Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 25

Γνώμη: De rerum natura, η μόνη στράτευση του Απόστολου Θηβαίου

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος*
Πάντα μακρύτερα απ’ την αθωότητα ο κόσμος αυτός. Σε μια διαρκή πορεία, σε μια αιώνια έξοδο του βιβλικού λαού. Ν' αλλάζει η φύση των πραγμάτων, ιλιγγιωδώς να εξαντλούνται οριστικά οι παλαιές ιδέες.Στη νέα εποχή που πάντα καταφτάνει ορισμένοι θ’ αναλάβουν να επαναπροσδιορίσουν τη φύση των πραγμάτων. Τις δομές, τις τάξεις και τις καταγωγές τους. Σ’ αυτήν τη νέα εγκυκλοπαίδεια θα καταχωρηθούν όλα τα νέα πράγματα και οι καινούριες, αισθητικές προσεγγίσεις. Όλα τα κινήματα, οι τάσεις και τα έθιμα θ’ αναλάβουν τη θέση τους μες στην καταφατική ιστορία του ανθρώπου. Ως άλλοι επίσκοποι, οι συγγραφείς θα καταγράψουν τις συνήθειες του καιρού, τα ήθη και τις αρχές, Για τους μελετητές του μέλλοντος, όσους σταθούν κάποτε μ’ ευλάβεια στα συντρίμμια μας. Στα βάθη εκείνης της γης που εκτυλίσσεται κάθετα, κάτω από ρεύματα και φλέβες μεταλλευτικές, εκεί θα κείτεται κάποτε η πόλη μας. Ίσως για τη σωτηρία μας ν΄αρκούν εκείνα τα ευρήματα.

Τότε και εκείνοι όλο σεβασμό και βαθιά συναίσθηση θα στραφούν στις μικρογραφίες της εποχής μας. Πρέπει να ‘μαστε περήφανοι για αυτήν την τιμή, για το κέρδος που υψώνεται πάνω απ’ τα πρόσωπά μας, σαν άνθη τ’ ουρανού και του ύπνου. Περήφανοι γιατί κατακτήσαμε την ελευθερία ν΄αντικρίσουμε στο δοχείο τα ακραία χείλη ενός κοριτσιού. Περήφανοι για τις νέες αισθητικές αντιλήψεις, μια άλλη νύχτα, ο ζωγραφισμένος ήλιος και τα παλιά, τα αιολικά βουνά. Το αίσθημά μας δικαιωμένο γιατί είδαμε πέρα από την Βερενίκη, γιατί ακούστηκαν οι φωνές μας στην άβυσσο. Περήφανοι μες στις γεωμετρίες. Το φως και η σκιά μας πολυφωνικές ιστορίες μιας θρυλικής εποχής. Αυτός ο καιρός επέζησε θα πουν αφού απάλλαξε μια για πάντα τα πράγματα από τη σκληρή και φθαρτή τους μοίρα. Και μεταγγίσθη οριστικά και αμετάκλητα το ανθρώπινο πνεύμα, λυτρώνοντας οριστικά την αγωνία της επιφάνειας.

Εμείς, θ’ αναφωνήσουμε γονατισμένοι στο χώμα, καταργήσαμε οριστικά τα όρια του πνεύματος, εμείς απομείναμε σύμβολα του καιρού, εμείς που συνοψίζουμε τη σύσταση. Μονάχα το κόκκινο τριαντάφυλλο δεν λησμονήσαμε. Την τόση ευτυχία μας την κέρδιζε ένα χρώμα και η ακέραια σιωπή. Ετούτο δεν είναι πράγμα και η φύση του ανεξήγητη. Το ταπεινό κουπί του Ελπήνορα, τα χριστιανικά εικονοστάσια των αταξίδευτων, εθνικών οδών, οι πεδιάδες των σταυρών και τ΄άσπρα σπίτια στο ύψος του γηπέδου. Τα ερρείπια της Πομπηίας με τις ερωτικές σκηνογραφίες της πέτρας και τους νεκρούς στην εμβρυακή στάση. Νικημένοι από τις ανάσες του πανικού. Το σφραγισμένο μνήμα του Βολταίρου και η νεκρή ερευνήτρια. Όλα στο χρώμα του κόκκινου λουλουδιού, χρώμα απλησίαστο και άθικτο πια. Αυτόν τον άνδρα του μεσημεριού, τον ξαφνικό επισκέπτη δεν αναγνωρίσαμε ως τώρα. Ζητώντας τότε την απάντηση στο αίνιγμα της σφίγγας, τον εγκαταλείψαμε νικητή και πλάνητα. Και τ’ αγκάθι του ανθού του, ίσια μες στα μάτια και τις καρδιές μας. Στο μικρό και αξεπέραστο σχήμα των τελευταίων ματιών σου εκείνος ο άνδρας. Θα μιλήσουν περήφανα για την εποχή μας, θα δεις. Θα πουν, ήταν φτιαγμένοι ν΄απομείνουν μόνοι. Θα εννοήσουν τη δική τους έκβαση, τη δική μας, την έκβαση όλων των εποχών. Έτσι τρυφερά, ειλικρινέστατα θα θρηνήσουν όλες τις γενιές, γράφοντας την καινούρια ιστορία. Αυτήν την κοινή καταγωγή τους θα γιορτάσουν με το τραγούδι. Όλες οι εποχές, όλες οι κοινωνίες που στ΄απόγειο της απελπισίας τους, αναζητούν στους ήχους των εργαστηρίων, στις μακριές, ζωγραφικές σιωπές και τις κραυγές των οργάνων μια ικανοποιητική παρηγοριά.

Εμείς επίκαιροι και ολοκληρωμένοι, κάθε φορά στ’ απόγειο του πνεύματος, με τον εντατικό μας σφυγμό καταργούμε τις συμφωνίες. Μετατοπίζουμε την έκφρασή μας, ανήκουμε μοιραία στο διεξοδικό πείραμα της αισθητικής του κόσμου. Της αναπαράστασής του με ισοδύναμο πόνο, οδύνη βιωμένη, βαθιά αναπαραγωγή της σοφίας της ζωής. Οι πρώιμοι, αφρικανικοί θεοί, τα ξύλινα ειδώλια με τα ελαφίσια σώματα. Και έπειτα οι τεθλασμένες κολόνες προς το φως, η κλασσική αναμόρφωση του τοπίου, οι σκηνοθεσίες της απλότητας και το βέβαιο, το διαπιστωμένο χρώμα της οικουμένης. Η πηγή της παρηγοριάς μας κάθε φορά βαστιέται από μια άλλη αφορμή, έναν ρυθμό τυχαίο και ευτυχή, τον ευλογημένο συγχρωτισμό μιας εποχής.

Δοσμένοι λοιπόν για πάντα στο τραχύ τραγούδι του αγώνα. Η τέχνη μας ταγμένη. Το σώμα της φορτωμένο αθέλητα μ’ ανθρώπινη μοίρα και ματαιοδοξία, θα πουν όσοι τρυφερότερα αντέχουν το μακρύ και επίπονο ταξίδι. Αυτοί θυμούνται τα βιβλικά έτη, γνωρίζουν την ηλικία των βουνών και των βροχών. Ο σκοπός τους τείνει πάντα προς τη σιωπή. Τα τερατώδη σώματα της ισπανικής εποποιίας, η Αγία Αγνή, τα τραγούδια της αμαρτίας και τα ποιητικά σύμπαντα, όλα αφοσιωμένα στην ξεκληρισμένη μας ελπίδα. Τα σφαγεία και οι ηλεκτρικοί άνθρωποι, ο αρχαίος επίσκοπος του Σαντιάγο μες στις λάσπες, όπως ο βασιλιάς του Ρεινάλντο στις φυλακές του ωκεανού και ο Ιωάννης στα παλιά χαλκεία των θρύλων.

Είστε λεύτεροι μας εμπιστεύτηκαν πριν από αιώνες οι ιερουργοί και οι ήρωες και έτσι διαρρήξαμε για πάντα τα σώματα, τις ψυχές και την γύμνια του κορμιού. Σκόρπισαν τα τραγούδια μας, όπως χάντρες παλαιών κειμηλίων στις αναρίθμητες επαναστάσεις. Οι νεκρές φύσεις, οι απόψεις των πόλεων, οι σπουδές των γυμνών και τα γλυπτά διέσωσαν για πάντα την όψη της Ελένης, ξαπλωμένη στην Κολχίδα με πόδια ποτάμια ή ακοίμητη, σε φωβικά χρώματα, μες στα νερά και τ΄αργά πνιγμένο νήπιο ενός στίχου.

Αθετώντας τις συμφωνίες και καταργώντας τα όρια, θα πουν εκείνοι του μέλλοντος, αμφισβήτησαν την εποχή τους, στήνοντας τα είδωλα πάντα στις επιφάνειες. Ποτέ τέτοια πιστή αναπαράσταση του κόσμου, ποτέ τέτοιος παλμός, τέτοια υπακοή στην πιστή εικόνα. Εντάξαμε μ’ επιτυχία τις διακοσμήσεις του ανατολικού κόσμου στους σταθερούς όρους του χρώματος. Και ακόμα παραδεχτήκαμε τη βεβαιωμένη πια πτώση του αίματος, το επικίνδυνα, χαμένο παιχνίδι του ύστερου Μπέικον. Ο Έζρα, ο θάνατος του λόγου, η διάψευση της poesia volgare, οι νωπογράφοι του Άθωνα, ο μύθος του Ορφέα και η Όστρια του Παζολίνι, προκλητική, τοξική εποχή και ειλικρίνεια αφοπλιστική των αγίων ποιητών.

Έτσι θα μας θυμούνται, εραστές της ζωής, εμπνευσμένους από θεούς και ανθρώπους και από την ίδια τη φύση των πραγμάτων. Οι πόλεις μας προοδευτικά που εκπληρώνουν το κάθετο όραμα του Ξενάκη, ως σχήμα πίστης και γεωμετρία. Ο πόνος μας διπλός, η τέχνη μας κηλιδωμένη, οι θεοί μας το ίδιο, μόνο καταφύγιο εκείνες οι πρώτες χαράξεις στα ισπανικά σπήλαια.

Η τέχνη μας σπασμένος, ελεύθερος χαρταετός. Τίποτε παραπάνω από μια κάθετη στιγμή. Φωτογραφίες συντριμμένων όψεων. Αποσπάσματα μιας ανόθευτης στράτευσης, της μόνης. Μια στράτευσης ταγμένης απελπισμένα στο ρυθμό της επιβίωσης, στην ανάδειξή μας σε μνήμη. Η φύση των πραγμάτων που δεν αλλάζει. Το παράπονο και οι αισθήσεις μας που οξύνονται μες στον αδιάκοπο αγώνα. Μια τέχνη, μ’ άλλα λόγια, εξωφρενικά ασυμβίβαστη. Η απαράλλαχτη φύση των πραγμάτων.

*Ο Απόστολος Θηβαίος έχει εκδώσει το διήγημα Νόμισμα στην όχθη (Μπαρτζουλιάνος 2008), το παιδικό θεατρικό έργο Το πολύχρωμο θάρρος (Μιχάλης Σιδέρης 2009), το μυθιστότημα Μendizabal (Mιχάλης Σιδέρης 2010), το αφήγημα Το όνειρο της Μαριέλ (24 γράμματα 2012), τη μελέτη Cubanacan (24 γράμματα 2012) και τις ποιητικές συλλογές Οδός πόλεως, αριθμός 28 (Χάρης Τζο Πάτση 2010) και 17 (Εκάτη 2011).