότι η αρχαία ελληνική γραμματεία είναι νεκρή; Ο «Αντίλογος» έχει το προνόμιο να παρουσιάσει ένα νέο ποίημα μιας ποιήτριας που έζησε πριν από... 2.600 χρόνια.
Μέχρι πρόσφατα, εκτός από διάσπαρτους στίχους, μόνο τρία ποιήματα της Σαπφώς είχαν σωθεί ολοκληρωμένα. Από το 2004, τα σωθέντα ποιήματα έχουν γίνει τέσσερα! Απόσπασμα από το ποίημα είχε βρεθεί το 1922 σε έναν πάπυρο της «Οξυρρύγχου» στην Αίγυπτο. Το 2004, δύο επιστήμονες, οι Μάικλ Γκρόνγουολντ και Ρόμπερτ Ντάνιελ, ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να αναγνωρίσουν σε έναν πάπυρο στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας νέα αποσπάσματα από ποιήματα της Σαπφώς. Το τέταρτο ποίημα φανερώθηκε από το συνδυασμό των δύο ευρημάτων.
Το μετάφρασε από τα αρχαία ελληνικά και το παραχώρησε στον «Αντίλογο» ο ποιητής Σωτήρης Κακίσης, έγκυρος μεταφραστής της Σαπφώς. Το μελοποιεί η συνθέτις Κριστέλλα Δημητρίου.
Έρωτας και θνητότητα: η θεά Ηώ (ή Αυγή) ερωτεύτηκε τον Τιθωνό. Η Ηώ ζήτησε από το Δία να του δώσει αθανασία, αλλά παρέλειψε να ζητήσει και αιώνια νεότητα. Έτσι, ο Τιθωνός γινόταν όλο και πιο γέρος, καταδικασμένος να μην πεθάνει ποτέ. Η Σαπφώ βλέπει στο μύθο τη δική της μοίρα, καθώς γερνά ανάμεσα στον κύκλο των προστατευόμενών της κοριτσιών, που δείχνουν να μη μεγαλώνουν.
Το ποίημα της Σαπφώς δεν είναι παρά η αρχή. Σημαντικότατα έργα του αρχαίου κόσμου -ανάμεσά τους τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη- που θεωρούνταν χαμένα για πάντα έρχονται πάλι στο φως. Εφαρμόζοντας την υπέρυθρη ανάλυση του φωτός, η «Οξύρρυγχος», μια συλλογή χιλιάδων αρχαίων παπύρων που βρέθηκαν θαμμένοι στην Αίγυπτο, διαβάζεται από την αρχή, αυξάνοντας την αρχαία ελληνική γραμματεία κατά 20%!»…
__.jpg
Κριστέλλα Δημητρίου
 

 

Σημειώσεις
- Το τέταρτο ποίημα της Σαπφώς που διασώθηκε ολόκληρο, στη μετάφραση του Σωτήρη Κακίση, όπως δημοσιεύτηκε το 2005 στη στήλη Αντίλογος του περιοδικού 4 Τροχοί.
- Η Κριστέλλα Δημητρίου, συνθέτις του cd Σαπφώ, Καβάφης, όπου τα τραγούδια της Σαπφώς ήσαν στην αρχαία ελληνική, ετοιμάζει τη νέα της δουλειά με αρχαίους πάλι Έλληνες λυρικούς, μεταφρασμένους αυτή τη φορά από τον Σωτήρη Κακίση (Σαπφώ, αλλά και Αλκαίο, Γαυράδα κ.ά.), τραγουδισμένους από τη Λιζέτα Καλημέρη.
_____-sappho_mite_mi_meli_mite__melissa_2006.jpg

 

Κριστέλλα Δημήτριου, Σαπφώ, Μήτε μοι μέλι μήτε μέλισσα (2006)
 

 

5.___.jpg
Σαπφώ και Απόλλων