της Χριστίνας Σανούδου
Στην ψηφιακή εποχή, οι διάδρομοι των μεγαλύτερων βιβλιοπωλείων του πλανήτη εκτείνονται ως τις οθόνες των υπολογιστών μας, τα σπανιότερα βιβλία απέχουν μόλις μερικά “κλικ” και μια σύνδεση δικτύου γίνεται το εισιτήριο για ένα ταξίδι στον κόσμο της ανάγνωσης. Καθώς οι ευρυζωνικές συνδέσεις επεκτείνονται στα πιο απομακρυσμένα σημεία της Ελλάδας, ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές εξοικονομούν χρόνο- και, σε αρκετές περιπτώσεις, χρήματα- διαλέγοντας τα βιβλία τους από τα “ράφια” των ηλεκτρονικών καταστημάτων. Ήδη, στη χώρα μας δραστηριοποιούνται δεκάδες online βιβλιοπωλεία, με ορισμένα από αυτά να έχουν πια καθιερωθεί στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού. Εκτός από την τεράστια ποικιλία προσφερόμενων τίτλων, οι οποίοι δε θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν στον περιορισμένο χώρο ενός συμβατικού βιβλιοπωλείου, τα ψηφιακά καταστήματα διευκολύνουν την αναζήτηση δυσεύρετων, επιστημονικών και εξειδικευμένων βιβλίων, ενώ κάποια διαθέτουν μεταχειρισμένες ή εξαντλημένες εκδόσεις σε αρκετά ελκυστικές τιμές.
«Ο κόσμος αγοράζει βιβλία μέσω internet γιατί εκεί μπορεί να τα βρει ως και 10% πιο φτηνά» αναφέρει ο Γιώργος Γεωργαλίδης, διευθύνων σύμβουλος στο perizitito.gr. Τονίζοντας ότι τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία παρουσιάζουν σαφείς τάσεις ανάπτυξης, εξηγεί ότι, στα δύο μόλις χρόνια λειτουργίας του, τα ετήσια κέρδη του perizitito αγγίζουν τα 250.000 ευρώ. Τη σημασία των χαμηλών τιμών στην προσέλκυση νέων πελατών υπογραμμίζει και ο Ηλίας Αθανασόπουλος, ιδιοκτήτης του books-in-greek.gr: “Οι πωλήσεις αυξάνονται συνεχώς και πιστεύω ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται, διότι οι Έλληνες εξοικειώνονται περισσότερο με το ίντερνετ, αλλά και γιατί έχουμε αρκετά δελεαστικές προσφορές”. Εξίσου επιτυχημένη πορεία φαίνεται ότι διαγράφει η ιστοσελίδα greekbooks.gr, που φέτος συμπληρώνει μία δεκαετία δραστηριότητας. Το ηλεκτρονικό κατάστημα δέχεται κατά μέσο όρο 70 παραγγελίες την ημέρα και αριθμεί πάνω από 170.000 τίτλους. “Παρ' όλη την κρίση της αγοράς, μέσα στο 2008 υπήρχε μία σημαντική αύξηση, τόσο στην επισκεψιμότητα όσο και στις πωλήσεις” αποκαλύπτει η grand manager της εταιρίας, Σοφία Μειμάρογλου. Ωστόσο, τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία έχουν, σύμφωνα με τον κ. Αθανασόπουλο, ακόμα ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των παραδοσιακών, αφού επιτρέπουν στους υποψήφιους αναγνώστες να κάνουν τις αγορές τους “αόρατοι” και μέσα από την ασφάλεια του σπιτιού τους. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι τα βιβλία αυτοβοήθειας είναι εξαιρετικά δημοφιλή στο books-in-greek, μολονότι η εταιρία δεν ειδικεύεται στη συγκεκριμένη κατηγορία. “Για παράδειγμα, στη λίστα με τα μπεστ σέλλερ μας υπάρχει ένα βιβλίο με τίτλο “Πως να ξεπεράσετε την πρόωρη εκσπερμάτιση”, το οποίο πουλάει ένα με δύο αντίτυπα καθημερινά”, προσθέτει ο κ. Αθανασόπουλος.
Αρχικά, το books-in-greek.gr απευθυνόταν ως επί το πλείστον στον Ελληνισμό της διασποράς, αλλά σήμερα το 60% των παραγγελιών αποστέλλονται σε διευθύνσεις εντός των συνόρων, ενώ περίπου οι μισές από αυτές βρίσκονται στην Αττική. Μοιρασμένες μεταξύ πρωτεύουσας και επαρχίας είναι οι πωλήσεις των περισσοτέρων ηλεκτρονικών βιβλιοπωλείων, αν και οι λόγοι, που ωθούν τους κατοίκους της Αττικής και της υπόλοιπης Ελλάδας στη διαδικτυακή αναζήτηση των αναγνωσμάτων τους, δεν είναι απαραίτητα οι ίδιοι. “Στην Αθήνα οι περισσότεροι μπαίνουν στην ιστοσελίδα μας γιατί δεν έχουν χρόνο, ενώ στην επαρχία επειδή δεν μπορούν πάντα να βρουν τα βιβλία που θέλουν” αναφέρει ο Νικόλας Γαλανός, διευθυντής μάρκετινγκ και υπεύθυνος για το books.gr του Ελευθερουδάκη. Δεδομένου ότι οι νεαρότερες ηλικίες χειρίζονται το διαδίκτυο με μεγαλύτερη ευκολία, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως οι πελάτες των ψηφιακών βιβλιοπωλείων είναι κυρίως άτομα κάτω των 45 ετών. Καθώς μεγαλώνουν οι γενιές που είναι πιο εξοικειωμένες και μπορούν πλέον να κάνουν τις αγορές τους μέσω ίντερνετ, παρατηρούμε αλλαγές και στο προφίλ των πελατών”, τονίζει η κ. Μειμάρογλου.
Εκτός από τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, στη χώρα μας λειτουργεί εδώ και μία πενταετία το πρώτο διαδικτυακό “εμπορικό κέντρο” βιβλίων, το οποίο δέχεται κατά μέσο όρο 15 παραγγελίες τη μέρα. Συμβεβλημένο με 23 βιβλιοπωλεία, το bazaarbooks.gr καθιστά δυνατή την αναζήτηση για καινούρια και μεταχειρισμένα βιβλία σε πολλά καταστήματα ταυτόχρονα. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη, Γιώργο Δερβάτη, αυτό που δίνει στο διαδίκτυο το προβάδισμα έναντι των παραδοσιακών καταστημάτων δεν είναι τόσο οι προσφορές, όσο η ποικιλία των διαθέσιμων σπάνιων και εξαντλημένων τίτλων. “Στην Ελλάδα υπάρχει η ενιαία τιμή στο βιβλίο, που σημαίνει ότι για δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του ένα βιβλίο δεν μπορεί να πουληθεί φθηνότερα. Αλλά στο ίντερνετ μπορεί κανείς να βρει μεταχειρισμένα βιβλία σε καλύτερη τιμή, ή τίτλους που έχουν εξαντληθεί”, υπογραμμίζει. Παράλληλα, το διαδίκτυο διευκολύνει όσους αναζητούν βιβλιογραφία για θέματα επιστημονικού ή ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Μεγάλο μέρος των online πελατών του Παπασωτηρίου παραγγέλνει βιβλία, που δεν είναι άμεσα διαθέσιμα στα συμβατικά βιβλιοπωλεία, ενώ κάτι ανάλογο μαρτυρούν και οι υπεύθυνοι των υπολοίπων ηλεκτρονικών καταστημάτων.
Με περίπου 100 παραγγελίες την ημέρα, το books.gr έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο επιτυχημένες ιστοσελίδες στο είδος του, αλλά η αύξηση της επισκεψιμότητας της δεν συνοδεύεται από μείωση στις πωλήσεις των υποκαταστημάτων. Αντίθετα, ο κ. Γαλανός, υποστηρίζει ότι τα δύο τμήματα του Ελευθερουδάκη λειτουργούν συμπληρωματικά, αφού πολλοί αναγνώστες αναζητούν τίτλους στο ίντερνετ πριν επισκεφτούν το βιβλιοπωλείο: “Είναι οι άνθρωποι, οι οποίοι επιθυμούν να έχουν μία προσωπική επαφή με το βιβλίο, αλλά δεν έχουν χρόνο να ψάξουν στα ράφια. Ως εκ τούτου, το books.gr είναι αυτή τη στιγμή η μεγαλύτερη διαφήμιση που έχει ο Ελευθερουδάκης.” Για έμμεση διαφήμιση μέσω διαδικτύου κάνει λόγο και ο κ. Αχιλλέας Κασουράς, υπεύθυνος πωλήσεων των εκδόσεων Μεταίχμιο, που δραστηριοποιούνται online στη διεύθυνση metaixmio.gr. “Tο οτι αυξάνονται οι πωλήσεις μέσω διαδικτύου δε σημαίνει ότι θα υπάρξει πτώση στα βιβλιοπωλεία”, ισχυρίζεται και συνεχίζει: “Νομίζω ότι η σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο και με το χαρτί έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει.”
Κάποιοι μπορεί να αντιμετωπίζουν με φόβο προβλέψεις για το επερχόμενο τέλος της εποχής του χαρτιού, άλλοι όμως έχουν ήδη αρχίσει να επενδύουν σε αυτό. Αυτή τη στιγμή, το e-bookshop.gr περιλαμβάνει κυρίως κλασσικά έργα της ελληνικής λογοτεχνίας, τα οποία διατίθενται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή. Ωστόσο, οι δημιουργοί της ιστοσελίδας βρίσκονται σε συνεννόηση με μεγάλους εκδότες, έτσι ώστε να προχωρήσουν στην ψηφιοποίηση βιβλίων κάθε είδους μέσα στους επόμενους μήνες.“Η αλήθεια είναι ότι στα δωρεάν βιβλία γίνεται χαμός, αλλά δε ξέρω κατά πόσο ο κόσμος είναι έτοιμος να αρχίσει να πληρώνει για αυτό που κατεβάζει”, παραδέχεται ο Γιάννης Πατρίκος, υπεύθυνος του site. Πάντως, ο κ. Πατρίκος είναι της άποψης ότι τα eboοoks προσφέρουν στο αναγνωστικό κοινό, και ιδιαίτερα τους νέους, την ευκαιρία να εξοικειωθούν με τη λογοτεχνία. “Μπορείς να έχεις ένα βιβλίο στον υπολογιστή σου και να ξέρεις ότι το έχεις, και όταν σου έρθει η έμπνευση το διαβάζεις. Για τα σημερινά παιδιά προφανώς θα είναι πιο εύκολο, αλλά αυτό θα το δούμε σε 5-6 χρόνια”, σημειώνει. Όσων αφορά τους εκδότες, υπογραμμίζει ότι κάποιοι είναι αντίθετοι με την ψηφιοποίηση των βιβλίων, άλλοι όμως είναι πιο δεκτικοί και αντιλαμβάνονται ότι το μέλλον της ανάγνωσης είναι ηλεκτρονικό.
