της Ανθής Ντάρδη
"Ένα ποίημα είναι μια πόλη εμπόλεμη. Ένα ποίημα είναι μια πόλη που ρωτάει γιατί το ρολόι, ένα ποίημα είναι μια πόλη παραδομένη στη φωτιά. Ένα ποίημα είναι μια πόλη κατεχόμενη". Το χώμα στα πεδία των μαχών στις πόλεις των ποιημάτων του έχει νοτίσει από βία, θάνατο, απόρριψη, αλκοόλ, έρωτα και τέλος από αποστροφή και απόλαυση, όπως παραδέχεται ο ίδιος ο Charles Bukowski σε κάποια συνέντευξη του. Έχει νοτίσει από τα δύο αυτά κυρίαρχα συναισθήματα όχι μόνο επειδή έσπρωξαν τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα και ποιητή στην τέχνη του γραψίματος, αλλά επιπλέον γιατί η αποστροφή και η απόλαυση οδηγούν όλους εμάς στο έργο του. Ένα έργο που οι περισσότεροι σύγχρονοι του κριτικοί χλεύασαν, οι συνάδελφοι του υποτίμησαν και οι ελάχιστοι που το επιδοκίμασαν, δεχόντουσαν επιστολές διαμαρτυρίας για την επιλογή τους να στηρίξουν τον Bukowski. Ο Γιάννης Λειβαδάς επιμελείται και επιλέγει κάποια σπουδαία κομμάτια από το έργο του Charles Bukowski, στην συλλογή που εκδόθηκε το 2007 από τον ΗΡΙΔΑΝΟ.
Η οποιαδήποτε αναφορά στην ποίηση του Bukowski δεν θα ήταν αληθινή, αν σκεπάσει με σκοτάδι τα σημεία της ζωή του δημιουργού που έπλασαν τον χαρακτήρα του, το στυλ του και το αναγνωρίσιμο ύφος γραφής του. Η πολυετής κακοποίηση του Bukowski από τον στρατιωτικό πατέρα του δημιουργεί έναν άνθρωπο ειλικρινή, τολμηρό, ευθύ, αθυρόστομο. Στα 16 του χρόνια ο ποιητής γρονθοκοπεί το “σύμβολο εξουσίας” και η βία σταματάει με βία. Ακολουθεί το σοβαρότατο πρόβλημα ακμής στην επιδερμίδα του, που τον ωθεί να κλείσει οριστικά την πόρτα της εξέλιξης του προς την κοινωνικοποίηση. Ζει στους δρόμους παρέα με ναρκομανείς και ιερόδουλες, ληστεύει για να ζήσει, καταλήγει στη φυλακή. Λατρεύει το ποτό και τις γυναίκες. Χαρακτηριστικά για το αλκοόλ έχει δηλώσει : "Όσον αφορά εμένα, μου επιτρέπει να αποστασιοποιούμαι από τα πράγματα αλλά και να τα απολαμβάνω. Να αποκτώ πραγματικά τη συναίσθηση του πως περνάει η μία μέρα μετά την άλλη, ό ένας χρόνος μετά τον άλλο. Το να πίνει κανείς μοιάζει με … απόπειρα αυτοκτονίας που σου επιτρέπει να επιστρέφεις στη ζωή και να τη βλέπεις με άλλα μάτια. Είναι σαν να αναγεννιέσαι. Έχεις την αίσθηση ότι ζεις πολλές ζωές και μάλιστα ως διαφορετικός άνθρωπος. Δεν μπορώ να πω αν είναι καλό ή κακό. Είναι σίγουρα διαφορετικό. Έτσι π.χ. απολαμβάνω τη μία ζωή μου ως συγγραφέα και την άλλη ως πότη".
Η ποίηση του Bukowski είναι καθαρή, σοκαριστική, δίχως συναισθηματισμούς, φτάνει τα όρια της προσβολής και του απόλυτου μηδενισμού. Είναι ποίηση σκληρή, αληθινή με μια αντικειμενική δυναμική απέναντι στην πραγματικότητα. Ο Bukowski είναι αφοπλιστικός, παρατηρητικός. Η πιο μικρή κίνηση των πρωταγωνιστών του γεννάει το σκηνικό των ποιημάτων του, φανερώνει την απελπισμένα συμβατική ζωή. Ο δημιουργός επιλέγει να αντιληφθεί τον θάνατο, τον πόνο, το συνηθισμένο, το αραχνιασμένο στην ανθρώπινη ύπαρξη, όχι επειδή επιδιώκει να φορτίσει συναισθηματικά το έργο του, αλλά γιατί έχει μάθει να παρατηρεί το σκοτεινό. Στα ποιήματα του, όπως και στη ζωή του, ο Bukowski παίζει με τα όρια και τις χιλιάδες σκέψεις που κατακλύζουν το μυαλό του. Δεν φοβάται να ρισκάρει, να αγγίξει τη φωτιά ή και να καεί ακόμα , καθώς θεωρεί πως η όψη των πραγμάτων πρέπει να αποκαλύπτεται και είναι καθ’ όλα έτοιμος την δική του αλήθεια να την απελευθερώσει μέσα από τα ποιήματα του.
Ο ποιητικός κόσμος του Bukowski δεν είναι ωραιοποιημένος, δεν είναι ρομαντικός. Η απλή, ξεκάθαρη, καθημερινή του γλώσσα με τις σκόρπιες βρισιές και το αλήτικο λεξιλόγιο του δηλώνει την αλήθεια ενός κόσμου που επιλεκτικά αγνοούμε. Τα ποιήματα του Charles Bukowski δεν επιζητούν καμία συγχώρεση, καμία δικαιολογία αλλά προσφέρουν λύτρωση.
"Η επικράτεια της συνάντησης και της απομάκρυνσης
η επικράτεια η δική μου και η δική σου
θάνατος στην ώρα του φτασμένος
ένα Κυριακάτικο απόγευμα, και,
όπως πάντα
ήταν πιο εύκολο απ’ όσο νομίζαμε πως θα ήταν"
(απόσπασμα από το ποίημα
“Γουρούνια στον ουρανό”)
