Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 29

Λιάκος Μπουρνόβας: "Το underground είναι η άλλη όψη του νομίσματος"

liakos4.jpg
φωτό: Στρ. Προύσαλης
 
Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο
 
Το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Λιάκου Μπουρνόβα Άλλη μια επιστροφή: Ταξίδι στο Λουγκάνο (εκδόσεις Vakxikon.gr 2014) μας... ταξιδεύει στα βουνά και στα αστικά κέντρα της -κάποτε- αποποινικοποιημένης Ελβετίας από τα περυσινά Χριστούγεννα, όταν και κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία της χώρας. Περιμένοντας λοιπόν την ολοκλήρωση της τριλογίας, ο συγγραφέας απαντάει σε όσες απορίες συγκεντρώσαμε όλον αυτόν τον καιρό.

Αγοράστε το βιβλίο

Θα θέλαμε να μας απαντήσεις στην -σίγουρα- πιο συχνή ερώτηση που σου κάνουν: ο ήρωάς σου ο Boy είσαι εσύ; Γιατί πιστεύεις ότι οι αναγνώστες συχνά ταυτίζουν τον ήρωα ενός βιβλίου που διαβάζουν με τον συγγραφέα του;
Θυμάμαι πως όταν διάβασα τον Κόκκινο Άρη είχα μαγευτεί από τις λεπτομερείς και άκρως επιστημονικές αφηγήσεις του Κιμ Στανλεϊ Ρόμπινσον. Ο άνθρωπος είχε μελετήσει πριν συγγράψει το συγκεκριμένο βιβλίο, κάτι που ήταν εμφανές σε κάθε γραμμή του κειμένου. Ωστόσο αυτό το γεγονός, δε με οδήγησε ποτέ στο συμπέρασμα ότι ο συγγραφέας υπήρξε στα νιάτα του στέλεχος της NASA. Προφανώς αρκετοί αναγνώστες, θέλουν να τον συγχέουν ως πράκτορα κάποιας διαγαλαξιακής συνομωσίας έτσι όπως και ορισμένοι από τους αναγνώστες μου πιστεύουν πως είμαι ένας μεγαλέμπορος ναρκωτικών που έχει χόμπι να γράφει κάθε τόσο και κάνα μυθιστορηματάκι! Έχει πολλή πλάκα αυτή η ιστορία και έχει απασχολήσει ακόμα και τον Ζενέ το θέμα της ταύτισης του συγγραφέα με τον ήρωα-αφηγητή από την πλευρά του αναγνώστη. Στην ουσία όμως δεν ευθύνεται αυτός. Όταν το κείμενο έχει τεκμηριωμένο σενάριο με πρωτόγνωρη θεματολογία, βασισμένο σε έναν ακραίο και συνάμα γοητευτικότατο ήρωα σαν τον Boy, τότε είναι εύκολο ο αναγνώστης να οδηγηθεί σε μετέωρα συμπεράσματα. Ουσιαστικά παρασύρεται απ’ την αμεσότητα του Boy, ενός ήρωα που σου δίνει την αίσθηση ότι στέκεται ακριβώς δίπλα σου. Είναι αληθινός. Αν απλώσεις τη σκέψη σου η οικειότητα θα δημιουργηθεί αναπόφευκτα. Ο Boy είναι ο νταλαβεριτζής της γειτονιάς, ένας σαμάνος της μεγαλούπολης που ευθύνεται για τα ψυχεδελικά ταξίδια των πελατών του. Τέτοιες φιγούρες συνήθως όλοι θέλουν να λένε ότι τις γνωρίζουν αλλά στην πραγματικότητα ελάχιστοι τις έχουν συναναστραφεί. Κάπως έτσι γεννιούνται οι αστικοί μύθοι!

Τέσσερα χρόνια μετά τη νουβέλα Κράτα το στόμα σου κλειστό (εκδόσεις Φιλιππότη 2010) επανέρχεσαι με την Άλλη μια επιστροφή (εκδόσεις Vakxikon.gr 2014). Μάλιστα μες στο 2015 έχεις προαναγγείλει ότι θα εκδοθεί και το δεύτερο μέρος του βιβλίου. Πες μας λίγα λόγια για το πρώτο σου βιβλίο, πως προέκυψε αυτή η σημαντική χρονική απόσταση με το δεύτερο και αν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ τους. Πρόκειται για τριλογία;
Όλα ξεκίνησαν γύρω στο 2008 όταν ο Boy αποφάσισε να μου εκμυστηρευτεί κάποιες από τις ιστορίες της κολασμένης του ζωής. Κάπως έτσι γεννήθηκε το Κράτα το στόμα σου κλειστό, ένα μυθιστόρημα που σκοπό είχε να εξοικειώσει τον αναγνώστη με την underground πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει και αναπνέει ο Boy. Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με το ημερολόγιο ενός νταλαβεριτζή ναρκωτικών ουσιών που ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα αν και κυκλοφόρησε στην τρέχουσα δεκαετία, αποδείχτηκε πως δεν είχε «εύπεπτη» θεματολογία για το αναγνωστικό κοινό. Στην Ελλάδα ζούμε, μην το ξεχνάμε! Παρ’ όλα αυτά και όπως ήταν αναμενόμενο, όλοι όσοι ψάχνονται με «bizarre» αναγνώσματα εξάντλησαν εύκολα τα αντίτυπα και αγκάλιασαν τον Boy με αλληλεγγύη. Η χρονική απόσταση ανάμεσα στα δύο μυθιστορήματα δε οφείλεται σε μένα. Το Άλλη μια Επιστροφή θα μπορούσα να το είχα γράψει πολύ νωρίτερα αρκεί ο Boy να είχε εμφανιστεί έγκαιρα για να μου συνεχίσει την ιστορία του. Δεν είναι πάντα εύκολο να τον βρίσκω και μάλιστα στις καλές του, έτοιμο για νέες αφηγήσεις. Ευτυχώς τον «ξεμπάρκαρε» η ζωή για λίγους μήνες στην Αθήνα και μου εμπιστεύθηκε τον πλούτο των νέων του εμπειριών. Δεν υπήρχε καμία πρόθεση «τριλογίας» παρά μόνο η φιλία μας. Όσο ο Boy αποφασίζει να μοιράζει τα μυστικά του στη λογοτεχνία, εγώ θα γράφω γι’ αυτόν! Όσο για το τρίτο μέρος της αφήγησης θα εκδοθεί γύρω στα τέλη του 2015.

Το Ταξίδι στο Λουγκάνο, το πρώτο μέρος του βιβλίου «Άλλη μια επιστροφή», μιλάει για το οδοιπορικό, τις περιπέτειες και τις κοινοβιακές εμπειρίες του Boy στην Ελβετία της αποποινικοποιημένης κάνναβης. Έχεις ζήσει αυτή την σύντομη περίοδο της Ελβετίας; Έκανες κάποιου είδους έρευνα για τις συνθήκες που επικρατούσαν στην πιο «ουδέτερη» και «επιχειρηματική» χώρα του κόσμου;
Μα κάπου εκεί γνωρίστηκα και με τον Boy. Τη χρυσή εκείνη εποχή στην Ελβετία, τότε που η αποποινικοποιημένη κάνναβης μεταμόρφωσε τις περιθωριακές ανθρωποδυνάμεις σε ενεργούς-παραγωγικούς πολίτες. Οι συνθήκες που επικρατούσαν ήταν ιδανικές για να ανθίσουν κοινωνικά ακόμα και οι «ξεγραμμένοι». Το Ελβετικό ομοσπονδιακό κράτος, απέδειξε τότε πως δεν υπάρχουν πολίτες β΄ κατηγορίας. Το να βρεις τον επαγγελματικό σου προσανατολισμό με πυξίδα την κουλτούρα και τα πιστεύω σου μέσα σε ένα άρτια δομημένο καπιταλιστικό σύστημα μόνο λίγο δεν το λες. Το πρόγραμμα four pillows και η μετεξέλιξή του σε πλήρη αποποινικοποίηση της κάνναβης, επέτρεψε σε εκατοντάδες χιλιάδες κοινωνικά εγκλωβισμένους Ελβετούς να καταφέρουν να επαναπροσδιοριστούν και σε οικονομικό επίπεδο. Στην Ελλάδα του σήμερα, είμαι σίγουρος πως μια αντίστοιχη πρωτοβουλία περί «αυτοκαλλιέργειας-αυτοδιάθεσης» μέσα σε νομικά πλαίσια, θα μπορούσε μέσα σε λίγους μήνες να εξαλείψει τη λεγόμενη «κρίση» για πάντα! Όσο για την «καλλιεργητική συμμορία» στην οποία συμμετείχε ο Boy τι να πρωτοπώ. Εναλλακτικές επιλογές ζωής δίχως όρια!

liakos1.jpg
φωτό: Στρ. Προύσαλης
 

Τι συμβολίζει ο Boy, τι πρεσβεύει και τι είναι αυτό που πιστεύεις ότι τον ξεχωρίζει από άλλους μυθιστορηματικούς ήρωες; Επιπλέον, θεωρείς ότι είναι ένας χαρακτήρας «ανθρώπινος», δηλαδή τόσο πραγματικός που θα μπορούσε να ζει ανάμεσά μας, στον αληθινό κόσμο;
Ο Boy φαινομενικά μπορεί να μοιάζει με τον όποιο νταλαβεριτζή της γειτονιάς, αλλά έχει διαφορετική «στόφα». Συνομήλικός μας, ούτε καν 40 χρονών δεν είναι. Ζήσαμε τις ίδιες εποχές, είναι κομμάτι της γενιάς μας, γαλουχημένος από την drug κουλτούρα των 90’ς. Raver, ερωτευμένος με τις ιερές ουσίες της ψυχεδέλειας, την κάνναβη, τα νταλαβέρια και τα ατελείωτα ταξίδια ανά τον κόσμο. Γέννημα-θρέμμα της αντικουλτούρας. Ασφαλώς και ζει ανάμεσά μας, το παιδί του είναι συμμαθητής με το δικό μας, αναπνέει τον ίδιο αέρα με μας, ψωνίζουμε στον ίδιο μπακάλη, ονειρευόμαστε, πονάμε και χαιρόμαστε το ίδιο και όπως ο κος Μιχάλης είναι ο φοροτεχνικός της γειτονιάς, έτσι κι ο Boy είναι ο νταλαβεριτζής μας. Ανθρώπινα και υπομονετικά μας εξοικειώνει με τη φιγούρα, τον τρόπο και τον κόσμο του που τελικά δεν κουβαλάει περισσότερες ενοχές απ’ αυτές του διπλανού αστού. Ο Boy διαφέρει γιατί λέει την ωμή αλήθεια, εκείνη που είναι ικανή να ξεμπροστιάσει τους καθωσπρέπει υποκριτές. Συμβολίζει όλους όσους έχουν ακόμα το κουράγιο στη διαφορετικότητα.

Τα βιβλία σου εντάσσονται στην σειρά «Αριστοκρατική αλητεία» και ο Boy αυτοπροσδιορίζεται «και του σαλονιού και του λιμανιού». Φέρει το μήνυμα της αντικουλτούρας και του underground κόσμου που ζει παραπλεύρως της καθημερινότητας μας. Εξήγησε μας, καταρχήν, τι σημαίνει «αριστοκρατική αλητεία» και ποια είναι η διαφορά της από την αλητεία διαχρονικά που όλοι ξέρουμε. Και επίσης, αν ο κόσμος που ζει και πρεσβεύει ο Boy είναι μια παράπλευρη πραγματικότητα ή απλώς μια ακόμη μικρο-κοινότητα μες στον ευρύτερο κόσμο που ζούμε;
Να ξεκαθαρίσουμε το θέμα μια κι έξω. Κάθε μέρα τη ζούμε όλοι μαζί. Η καθημερινότητα είναι ενιαία για όλους. Είναι λάθος να μιλάμε για «ευρύτερο» ή «περιορισμένο» κόσμο. Δεν υπάρχουν «παράπλευρες πραγματικότητες», κάτω απ’ τον ίδιο ήλιο κινούμαστε όλοι και αποτελούμε ένα ανθρωποσύνολο. Το underground είναι απλά η άλλη όψη του νομίσματος. Η αλητεία του «σωρού» που οι περισσότεροι διαχρονικά γνωρίζουν ή τουλάχιστον έτσι διατείνονται, έχει να κάνει με απελπισμένες πρακτικές που προκύπτουν κάτω απ’ την πίεση των αναγκών επιβίωσης και μόνο. Ο όχλος των «πεινασμένων» που ονοματίστηκε «περιθώριο», επιτίθεται στους «χορτάτους» ή ακόμα και στους «μεροκαματιάρηδες». Η Αριστοκρατική Αλητεία δεν αρκείται στα ψίχουλα μιας «μπούκας». Δεν ασχολείται με «αρπαχτές». Η προσωπικότητά της αντιπαρατίθεται σε εκείνη της μάζας, κάνοντας την υπέρβαση με ευγένεια. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο δικαίωμα από το να ζεις σύμφωνα με τις αρχές σου και να το μεθοδεύεις, ενθυμούμενος πάντα να διαφυλάσσεις τα «αριστεία» της ύπαρξής σου. Κάποιοι το τόλμησαν και πεισμωμένα το προσπαθούν ακόμα. Φέρουν τον τίτλο της «Αριστοκρατικής Αλητείας» δικαιωματικά!

Στην Άλλη μια επιστροφή δεν διαβάζουμε μόνο τις περιπέτειες του Boy αλλά συνάμα και ένα επαναστατικό μανιφέστο διαρκείας για όλους και για όλα. Για την ζωή εν γένει. Για τη λογοτεχνία, την οικογένεια, την πολιτική, τις ιδεολογίες, τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας κτλ. Υπάρχει ένα κίνημα, κοινωνικό ή πολιτικό, στο οποίο μπορεί να ενταχθεί ο Boy στις μέρες μας ή όλα αυτά που αναφέρει στην ιστορία σου εντάσσονται σε μια ιδεολογική ουτοπία που ακόμη ψάχνεται ή χτίζεται λιθαράκι-λιθαράκι;
Ο Boy είναι σίγουρα ένας ακραίος αντιεξουσιαστής που λόγω των αιρετικών του αντιλήψεων θα φλερτάριζε ανοιχτά ακόμα και με τους χουλιγκάνους. Η αναρχία τον βάφτισε όμως οι ιδεολογίες τον κούρασαν. Στο πεζοδρόμιο, στο νταλαβέρι της αληθινής ζωής, ο ρομαντισμός και η ουτοπία συναντιόνται πέρα και έξω από ιδεομυωπικές σκοπιμότητες. Όποιος θέλει αληθινά να χτίσει, καλό θα είναι να γνωρίζει πως πρώτα πρέπει να «ισοπεδώσει» τα πάντα. Ο Boy και οι σύντροφοί του αυτό το γνωρίζουν. Τέτοιες ψυχές δύσκολα εγκλωβίζονται. Ο Boy ανήκει στο «Αφάν Γκατέ του Τίποτα και στους εκπρόσωπους του Όλα». Σε κείνους που δεν προσδοκούν ξαστεριές, αλλά προκαλούν καταιγίδες!

liakos2.jpg
φωτό: Στρ. Προύσαλης 
 

Τι απαντάς σε αυτούς που χαρακτηρίζουν το βιβλίο σου ως «το εγχειρίδιο για την κάνναβη»; Το πλαίσιο αλλά και η δράση του βιβλίου εκτυλίσσονται με το φυτό σε πρώτο πλάνο και οι λεπτομέρειες που υπάρχουν, δίνουν απαντήσεις και λύνουν απορίες γύρω από αυτό. Τι μήνυμα θέλεις να περάσεις για το συγκεκριμένο θέμα;
Κάθε μυθιστόρημα έχει πολλές αναγνώσεις. Αναμφισβήτητα το συγκεκριμένο ανήκει στην stoner λογοτεχνική σχολή, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι αποτελεί ένα «καλλιεργητικό εγχειρίδιο». Εφ’ όσον λοιπόν ξεκαθαρίζουμε ότι το «Άλλη μια επιστροφή» είναι ένα stoner μυθιστόρημα, αναπόφευκτα μέσα από τις σελίδες του, ο αναγνώστης θα αποκομίσει πλούσιες πληροφορίες για το ιερό φυτό της κάνναβης. Ας μην ξεχνάμε ότι το σενάριο εξελίσσεται στο Lugano την εποχή της αποποινικοποίησης. Τότε που οι καλλιεργητικές «συμμορίες» παρήγαγαν τόνους σκανκ μέσα στις αγροτικές τους μονάδες, βοηθώντας με τον πιο απρόσμενο τρόπο την οικονομία της χώρας. Ποιο άλλο θα μπορούσε να είναι το μήνυμα; Αποποινικοποίηση και άμεση οικονομική και ιατρική αξιοποίηση της κάνναβης.

Μπορείς να μας «αποκαλύψεις» μερικά στοιχεία για το τι να περιμένουμε από τον Boy στη συνέχεια του βιβλίου Άλλη μια επιστροφή;
Το κομβικό σημείο στη συνέχεια του επόμενου βιβλίου, είναι η συμβίωση του Boy με τη Βανέσα στην απόκρημνη Αλπική φύση του Roveredo. Μια θυελλώδης σχέση ανάμεσα σε δυο ερωτευμένα «αγρίμια», που βιώνουν την παρανομία με έναν δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Ο Boy για πρώτη φορά αποφασίζει να αφιερώσει τη ζωή του σε μια γυναίκα τόσο «αιχμηρή» όσο εκείνος. Η περιπέτεια κορυφώνεται με αναπάντεχα ανατρεπτικό τρόπο και ο Boy αναγκάζεται να εκδηλώσει την πιο πολυμήχανη πλευρά του χαρακτήρα του για να καταφέρει να επιβιώσει. Η πλοκή θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Ποιος είναι ο απώτερος λογοτεχνικός στόχος σου και μέχρι που είσαι διατεθειμένος να φτάσεις τον Boy, τον ήρωά σου;
Δεν μπορώ να προβλέψω μέχρι που θα φτάσουνε οι ιστορίες του Boy. Όσο ζει και τον συναντώ, όσο «παράγει» εμπειρίες και έχει τη διάθεση να μου τις αφηγείται εγώ θα είμαι η «πένα» του. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως αν ο Boy «σιωπήσει» εγώ θα σταματήσω να συγγράφω. «Απώτερο λογοτεχνικό στόχο» ευτυχώς δεν έχω, αλλά σκοπεύω να συνεχίσω να γεμίζω λευκές κόλλες χαρτί με παράνομες ιστορίες, νταλαβέρια, πόρνες, τζόγο, ουσίες, ξέφρενα γλέντια και ότι άλλο αντικρίζω εκεί που δεν κοιτάζει πια κανείς.

liakos3.jpg
φωτό: Στρ. Προύσαλης
 
Σημείωση: Ευχαριστούμε τον vintage εκθεσιακό χώρο Berlin Monroe και το μπαρ Drunk Sinatra (Θησέως 16 Αθήνα) για την φωτογράφηση του συγγραφέα. Καθώς και την Kika Elis που τον συνόδευσε σε αυτήν.