Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 26

Γνώμη: Τα καθαγιασμένα ύδατα του παρελθόντος...

Γράφει ο Ντέμης Κωνσταντινίδης*
konstantinidisepif26.jpg
Φωτό: Θ. Ζαμπάκα
Το σχολείο μας προετοιμάζει για τη ζωή σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει.
Albert Camus

Ο ρευστός ιστορικός χρόνος, όσο κι αν σηματοδοτείται από τους επιστήμονες με ημερομηνίες-«σταθμούς» σημαντικών πολιτικοκοινωνικών, οικονομικών ή ακόμη φυσικών γεγονότων, στην πραγματικότητα κυλά αδιατάρακτος, χωρίς μεσοδιαστήματα, υπερκαλύπτοντας τα πάντα, όπως ο φουσκωμένος χείμαρρος.
Η συνεχής ροή του αποτυπώνεται στο έδαφος της μνήμης, συσσωρεύει επιχώσεις εμπειριών, συμπαρασύρει κλαδιά επιθυμιών και κορμούς ανθρώπινων επιτευγμάτων, διαμορφώνει, δηλαδή, ένα ολοένα μεταβαλλόμενο τοπίο.

Σε κάποιες περιοχές του, το ποτάμι μπορεί να φαίνεται πιο ορμητικό ή γαλήνιο, πιο ρηχό ή βαθύ, πιο ωραίο ή ακόμη αδιάφορο, όμως δεν μπορείς ποτέ να το ξεχωρίσεις, να το αντιληφθείς αποσπασματικά, πολύ περισσότερο, δεν μπορείς να αγνοήσεις «κομμάτια» της διαδρομής του, υπηρετώντας πολιτικές σκοπιμότητες της ιστορικής αφήγησης.

Όσοι επιλέγουν να «αναψηλαφήσουν» το νερό που κύλησε στο αυλάκι, είναι υποχρεωμένοι να κάνουν κάποιες παραδοχές, ακόμη κι όταν δεν είναι πάντα βολικές...
Οι «ένδοξες» ιστορικές σελίδες, οι «ηρωικοί» πρόγονοι-πρωταγωνιστές τους, δεν έμειναν -σχεδόν ποτέ- χωρίς παράλληλες καταβυθίσεις στον βούρκο των πιο ποταπών πρακτικών, των πιο ντροπιαστικών συμβιβασμών.

Κλασσικό παράδειγμα: η αρχαία Σπάρτη. Πρώτα ανάχωμα, μα στη συνέχεια ολετήρας για λογαριασμό του Περσικού επεκτατισμού, με πρόσκαιρα κι αμφίβολα ανταλλάγματα. Άλλη τρανή περίπτωση: η «πατρική» φιγούρα του «εθνάρχη» Μεταξά, που εκστόμισε το περίφημο ΟΧΙ στους Ιταλούς, έχοντας, προηγουμένως, προετοιμάσει με το καθεστώς του το έδαφος για το σιωπηρό ΝΑΙ των κατοπινών -εμποτισμένων με τα εθνικά ιδεώδη- δωσιλόγων στους Γερμανούς. Για να μην θυμηθούμε την πυρπόληση του ελληνικού στόλου, κόντρα στον μισητό πολιτικό εχθρό Καποδίστρια, από τον -κατά τα άλλα- εθνικό ήρωα, ναύαρχο Μιαούλη.

Κι όμως, παρόλο το εξαιρετικό ενδιαφέρον αυτών των καθόλα διδακτικών αντιφάσεων, ας αναλογιστούμε πόσα από αυτά τα ισκιωμένα, απόμερα σημεία του ποταμού, θα είχαμε σήμερα -έστω νοερά- τη διάθεση να επισκεφτούμε.

Ντέμης Κωνσταντινίδης έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Διαθέσεις (University Studio Press 2009), Ιχθύων λόγος (University Studio Press 2012), Κι όμως, γελούν καλύτερα οι τζίτζικες (University Studio Press 2013) και Ευλύγιστες μελαγχολίες (εκδόσεις Vakxikon.gr, 2014). Ζει κι εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.