Αριθμός στη σειρά: 4
στoν Nέστορα ΠουλάκοΣυναντηθήκαμε με τον πολύ σημαντικό μεταφραστή ισπανόφωνης ποίησης Ρήγα Καππάτο στο εντευκτήριο των Εκδόσεων Εκάτη, στην πλατεία Βικτωρίας, παρουσία του εκδότη Κωστή Νικολάκη. Αιτία ήταν μια ευρύτερη συζήτηση γύρω από τις εκδόσεις Γενική ανθολογία σύγχρονης λατινοαμερικάνικης ποίησης 1892 - 1975 (του 2011) και Τα εκατό ωραιότερα ερωτικά ποιήματα της ισπανικής γλώσσας (του 2000).
Ωστόσο, λίγες ημέρες πριν τη δημοσίευση της συνομιλίας μας κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Εκάτη μια ακόμη ιδιαιτέρως κατατοπιστική και διαφωτιστική μετάφραση του κλασικού βιβλίου του Νικολό Μακιαβέλι, Ο ηγεμόνας, αναδεικνύοντας την άλλη μεγάλη κλίση του Ρήγα Καππάτου, στην ιταλική γλώσσα αυτήν τη φορά (χάρη στην οποία έχει μεταφράσει μεταξύ άλλων Τζόσουε Καρντούτσι και Γκουίντο Καβαλκάντι).
Να σημειώσουμε ότι ο Ρήγας Καππάτος ζει μόνιμα στις Η.Π.Α. και επισκέπτεται κάθε χρόνο την Αθήνα. Έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές και ένα βιβλίο για την ελληνική μυθολογία. Τελευταίο βιβλίο του είναι η συλλογή διηγημάτων για ζώα Το μυστικό του Ήφαιστου ή Το χρονικό ενός κατοικίδιου (Εκάτη 2012).
Αλήθεια, πως ξεκίνησε η συνεργασία σας με τις Εκδόσεις Εκάτη, η οποία βαστά πολλές δεκαετίες τώρα;
Είχα ήδη μεταφράσει Νερούδα και Λόρκα για λογαριασμό του μετέπειτα φίλου μου και εκδότη Θανάση Καραβία, με τον οποίον με είχε φέρει σε επαφή ο ποιητής και -επίσης- καλός φίλος Νίκος Καββαδίας. Μετά το θάνατο του Καραβία, υπήρχε στο συρτάρι μου ένας μεγάλος όγκος ανέκδοτων μεταφράσεων του Λόρκα. Τότε ήταν που με προσέγγισε ο Κωστής Νικολάκης, ο οποίος με γνώριζε από εκείνες τις πρώτες μεταφράσεις μου που πωλούσε σε μεγάλες ποσότητες στο περίφημο καρότσι του, στην οδό Χέυδεν. Αυτή η προσέγγιση και η άμεση συνάντηση που είχαμε, ξεκίνησε τη συνεργασία μας που βαστά έως και σήμερα με περισσότερα από 30 βιβλία στις Εκδόσεις Εκάτη. Μην ξεχάσω να σας αναφέρω κι ένα περιστατικό που μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση: σε εκείνο το μεταίχμιο από το θάνατο του Καραβία μέχρι τη συνάντηση μου με τον Κωστή, είχα συναντήσει τον Καστανιώτη ώστε να εκδώσει τις μεταφράσεις του Λόρκα. Ξέρετε τι μου είχε απαντήσει; Πολύ χαρτί βρε παιδί μου, δε συμφέρει... Ε, ο Κωστής Νικολάκης ούτε που το σκέφτηκε ποτέ αυτό. Συμφωνούσαμε πάντα σε κάτι: στα καλά βιβλία δεν πρέπει να είμαστε τσιγκούνηδες.
Κε Καππάτο, πως προέκυψε η Γενική ανθολογία σύγχρονης λατινοαμερικάνικης ποίησης 1892 - 1975;
Eίχε προηγηθεί μια μικρότερη ανθολογία με 16 λατινοαμερικάνους ποιητές που είχε εκδώσει ο Θανάσης Καραβίας. Στη συνέχεια προέκυψε η συνεργασία με τις Εκδόσεις Εκάτη και αποφασίστηκε να βγει μια ανθολογία περισσότερο αντιπροσωπευτική και περιεκτική για τη λατινοαμερικανική ποίηση. Προσπάθησα μάλιστα να αποφύγω το λάθος που έκανα αρχικά: να επιλέξω δηλαδή λίγους ποιητές και περισσότερα ποιήματα από τον καθένα. Έτσι λοιπόν προέκυψε η Γενική ανθολογία σύγχρονης λατινοαμερικάνικης ποίησης 1892 - 1975, με τη βοήθεια και την αρωγή του Χιλιανού ποιητή Πέδρο Λάστρα: συνολικά επιλέχθηκαν 101 ποιητές -συμπτωματικός ο αριθμός να σημειώσω- από 14 χώρες.
Πείτε μας ορισμένα σημαντικά δεδομένα από αυτήν τη μεταφραστική δουλειά.
Εργάστηκα για πολλά χρόνια ώστε να βγει αυτή η έκδοση, και όπως ανέφερα, ήταν σημαντική η συμβολή του Πέδρο Λάστρα. Χωρίς αυτόν θα είχα δυσκολευτεί πολύ περισσότερο καθότι ο έχει μεγάλη γνώση και καθαρή εικόνα της λατινοαμερικανικής ποίησης. Όσον αφορά τη δουλειά αυτή: επικεντρώθηκα κατά κύριο λόγο σε χώρες με παράδοση στην ποίηση, όπως το Περού, η Χιλή, το Μεξικό, η Νικαράγουα, η Κούβα κ.ά. Επίσης, από τους 101 ποιητές τους 90 θα έβαζα έτσι κι αλλιώς. Είναι πολύ γνωστοί και δε θα μπορούσαν -όπως και συμβαίνει σε πολλές χώρες- να λείπουν από καμία ανθολογία ποίησης. Για τις υπόλοιπες 11 θέσεις θα μπορούσα να είχα επιλέξει κι άλλους... Τέλος, διάλεξα ως χρονικό όριο της ανθολόγησης το 1975 ώστε να μπορέσω να σταματήσω κάπου, διαφορετικά θα μιλούσαμε τώρα για μια ογκώδη μεταφραστική εργασία. Εξ όσων γνωρίζω, έκτοτε, έχουν κάνουν την εμφάνιση τους εξίσου αξιόλογοι ποιητές στην περιοχή.
Ας μιλήσουμε για τα Τα εκατό ωραιότερα ερωτικά ποιήματα της ισπανικής γλώσσας.
Πρόκειται για μια ακόμη ανθολογία. Επίσης πολύ μεγάλη μεταφραστική δουλειά, με τον Πέδρο Λάστρα σημαντικό αρωγό και πάλι. Για να καταλάβετε, μιλάμε για ερωτική ποίηση στην ισπανική γλώσσα ευρύτερα, από τον ισπανικό μεσαίωνα έως τις μέρες μας. Δηλαδή, ο τελευταίος ποιητής είναι ο Μεξικανός Κάρλος Μοντεμαγιόρ που "έφυγε" δυστυχώς πέρυσι. Το βιβλίο αυτό έκανε 20 εκδόσεις στην ισπανική γλώσσα, μάλιστα τυπώθηκαν 15 χιλιάδες αντίτυπα σε έκδοση τσέπης τα οποία πωλήθηκαν σε μια εβδομάδα! Πρόκειται για ένα διάσημο βιβλίο στην ισπανική γλώσσα, καθότι -για έναν περίεργο λόγο!- δε σκέφτηκε κανείς να σταχυολογήσει 100 ερωτικά ποιήματα που έχουν γραφτεί ποτέ. Όσον αφορά την ελληνική έκδοση, εξ όσων μου λέει ο Κωστής Νικολάκης, έχει κάνει πολλές εκδόσεις αφού είναι ένα βιβλίο "που θα πουλιέται μέχρι και από τα εγγόνια μου". Με άλλα λόγια πρόκεται για μια έκδοση διαχρονική, που θα έχει πάντα συνέχεια.
