Top menu

Κριτική για το "Καζιμίρ και Καρολίνα" του Έντεν φον Χόρβατ

καζιμίρ-καρολίνα-1

Γράφει ο Θανάσης Βαβλίδας

"Με το ξεμασκάρεμα της συνείδησης κατορθώνω ένα χτύπημα εναντίον των αντικοινωνικών, καταστρεπτικών ενστίκτων - και γι' αυτό το λόγο συμβαίνει να βρίσκουν πολλοί άνθρωποι τα έργα μου σαν απαίσια κι αντιπαθητικά... Οι αποτρόπαιες πράξεις τους απωθούν. Τις αναγνωρίζουν και δεν μπορούν να τις ζήσουν. Για μένα υπάρχει μόνον ένας νόμος. Ο νόμος της αλήθειας". Έτσι γράφει για τα ίδια του τα έργα του ο Έντεν φον Χόρβατ (1901-1938), ένας θεατρικός συγγραφέας που λάτρευε το "λαϊκό θέατρο", αλλά προσπάθησε να το μπολιάσει με νέα στοιχεία, που αισθανόταν ότι δεν έχει πατρίδα, αλλά μετείχε του γερμανικού πολιτισμού, που το 1931 ήρθε σε ρήξη με τους εθνικοσοσιαλιστές στη Γερμανία, αλλά δεν πρόλαβε να δει το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Και το 1932 έγραψε ένα από τα αιχμηρότερα έργα του: "Καζιμίρ και Καρολίνα". Πρόκειται για την ιστορία ενός ζευγαριού, που ξεκινάει τη μέρα που, πηγαίνοντας να συμμετάσχουν στη "Γιορτή Μπύρας" ή Oktoberfest του Μονάχου, ο μεν Καζιμίρ μόλις έχει μείνει άνεργος και συσσωρεύει ανείπωτο θυμό, η δε Καρολίνα φέρνει στην επιφάνεια τη βαθύτερη επιθυμία της να ανέλθει στην κοινωνική κλίμακα και έρχεται σε ρήξη μαζί του. Η κοινωνική κριτική του Χόρβατ είναι αμείλικτη και συμπαρασύρει όλους τους ρόλους που περιστοιχίζουν τους κεντρικούς ήρωες. Το χρηματιστηριακό κραχ του 1929 βρίσκει αναπάντεχα τις αναλογίες του στην οικονομική κρίση που βιώνουμε σήμερα και η γλώσσα του συγγραφέα αναπαράγει με επιτυχία τα κλισέ, τις επαναλήψεις, τις ατελείς εκφράσεις και τις ανούσιες λέξεις που αποκαλύπτουν τη γλωσσική ένδεια των ηρώων, που εξαιτίας των πολέμων δεν έτυχαν μίας σωστής διαπαιδαγώγησης.

Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος, ως διασκευαστής, κράτησε από τα έργο τα βασικά του στοιχεία και έπλεξε γύρω απ' αυτά τα νήματα που παγίδευσαν τον Καζιμίρ στην αυτολύπηση και την Καρολίνα στην ψευδαίσθηση της μεγάλης ζωής, μέχρι να συνειδητοποιήσουν και οι δύο τη ματαιότητα του κόσμου και των πράξεών τους. Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος, ως σκηνοθέτης (με βοηθό τη Στεφανία Βλάχου) εστίασε στα νέα παιδιά που βιάζονται να ζήσουν σα να φεύγει η ζωή μες απ' τα χέρια τους, που πίνουν για να διασκεδάσουν την κατάπτωσή τους, που τρομάζουν από τη δύναμη της αγάπης και αδυνατούν να τη διαχειριστούν. Στο φυσικό σκηνικό μιας αποθήκης με κασόνια μπύρας και παλέτες, πότε μέσα πότε έξω από ένα μπαρ (σκηνικά και κοστούμια του Kenny MacLellan) η σκηνοθεσία έσφυζε από δράση και συναισθήματα, χωρίς δήθεν κινήσεις ή παρεμβολές, όπου η λεκτική φόρτιση εναλλασσόταν με τη σωματική φόρτιση, ενδυναμώνοντας τη διάπλαση των χαρακτήρων μέχρι το αμφίσημο "όλα θα πάνε καλά" του τέλους.

Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια απολύτως μοντέρνα προσέγγιση, με ρίζες στην αισθητική της παρακμής και του βερολινέζικου θεάτρου, η οποία με αμεσότητα και ειλικρίνεια αποδίδει τη "σιωπηλή θλίψη" που αποπνέει το ζευγάρι, αλλά κι η εποχή μας Η μουσική επιμέλεια, ίσως καθ' υπερβολήν, συνέβαλε σε μια ατμόσφαιρα "επί το ελληνικότερον". Αξίζει ιδιαίτερη μνεία στους ηθοποιούς, και ειδικότερα στο πρωταγωνιστικό ζεύγος, που ακολούθησαν με ζέση τις σκηνοθετικές οδηγίες και πέτυχαν τόσο την απρόσκοπτη αλλαγή σκηνών όσο και την εύροη εξέλιξη της δράσης. Ήταν μια δουλειά συνόλου όπου και η παραμικρή πινελιά είχε μια κρίσιμη και σημασιοδοτημένη θέση είτε μέσα στο βασικό χώρο, είτε έξω στο δρόμο είτε στο μπαράκι είτε στο πατάρι με τα ενδύματα.

Οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά) Ελεονώρα Αντωνιάδου, Ευτυχία Γιακουμή, Μάνος Καζαμίας, Ιουστίνα Μάτσιασεκ, Βασίλης Μπισμπίκης, Ιάσων Παπαματθαίου, Μαρία Σκαφτούρα, Παναγιώτης Σιούλης, Στέλιος Τυριακίδης συνεργάστηκαν χωρίς να προκύψουν θέματα συντονισμού ή ερμηνευτικής ανομοιογένειας, παρά τις διαφορετικές καταβολές του κάθε ρόλου. Τέλος, χαιρόμαστε κάθε φορά που το έντυπο πρόγραμμα περιλαμβάνει το πλήρες κείμενο του έργου και δεν αποτελεί μια απλή παράθεση συντελεστών και φωτογραφημένων σκηνών.

Συντελεστές: Μετάφραση, Σκηνοθεσία: Δημοσθένης Παπαδόπουλος / Σκηνικά – Κοστούμια: Kenny MacLellaN / Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης / Bοηθός Σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου / Παίζουν οι ηθοποιοί: Ελεονώρα Αντωνιάδου, Ευτυχία Γιακουμή, Μάνος Καζαμίας, Ιουστίνα Ματιασέκ, Βασίλης Μπισμπίκης, Ιάσονας Παπαματθαίου, Μαρία Σκαφτούρα, Παναγιώτης Σούλης, Στέλιος Τυριακίδης

INFO: Από 26 Φεβρουαρίου, κάθε Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή. Τεχνοχώρος CARTEL: Αγίας Άννης & Μικέλη 4, Βοτανικός/Στάση Μετρό Ελαιώνας. Τηλ. Επικοινωνίας & Κρατήσεων: 6939898258 (ώρες επικοινωνίας 14:00-21:00). http://www.facebook.com/carteltexnoxoros.