Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 25

Δήμητρα Χατούπη: "Ηθοποιός σημαίνει επικοινωνώ"

Συνέντευξη
στην Πωλίνα Γουρδέα
Το κλασικό μυθιστόρημα του Φίοντορ Ντοστογιέφσκι, οι Δαιμονισμένοι,  παίζεται αυτή την περίοδο στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Στ. Σ. Τσακίρη. Με αφορμή τη δραματοποίηση αυτού του έργου, η πρωταγωνίστρια Δήμητρα Χατούπη εστιάζει στο ρόλο της, στην τέχνη του θεάτρου και στη συνάφεια της σημερινής πραγματικότητας με την ατμόσφαιρα του έργου.Στους Δαιμονισμένους υποδύεστε τη Βαρβάρα Σταυρόγκινα, τη μητέρα του Σταυρόγκιν. Θα μου πείτε κάποια βασικά στοιχεία του προσώπου αυτού;

Λοιπόν, η Βαρβάρα Σταυρόγκινα είναι μία γυναίκα απόλυτη, έχει τρομερή θέληση για εξουσία και είναι αυταρχική. Το μεγάλο της πρόβλημα είναι ο γιος της. Θέλει να κάνει στη ζωή του ό,τι δεν κατάφερε εκείνη. Χήρα στρατηγού, με κρυφά εσωτερικά στοιχεία ευαίσθητα τα οποία δεν εκφράζονται, έχει μια στάση «παγόβουνο» για να κρατάει την εξουσία. Παρόλα αυτά, όταν τα στοιχεία αναδύονται από τις ρωγμές της ψυχής είναι πολύ δυνατά. Είναι ένας πολύ γοητευτικός ρόλος γιατί αυτή η γυναίκα κρύβει συνεχώς τα συναισθήματά της.


Πρόκειται για ένα κλασικό έργο του Ντοστογιέφσκι. Πώς συνδέεται το έργο με την κοινωνία και τη σημερινή πραγματικότητα;

Συνδέεται απολύτως κι ένας από τους λόγους που ανέβηκε είναι αυτός. Ο βασικός λόγος είναι η ανάγκη για εξουσία που υπάρχει σ’ όλους τους ρόλους και ο τρόπος που διεκδικείται, πράγμα που συμβαίνει και σήμερα. Φυσικά, η επιθυμία για εξουσία στον άνθρωπο είναι βαθιά και διαχρονική. Πέραν αυτού, θεωρώ ότι ο Ντοστογιέφσκι στο κομμάτι της ψυχανάλυσης, που κωδικοποιήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, είναι πρωτοπόρος. Πιθανόν να είναι από τους πρώτους διδάξαντες και μετά να έφτασε στο ευρύ κοινό η κωδικοποιημένη ψυχανάλυση. Επιπλέον στην παράσταση εμφανίζεται μια παρέα νεαρών επαναστατών με την ανάγκη για εξουσία πολύ έκδηλη. Είναι μια εποχή μεγάλων ανακατατάξεων και επαναστατικών κινήσεων με βάση τον μηδενισμό στη Ρωσία, που καταλήγει στην Επανάσταση του 1917 μετά από περίπου μισό αιώνα. Οι αρχηγοί ήταν αστοί και χωρίς ιδεολογία κι έτσι οδήγησαν την κοινωνία στην καταστροφή.

Πόσο μεγάλη πρόκληση είναι για έναν ηθοποιό ένα έργο κλασικό και διαχρονικό; Ποια η δυσκολία του;

Αυτό είναι ένα μυθιστόρημα που έχει μετατραπεί σε θεατρικό έργο. Η πρώτη δυσκολία είναι να γίνει μια μεταφορά όσο το δυνατόν πιο πιστή. Ο Καμύ έκανε μια πολύ σημαντική διασκευή το 1959. Ο κίνδυνος είναι να μην συμπεριληφθούν όλα τα στοιχεία του μυθιστορήματος. Βεβαίως, ποτέ δεν μπορείς να συμπεριλάβεις τα πάντα όταν πρόκειται για έργα τόσο μεγάλης έκτασης. Είναι πολύ γοητευτικό ένα τέτοιο έργο διότι, πέραν του ρόλου και των σχέσεων που πρέπει να ‘χει στο μυαλό του ο ηθοποιός, οφείλει να αναπαράξει την ατμόσφαιρα της εποχής. Να ξεπηδήσουν μέσα από τον χρόνο οι μορφές της ατμόσφαιρας του Ντοστογιέφσκι. Μιλάμε για το σύμπαν που φέρει ο ηθοποιός.

Στο έργο τα πρόσωπα βιώνουν μια ηθική και αξιακή κρίση. Πόσο αυτό αλλάζει τον άνθρωπο και καλεί τον θεατή να αναλογιστεί αυτό που περνά η χώρα μας;

Αν κρίνω από τις αντιδράσεις του κοινού νομίζω ότι μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το έργο. Ο θεατής κάνοντας τις αναγωγές με το σήμερα, χωρίς αυτές να είναι διδακτκές, μπορεί να συμπεράνει πράγματα για την τωρινή κατάσταση. Επίσης, μπορεί να προχωρήσει ο ίδιος παραπέρα βλέποντας τον εαυτό του μέσα στην κρίση.

Η δαιμονοληψία ως κατάσταση πόσο αφορά τις βαθύτερες αιτίες που οδηγούν στην κρίση της ψυχής;

Ο δαίμονας είναι αυτό που κουβαλάει ο καθένας στην ψυχή του, άρα και στη συμπεριφορά του. Βαθιά πολύ η αιτία και δεν ξεκαθαρίζει εύκολα, γιατί οι δαίμονες είναι πολλοί και πολλών ειδών. Ο άνθρωπος απλώνει το χέρι του και αρπάζει όποιον δαίμονα του κάνει. Η Σταυρόγκινα για παράδειγμα έχει ως δαίμονά της την ανάγκη για εξουσία και τον γιό της.


Είναι ένα έργο με πολλά πρόσωπα. Οι περισσότεροι επιχειρηματίες επιλέγουν σήμερα έργα με λίγα πρόσωπα. Πώς το σχολιάζετε;

Το σχολιάζω με τον πιο θετικό τρόπο που μπορεί να το σχολιάσει κανείς. Ο Σταύρος Τσακίρης οραματίστηκε ένα πολύ σημαντικό κείμενο. Βρέθηκε ο Δ. Οικονομίδης, ο οποίος δέχτηκε το όραμα του σκηνοθέτη και αποφάσισε να πάρει ένα μεγάλο ρίσκο στα πλαίσια της κρίσης. Όλοι μας θεωρώ ότι δημιουργήσαμε μία ομάδα που πίστεψε και πιστεύει σε αυτό το όραμα. Αυτό γίνεται όλο και πιο σπάνια τελευταία, λόγω της έλλειψης παραγωγών και της βοήθειας από το κράτος.

xatoupi1.jpg
Εκτός από μία καταξιωμένη ηθοποιός είστε και δασκάλα υποκριτικής. Τι είναι αυτό που σας κάνει να δίνετε στους νέους ανθρώπους κομμάτι της εμπειρίας και της ψυχής σας;Νομίζω μ’ ενδιαφέρει η νέα γενιά και δεύτερον μ’ ενδιαφέρει να επικοινωνώ το επίπεδο της εμπειρίας μου. Τρίτον η συναλλαγή με τα νέα παιδιά είναι ένα επικοινωνιακό κομμάτι απ’ το οποίο παίρνω και ‘γω πράγματα. Είναι ένα συνεχές δίνω και παίρνω.

Αρκετοί ηθοποιοί επιλέγουν μετά από χρόνια δουλειάς να σκηνοθετούν οι ίδιοι τις παραστάσεις στις οποίες παίζουν. Εσείς σκηνοθετείτε τους μαθητές σας στο φετινό 3ο έτος στο Θίασο του Αγγελόπουλου. Ποια η διαφορά όταν βρίσκεστε πάνω στη σκηνή ως ηθοποιός και κάτω από τη σκηνή ως σκηνοθέτης;

Η διαφορά είναι αρκετά μεγάλη. Όταν είσαι πάνω στη σκηνή δεν πρέπει να λειτουργείς εγκεφαλικά, δηλαδή μόνο με το μυαλό σου. Όταν σκηνοθετείς δεν μπορείς να μην σκέφτεσαι συγχρόνως. Είναι πολύ δύσκολο να παίζεις και να σκηνοθετείς τον εαυτό σου, σχεδόν ακατόρθωτο. Όταν παίζεις σκηνοθετώντας καταλήγει να είναι καταστροφικό για τον ηθοποιό Αυτή είναι η διαφορά.


Κάνετε σπάνια τηλεόραση. Είστε, έτσι κι αλλιώς, αφοσιωμένη στο θέατρο. Τι επιπτώσεις είχε αυτό στη ζωή σας;

Καταρχήν δεν κάνω σπάνια τηλεόραση, δεν είμαι καθόλου αφοριστική με αυτόν το χώρο. Η τηλεόραση σε φέρνει σ’ επαφή με το ευρύ κοινό, είναι πολύ σημαντικό μέσο. Προσωπικά δεν έχω εγκαταλείψει ποτέ το θέατρο. Για κάποια χρόνια έκανα συγχρόνως τηλεόραση και θέατρο. Αν μου τύχει στο μέλλον μια καλή πρόταση στον τηλεοπτικό χώρο θα τη δεχτώ. Θεωρώ πως τίποτα δεν είναι κακό αρκεί να ξεχωρίζεις πάντα τους διαφορετικούς κώδικες υποκριτικής.


Τι σημαίνει για σας ηθοποιός;

Ηθοποιός σημαίνει επικοινωνώ, μεταλλάσσομαι, φέρω συναισθήματα και απόψεις. Μια στάση ζωής.

Πείτε μου έναν στίχο ή μια φράση από κάποιο έργο που έχετε παίξει και θυμάστε πάντα.

Θα σου πω δύο φράσεις που λέει ο Βλαντιμίρ στο Περιμένοντας τον Γκοντό του Σάμιουελ Μπέκετ: Κοιμόμουν, ενώ οι άλλοι υπέφεραν; / Η συνήθεια είναι μεγάλος θανατοποιός.