Γράφει ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης
Με αφορμή την κινηματογραφική εκδοχή του μυθιστορήματος Ουζερί Τσιτσάνης, που θα παίζεται στις αίθουσες από τις 3 Δεκεμβρίου σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη, διαβάζουμε τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη:
Ο Σκαμπαρδώνης θεωρείται από τους σημαντικότερους διηγηματογράφους της σύγχρονης πεζογραφίας. Από την πρώτη συλλογή διηγημάτων του, Μάτι Φώσφορο, κουμάντο γερό, κατάφερε να τραβήξει το ενδιαφέρον της κριτικής. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να περάσει απαρατήρητο το ξεχωριστό έργο του με το συμπυκνωμένο και σφικτό ύφος, τα υπερφυσικά ψήγματα και τις παράδοξες ελλειπτικές εικόνες.
Όπως δηλώνει και ο ίδιος, στόχος του είναι η καταγραφή των κρίσιμων στιγμών στη ζωή των ηρώων του σε μια στιγμή αποκαλυπτική του βίου τους, η οποία δρα με τρόπο ανατρεπτικό και μοιραίο. «Η αγωνία μου είναι περισσότερο να αναδείξω ένα μικρόκοσμο που είναι ταυτόχρονα και ένας μεγάκοσμος ο οποίος δεν είναι ορατός από τα κοινά μάτια από τον κοινό τρόπο αντιλήψεως». (1)
Ο Σκαμπαρδώνης προσέχει πολύ τη γραφή, αποφεύγει τους πλατειασμούς και δεν παρασύρεται από τη νοσταλγία. Χρησιμοποιεί το χιούμορ, το σαρκασμό και μας φέρνει σε επαφή με την πραγματικότητα με μια εικονοποιία που είναι ρεαλιστική. Τον παρακολουθούμε έτσι να βγάζει κυριολεκτικά διαμάντια από το αληθοφανές. Όπως σημειώνει και ο Κούρτοβικ, «Το πρωτογενές υλικό των διηγημάτων του είναι παρμένο από τον σύγχρονο κόσμο τον οποίο παρατηρεί μ’ ενδιαφέρον». (2)
Ένα άλλο ιδιαίτερο στοιχείο του Σκαμπαρδώνη που πρέπει να τονιστεί είναι η ανάδειξη του υπερφυσικού στα συνηθισμένα επεισόδια της καθημερινής ζωής που εξιστορεί.
Η περιγραφή του, θα λέγαμε, είναι αναλυτική, έχει ενάργεια και ποτέ δεν κουράζει. Μπορεί να χαμογελάς ή να λυπάσαι διαβάζοντάς τον, σε καμία περίπτωση πάντως δεν τον αφήνεις στη μέση – τα διηγήματά του διαβάζονται απνευστί. Ίσως γιατί αποφεύγει τον ασυνάρτητο ποιητισμό πολλών ομότεχνών του.
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης έχει τη στόφα του μεγάλου λογοτέχνη. Μας θυμίζει την παράδοση μέσα στο ξεχασμένο αστικό περιβάλλον. Μας φέρνει στο νου τον Παπαδιαμάντη και είναι σαφείς οι επιρροές του από τον Γιώργο Ιωάννου. Ανήκει στην κατηγορία των συγγραφέων που τα έργα τους έχουν στοιχεία ποιητικού ρεαλισμού και τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα να μεταφερθούν στον κινηματογράφο.
Παραπομπές
1. Γ. Σκαμπαρδώνης, «Η παράλληλη λοξή όραση του συγγραφέα», περ. Ύφος (1999): 20.
2. Δ. Κούρτοβικ, Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς, Πατάκης, 1995, σ. 217.
Σημ. Το μυθιστόρημα Ουζερί Τσιτσάνης κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη (2013).
