Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 30

Μαριγώ Αλεξοπούλου: "Γράφοντας είναι σαν να συμπληρώνεις τις χαμένες ψηφίδες"

1xirogiannialexopouloumet.jpg
Συνέντευξη
στην Ασημίνα Ξηρογιάννη
Μια συνέντευξη με την ποιήτρια Μαριγώ Αλεξοπούλου με αφορμή το νέο της βιβλίο, το «Μπλε βιβλίο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, αλλά όχι μόνο για αυτό. Ζητήσαμε τις απόψεις  της για το σημερινό λογοτεχνικό τοπίο, τα βραβεία, την κριτική. Ζητήσαμε τα όνειρα και τις επιρροές της. Και όταν τη ρωτήσαμε γιατί γράφει, εκείνη απάντησε: Από ανάγκη και γιατί γράφοντας είναι σαν να συμπληρώνεις τις χαμένες ψηφίδες. Τα πράγματα αποκτούν νόημα ξαναδιαβάζοντας τον εαυτό μου.

Μαριγώ Αλεξοπούλου, σε καλωσορίζουμε στο Vakxikon.gr και σου ζητάμε να μας πεις δυο λόγια για τις σπουδές σου, για το πώς ξεκίνησε η ιστορία με τη γραφή, καθώς και δύο λόγια για καθένα από τα βιβλία σου.
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο ερεθίσματα και στα δεκαπέντε μου τριγυρνούσα με τον αδερφό μου στην Αθήνα για να εντοπίσουμε τα κουδούνια των αγαπημένων μας συγγραφέων. Απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και με μεταπτυχιακές σπουδές στην αρχαία ελληνική τραγωδία στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης ανακάλυψα από νωρίς στο γράψιμο τον πιο απλό τρόπο αντίστασης σε ό,τι με πίεζε. Μ' ένα χαρτί και ένα μολύβι μπορούσα να δημιουργήσω έναν κόσμο. Ανάμεσα σε δύο πόλεις (Αθήνα-Γλασκώβη) στράφηκα στην ποίηση αυθόρμητα για να διασώσω το ακαριαίο. Έτσι προέκυψαν αρχικά δύο ποιητικές συλλογές («Πιο γρήγορα απ' το φως, Ποια μέρα λείπει»). Όταν ολοκλήρωσα τη διατριβή μου με θέμα τον νόστο στην αρχαία ελληνική τραγωδία, επέστρεψα στην Ελλάδα για να βιώσω τον δικό μου νόστο και να τον μεταγράψω στο «Φθονόμετρο», θεατρική εκδοχή μιας ραδιοφωνικής ακρόασης. Ο Βλαντιμίρ επανέρχεται σε κάθε συλλογή. Είναι ένας καλός κλέφτης που δε φοβάται να χρεοκοπήσει από όνειρα. Ύστερα ερήμην μου άρχισαν να με καταδιώκουν νέες μορφές, η Τατιάνα που μετακόμισε στη Μόσχα, η κόρη του ρεμπέτη και ο Ίκαρος πριν την πτώση του. Τα ποιήματα γράφτηκαν σε διαφορετικές περιόδους. Βρέθηκε ο τίτλος και τα όνειρα έγιναν γρήγορα αστέρια. Μετά την ποιητική συλλογή «Τ’ αστέρια πάνε στη σειρά» ξεκίνησα να γράφω μια σειρά από ποιήματα με αφορμή τα γεγονότα στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2008 για τους μαθητές, τους μαθητές μου. Ο πατέρας μου άρχισε να μας αφήνει το φθινόπωρο του 2012 σε μια εποχή δύσκολη. Μού 'ρχεται η ιδέα της Φαρμακείας για τον τίτλο του βιβλίου. Η Φαρμακεία, χορήγηση φαρμάκου ως γιατρικό, αλλά και δηλητήριο συνάμα. Πριν τα φάρμακα υπήρχε παραμυθία. Παρόλο που υπάρχουν τα φάρμακα, όμως υπάρχουν και τα θαύματα. Το βλέπω στη ζωή μου. Γίνεται. Ετοιμάζω το «Μπλε βιβλίο» που κυκλοφορεί από την άνοιξη του 2015.

Στο τελευταίο σου βιβλίο, το «Μπλε βιβλίο», πραγματεύεσαι την απώλεια. Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία στο έργο αυτό, έτσι δεν είναι;
Η ανάγκη μου να καταλάβω πώς η μητρότητα συνέπεσε με την απώλεια του πατέρα μου με οδήγησε να γράψω το «Μπλε βιβλίο». Τα δύο αγαπημένα μου πρόσωπα, ο γιος μου και ο πατέρας μου, συναντήθηκαν μόνο τη μαγική περίοδο της εγκυμοσύνης. Έτσι και στο βιβλίο μέσα από τη δική μου αφήγηση συνυπάρχουν. Φυσικά ακόμα και το τρίτο μέρος του βιβλίου, που είναι ουσιαστικά ένας αποχαιρετισμός στον πατέρα, τα αυτοβιογραφικά στοιχεία αποκτούν λογοτεχνική διάσταση. Και ο πατέρας μου διαθέτει τελικά όλα εκείνα τα στοιχεία που διάλεξα να παραλείψω.


Δύο λόγια για το σύγχρονο λογοτεχνικό τοπίο;

Οι ποιητές ανοίγουν διάλογο με έργα των πρότερων γενεών και χωρίς να θέλω να ομαδοποιήσω τις νέες ποιητικές φωνές διαθέτουν την ικανότητα της φαντασίας να δημιουργεί υβριδικές μορφές ομιλίες όπως διαλογικά ποιήματα, ποιήματα σκηνικές δράσεις. Επί παραδείγματι, τοm_otherpoem: μόνο λόγος του Βασίλη Αμανατίδη. Φυσικά δεν πρόκειται για μια πρωτοπορία. Τέτοιες απόπειρες είναι γνωστές στο πρόσφατο παρελθόν. Θα μπορούσαμε να πούμε όμως ότι η τεχνολογία παρέχει τόπους συνάντησης και διαλόγου του τρέχοντος με το παραδοσιακό.

Πιστεύεις στην κριτική;
Η κριτική πολλές φορές μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις κάποια από τα υλικά στο εργαστήριο του συγγραφέα. Προσωπικά με βοηθάει η κριτική από τους ομοτέχνους που διαβάζουν τη δουλειά μου.

Eσύ γιατί γράφεις;
Από ανάγκη και γιατί γράφοντας είναι σαν να συμπληρώνεις τις χαμένες ψηφίδες. Τα πράγματα αποκτούν νόημα ξαναδιαβάζοντας τον εαυτό μου.

O δικός σου ορισμός για την ποίηση.
Οι ποιητές είναι κακομαθημένα παιδιά. Τα κακομαθημένα παιδιά του καιρού τους. Τολμούν να κουβαλήσουν το φορτίο της ύπαρξής τους και να φτάσουν σ' ένα ρόδο αληθινό. Γι' αυτό η ποίηση στις μέρες μας ανθεί. Οι νέοι ποιητές δείχνουν αποφασισμένοι: σε αυτούς τους καιρούς γεννηθήκαμε, σε αυτούς θα ζήσουμε. Ας τους κάνουμε καλύτερους με όπλο την ποίηση, μακριά από τη μιζέρια κάθε είδους.

Πιστεύεις στα λογοτεχνικά βραβεία;
Είναι μια μορφή επιβράβευσης, επιβεβαίωσης για τον ίδιο τον ποιητή. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι οι ποιητές είναι άνθρωποι πικραμένοι είτε λόγω στάσης είτε λόγω κοινωνίας. Αλλά πάντως η ποίηση είναι μια υπόθεση ανιδιοτελής, σαν τη μητρική φροντίδα.


Σύγχρονοί σου ποιητές / πεζογράφοι που θαυμάζεις.

Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Παπαγεωργίου, Γιώργος Μαρκόπουλος.

Αν σου έλεγα να μου πεις τρία βιβλία μόνο που σου άλλαξαν το βλέμμα για τα πράγματα, ποια θα ήταν αυτά;
Η «Σκοτεινή πράξη» του Τάσου Λειβαδίτη, το «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου» του Οδυσσέα Ελύτη και οι «Φωτοτυπίες» του Γιάννη Κοντού.

Είναι αυτοί καιροί για ποίηση;
Στις μικρές και στις μεγάλες μας δυσκολίες, σ’ αυτές που έλαχε στον καθένα να πολεμήσει, η ποίηση μας δίνει φωνή και νόημα για συνέχεια και άρα για επιβίωση και επικοινωνία. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι κρίσεις γεννάνε ιδεολογίες και άρα νέους ποιητικούς δρόμους. Τα παραδείγματα είναι πολλά στην Ελλάδα. Ο Ρίτσος, ο Σεφέρης και ο Ελύτης για παράδειγμα επηρεάζονται από τον πόλεμο και τον εμφύλιο. Σε περιόδους κοινωνικής κρίσης ευνοείται η ποίηση. Ας θυμηθούμε για παράδειγμα τον Λαπαθιώτη την εποχή του μεσοπολέμου καθώς και τη μεταπολεμική γενιά (Βακαλό, Σινόπουλος, Σαχτούρης) και τη γενιά του '70 μεσούσης της δικτατορίας. Ειδικά στη σημερινή Ελλάδα τα δείγματα γραφής αναδεικνύουν μια μορφή επικοινωνίας που ανταποκρίνεται στα αδιέξοδα της εποχής (βλ. περιοδικό Τα ποιητικά, τεύχος 17, Μάρτιος 2015).

Ποια άλλη τέχνη σε συγκινεί;
Το μπαλέτο. Ίσως γιατί το σώμα περιστρέφεται και το μυαλό ησυχάζει.

Γράφεις κάτι τώρα;
Όταν τελειώνω ένα βιβλίο πιστεύω ότι δε θα ξαναγράψω. Σκόρπιες σημειώσεις για την ώρα.

Διαβάζεις κάτι τώρα;
Ξαναδιαβάζω την «Κυρία Κούλα» του Μένη Κουμανταρέα, τα γράμματα του Ιωάννη Συκουτρή στις μαθήτριές του («Με φιλίαν παντοτινήν και άδολη») και τα αφηγήματα του Θάνου Κάππα «Πικρούτσικα πικρούτσικα».


Τι ονειρεύεσαι;

Τα ανοιχτά παράθυρα. Καλοκαίρι. Στη δροσιά. Τα φύλλα των δέντρων σκεπάζουν το καλοκαίρι.