Αγαπητοί Έλληνες φίλοι, Αθηναίοι, Βακχικοί,
«Χαίρε! Χαίρετε!», αυτό το βράδυ, δικός σας! Ο χαιρετισμός αυτός που ακούγεται και πάλι στα γαλλικά μου αυτιά προσηλωμένα από το γυμνάσιο στα Αρχαία Ελληνικά, η χάρις και ο καιρός, κατά κάποιο τρόπο προστιθέμενα ή σε φωνητική επιτύπωση, δηλώνουν την αναγνώριση και την ευτυχή περίσταση: μια ωραία σύμπτωση. Μιλάω γαλλικά παρά αγγλικά στην ηλεκτρονική μας αλληλογραφία, δεδομένου ότι αυτή είναι η μετάφραση μιας ανθολογίας ποιημάτων της οποίας ο συγγραφέας είναι ένας Γάλλος ποιητής... που σας χαιρετά στη γλώσσα του! Ο καιρός δεν είναι πλέον εκείνος όπου ένας Γάλλος ποιητής υπήρξε για σας αυτό που ο Ρενέ Σαρ αποκαλούσε ένας «σημαντικός περαστικός»… Τώρα πια ένας ξένος με το μπουκάλι του στη θάλασσα – τη θάλασσα του Αιγαίου! Ο χρόνος σήμερα δεν είναι πια ο ίδιος που ξεκίνησε για μένα το 1950 στο Σούνιο, και ο οποίος στέφθηκε το 2014 Επίτιμος Διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος είναι εξαιρετικά πολύτιμος για μένα! Καιρός όπου οι Έλληνες φίλοι, Βέλτσος, Αγραφιώτης, Βελισσάρης, Δαββέτας ή υιοθετηθέντες Αθηναίοι όπως ο Ολιβιέ Ντεκότ στο Γαλλικό Ινστιτούτο, και θα έλεγα μάλιστα στην περίφημη Γαλλική Σχολή Αθηνών, θα μου είχαν ζητήσει να έρθω να διαβάσω ποιήματα της γλώσσας αυτής που έπαιξε έναν τόσο σημαντικό ιστορικό ρόλο! Σας χαιρετώ εκ του μακρόθεν, ερήμην, ακόμη κι αν είναι, ξανά και για πάντα, με την ελπίδα για μιαν επιστροφή και πάλι εκεί σε σας, μιαν άλλη φορά...
Θα ήθελα να απαντήσω προσωπικά με τα ποιήματά μου, και ίσως ακόμη μπροστά σας, εν συντομία, να αναφέρω ορισμένες πτυχές της Ποιητικής τις οποίες εξακολουθώ να πιστεύω ότι έχει όλο και περισσότερο ανάγκη η πιο "σκοτεινή εποχή μας ". Θα ήθελα να υποστηρίξω προφορικά τα γραπτά μου που έχουν πια δημοσιευθεί, όπως ο Πλάτων ζητά στην περίφημη VIII επιστολή του... Χαίρομαι που κάποιο κανάλι αυτής της φωνής μπορεί ακόμα να ακουστεί εκεί σε εσάς απόψε μέσω της μετάφρασης.
Τελειώνω αυτόν τον χαιρετισμό με ένα αίνιγμα: το πολιτιστικό. Το «πολιτιστικό» είναι το ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο πεπρωμένο μας, αφού η «σταυροφορία» της Δύσης – όπως οι εκατομμύρια τρομοκράτες εχθροί μας επιμένουν στις παραισθήσεις αυτού του φαντάσματος – έχει αλλάξει σε ταξίδι αναψυχής της Δύσης *, σύντομα παγκοσμιοποιημένο, τουριστικό, που προωθεί τα νησιά σας για τις διακοπές της 4ης ηλικίας της μεσαίας τάξης που είναι πρόθυμη για selfies μπροστά στα απομεινάρια των παλιών αποκαταστημένων σας μύθων… Και αν η ψευδαίσθηση του μέλλοντος, θα έλεγε ο Φρόιντ, είναι τώρα πολιτιστική... τότε θα πρέπει να εφεύρουμε κάτι άλλο! Να διασχίσουμε το πολιτιστικό, σπρώχνοντάς το μέχρι το τέλος και ίσως να το εξαντλήσουμε μέχρι γελοιοποίησης, για να βυθιστεί στο άγνωστο όπου θα βρει το καινούριο, όπως μας δέσμευε σ’ αυτό ο Μπωντλαίρ.
Η Ελλάδα έγινε φτωχή! Και δεν μιλούν παρά για «το χρέος» της, ενώ η ίδια μόνο πιστεύει ότι κάτι δικαιούται για το «ελληνικό θαύμα», τον Παρθενώνα, ανομολόγητα! Είναι αφερέγγυα εξαιτίας της υπεραφθονίας της κληρονομιάς! Δεν πρέπει αυτό το δικαίωμα να μιλάει μονάχα την πολιτιστική γλώσσα, τα φεστιβάλ, την ανακύκλωση των Τραγικών, τις συγκεντώσεις των selfies μπροστά από τις βιτρίνες των επιδιορθωμένων Κούρων... Πρέπει να κάνει την Ευρώπη μαζί και ενάντια σε όλες τις πιθανότητες!
Η Ευρώπη, είναι η Αθήνα, η Ρώμη, το Παρίσι, το Λονδίνο, το Βερολίνο, η Μαδρίτη… Και ήταν το Königsberg, όπου έζησε ο KANT, ο Μωυσής του Φωτός, επονομαζόμενο τώρα «Kaliningrad», αυτή η προσβολή! Και ήταν η Ανατολή, αλλαγμένη σε Shoah** και στο μνημείο της… λες και ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος εμπόδιζε για πάντα την εφεύρεση μιας Ευρώπης του μέλλοντος, μιαν «άλλη πορεία», έλεγε ο Jacques Derrida.
Το περιοδικό Po&sie που διευθύνω εδώ και 40 χρόνια θα γιορτάσει τα γενέθλιά του με μια ειδική έκδοση, την 160η, αφιερωμένη στην Ευρώπη !
Ζήτω η μετάφραση!
Michel Deguy
ΙΝFO: Κυκλοφορεί στα ελληνικά το ανθολόγιο ποιημάτων του Μισέλ Ντεγκύ "Σκηνή στον καθρέφτη" σε μετάφραση Ανδρονίκης Δημητριάδου, από τις εκδόσεις Vakxikon.gr.
