του Παναγιώτη Χαχή
…Ένα άκαμπτο, σιδερένιο πλοίο, κολασμένα ζεστό και άσχημο, δύσκολο να περπατήσεις πάνω του. Και μια τέτοια θάλασσα κάτω απ’ το φεγγάρι. Καραϊβική σημαίνει θάλασσα των ανέμων. Τ’ αστέρια της Καραϊβικής. Αν και μικρή μοιάζει μεγαλύτερη απ’ τον Ειρηνικό. Λίγα χελιδονόψαρα –και που είναι τα δελφίνια; Έμοιαζε απάνθρωπα πλατειά, ατελείωτη, μπλε και μονότονη. Και τ’ αστέρια τόσο χαμηλά, η άγρια λάμψη τους έκανε τα πάντα ακόμη πιο εξωπραγματικά και αλλόκοσμα. Δεν είναι ν’ απορείς που ο Χάρτ Κρέην αυτοκτόνησε εδώ –σε οποιονδήποτε άλλο ωκεανό θα υπήρχε ελπίδα- αλλά σ’ αυτή την φεγγαρόλουστη, άδεια, μανιακή απεραντοσύνη, δεν υπάρχει καμιά ελπίδα: κάποιος να σε σώσει. Ο Σίγκμπιορν νόμισε πως άκουσε μια φωνή να του υπαγορεύει: Μ’ ένα άσχημο χανγκόβερ οι σκέψεις σου συχνά είναι απίστευτα φωτεινές όμως δεν μπορείς να τις καταγράψεις, επειδή νομίζεις πως όσο βρίσκεσαι σε αυτή την κατάσταση δεν είσαι ικανός να κάνεις οτιδήποτε το δημιουργικό, ούτε καν το ελάχιστο απ’ όσα θέλει ο ανώτερος εαυτός σου. Μια από τις μοιραίες αυταπάτες του αλκοόλ: αν πιεις ένα ποτό, τότε θα θελήσεις να καταγράψεις τις σκέψεις σου ξανά –αλλά αυτή η κατάσταση είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Όταν αρχίζεις πάλι να καταγράφεις τις σκέψεις σου, σημαίνει πως έχεις ξεπεράσει το χανγκόβερ. Τώρα πια όμως οι σκέψεις σου δεν είναι τόσο καλές. Οι ευφυείς άγριες σκέψεις και οι εμπνεύσεις έχουν χαθεί. Πιστεύω πως αυτό είναι μια ακόμα αυταπάτη. Η θάλασσα διαπερνά την ψυχή σου με μεγάλα, παγωμένα κύματα οδύνης. Μουρμουρίζοντας λέξεις: οποιεσδήποτε λέξεις, αποσπάσματα από φράσεις –γιατί; Η ψυχολογία της μεταμέλειας, των τύψεων. Ο τρόμος και η τρομερή σημασία του σεξ αυτές τις στιγμές: καυτές στύσεις. Ο τρόμος διαβάζοντας περιοδικά, ειδικά με φωτογραφίες χαρούμενων και όμορφων γυναικών, όλες τους κάτω από αυτές τις καυτές, αυτές τις παγωμένες εφόδους καταστροφικών, σημαντικών, αγγειακών, ωκεάνιων τύψεων. Παραισθήσεις με τις λέξεις: οι λανθασμένες λέξεις κάποιες φορές αποκτούν ένα παράξενα επιτυχημένο νόημα, όπως σεληνιασμένος αντί ετοιμοθάνατος – οι κουρτίνες φουσκωμένες ανεμίζουν, όπως σ’ ένα ανοικτό παράθυρο λεωφορείου. Το αχανές χανγκόβερ της θάλασσας. Mer de mort. Παραίσθηση: κάποιος ανεβαίνει την ανεμόσκαλα μέσα στο σκοτάδι και στο λειψό φεγγαρόφωτο. Επαναλαμβάνεται αρκετές φορές μ’ ένα σπασμό. Η ψυχολογία του τρόμου για τα ρίγη. Ο αληθινός τρόμος είναι στα χέρια. Όλο το δηλητήριο –πνευματικό και φυσικό- φαίνεται να καταλήγει στα χέρια. Μοιάζει σαν ένας καυτός βόμβος μέσα στα χέρια. Ο φόβος του να μπεις στην τραπεζαρία έχοντας ρίγη, ειδικότερα όταν είναι παρών ο καπετάνιος. Γιατί άραγε κάποιες φορές μπορείς να ελέγξεις το τρέμουλο όταν δεν είναι κανένας μπροστά; Χανγκόβερ από μπύρα. Ευχάριστα χανγκόβερ. Άλλα χανγκόβερ. Ανατομία της αίσθησης της ντροπής –της αίσθησης της καταδίωξης σχετικά με τα ρίγη. Για ποιο λόγο, όμως, κάποιος να φοβάται να πάει στο μπάνιο, ακόμα και να πλύνει τα δόντια του. Ερώτηση: μπορεί στην τελική ένας συγγραφέας να γράψει κάτι εξαιρετικό, όταν δεν έχει σπίτι, ή όταν κάηκε το σπίτι στο οποίο κάποτε έγραψε ένα εξαιρετικό βιβλίο, ή σ’ ένα σπίτι που διαρκώς φοβάται μήπως καεί; Ο φόβος του να ανεβαίνεις. Αντίστροφα, ο φόβος του να κατεβαίνεις. Η ψυχολογία της θλίψης. Το πρόσωπό σου, όπως ήταν στο παρελθόν, να αιωρείται στο δωμάτιο, στη φωτογραφία του διαβατηρίου…
….Ο θάνατος της αίσθησης της χαράς, ditto του χιούμορ, ditto της αίσθησης. Θάνατος. Πως συνέρχεσαι απ’ αυτό; Αν αυτό που φοβάσαι είναι μήπως σε ανακαλύψουν, τότε γιατί πάντοτε προδίδεις τον εαυτό σου; Αν πραγματικά θέλεις να κρυφτείς, γιατί συνεχώς εκτίθεσαι δημόσια; Πώς να κατακτήσεις το θάνατο αυτής της εξέγερσης κόντρα στη δειλία; Κι αν είναι η λησμονιά αυτό που αναζητάς, γιατί πίνεις με τέτοιο τρόπο που αναπόφευκτα προκαλεί την πιο αγωνιώδη μνήμη, και μ’ ένα τρόπο που δεν θα μπορείς να σταματήσεις. Το Ντόναλντ Σ. Τράμπ ακούγεται στην πρύμνη ν’ αγκομαχά σαν κάποιο αργό εμπορικό τρένο… Η δικαίωση του φόβου για το τι σκέφτονται οι άλλοι. Η ανάμνηση των απαίσιων ισπανικών βρύων πάνω στα φτωχά τα δέντρα, εκατομμύρια στρέμματα θανάτου κάτω από το φεγγάρι στη Λουιζιάνα… Όπως κι εγώ επίσης, έχω ισπανικά βρύα στην ψυχή μου (Ερισυβώδη). Γιατί πήρες μαζί σου βιβλία όπως το Σκοτεινό Ταξίδι του Ζύλιεν Γκρην σ’ ένα τέτοιο ταξίδι; Το Λεβιάθαν. Πέρα απ’ τον τρόμο του να διαβάζεις θλιμμένα, τραγικά βιβλία. Μετέωρος. Ένας άνθρωπος τόσο προληπτικός ώστε, όταν μια μάντισσα του είχε πει πως η νέα σελήνη ήταν τυχερή γι’ αυτόν, κάθε φορά που πλησίαζε η νέα σελήνη εκείνος περίμενε καταστροφές. Α, έχουμε όμως μια αναγέννηση! Στρίψαμε απ’ το ακρωτήρι του σταυρού και θα είμαστε στην Αϊτή την Πρωτοχρονιά. (Αυτή είναι η μηχανή του Κουίντα Εουγκένια) Παραμονή Πρωτοχρονιάς. Καράβι. Παλεύοντας ακόμη με τη θάλασσα στις 4 π.μ.: ο Σταυρός του Νότου εμφανίστηκε να γέρνει στον ουρανό, σαν να τον κρατούσε κάποιος αόρατος ιερέας ξορκίζοντας το κακό: μέχρι τις 7, σ’ ένα πρωινό βαμμένο στο μπλε της θάλασσας: παραπλέοντας το Ακρωτήριο της Κυράς Μας: η Αϊτή, μπροστά μας κάτω από τον ήλιο, μυστηριώδης, πτυχώσεις λόφων, γιγαντιαίες σκιές πάνω στα κύματα, σαν σκιές της βροχής, λουρίδες ασημένιες, και μπλε, μπλε…Η αμερικάνικη σημαία κυματίζει (περήφανα) –γιατί όλες οι σημαίες κυματίζουν περήφανα; -(καθώς πλησιάζουμε στην Αϊτή) κόντρα στα λευκά σύννεφα∙ το μπλε της σημαίας λίγο πιο σκούρο απ’ της θάλασσας, τα αστέρια της λιγότερο λαμπερά απ’ τ’ αστέρια χτες το βράδυ .
Τα αποσπάσματα προέρχονται από το "La Mordida", University of Georgia Press, 1996 σε επιμέλεια του Πάτρικ Μακάρθυ.
