Πρόκειται για ένα μέσο, λογοτεχνικό προϊόν, για την παράθεση γοητευτικών απλά ιστοριών προς τέρψη ενός αναγνωστικού κοινού, το οποίο εκλαμβάνει την αισθητική ως μία ένδειξη ανυπόφορου ελιτισμού. Μιλούμε φυσικά για τα βιβλία τα οποία πραγματεύονται ερωτικές υποθέσεις, αδιάφορων κατά τα άλλα προσώπων, εμβαθύνοντας μεν πολλές φορές στην ουσία των ανθρώπινων σχέσων, δίχως τη διάθεση όμως να παρατείνουν τούτη την ενδοσκόπηση. Και όμως το αναγνωστικό κοινό δεν παύει να αντικρίζει με ενδιαφέρον ετούτο το λογοτεχνικό είδος. Ίσως τούτο έχει να κάνει κυρίως με την αναγκαία παρουσία του έρωτα, ο οποίος πολλές φορές δεν ενυπάρχει παρά στη σχετική βιβλιογραφία, χαρακτηρίζοντας έναν σύγχρονο τρόπο ζωής, που αντιλαμβάνεται, υμνεί και επιδιώκει τούτο το αίσθημα, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που θεωρεί κανείς ένα δημοφιλές μνημείο, ή εκτιμά έναν παρωχημένο πια λυρισμό. Με άλλα λόγια, τίποτε δηλαδή το επίκαιρο ή το επιδράζον, μιλώντας με όρους ρεαλιστικούς, ανυπόφορα στοχευμένους προς την επικαιροποιημένη πραγματικότητα.Η παραπάνω θα μπορούσε να συνιστά μια πρώτη, επιδερμική εκτίμηση απέναντι στο έργο της Γαλλίδας Φρανσουάζ Σαγκάν. Μία ακόμα αναπαραγωγή ερωτικών αναφορών, ιδωμένων ίσως με διαφοροποιημένες εξειδικεύσεις και θεωρήσεις. Παρόλη, όμως την πρόθεση ή τη φυσική ροπή της εποχής μας για επιφανειακές και επιπόλαιες κρίσεις, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως το έργο της Γαλλίδας δημιουργού, κατά κόσμον Κουαρέ, ξεπερνά τη μέση, ετούτη κριτική εκτίμηση. Η ουσιώδης διαφοροποίηση της Σαγκάν, ήδη από την αφετηρία της, συνίσταται στο γεγονός της πρόθεσης να ορισθεί ένα νέο είδος λογοτεχνίας, το οποίο τείνει προς ένα βλέμμα περισσότερο ψυχολογικό. Με άλλα λόγια η Γαλλίδα με τον ταραχώδη βίο, πραγματοποιεί διαρκείς ενδοσκοπήσεις, ηδη με το πρώτο της έργο Καλημέρα Θλίψη. Και όταν μιλούμε για τέτοιες «βυθομετρήσεις» εννοούμε σε ένα πρώτο επίπεδο τη μελέτη των ανθρώπινων συμπεριφορών, υπό την επίδραση καταλυτικών καταστάσεων, όπως ο έρωτας. Καταστάσεις, οι οποίες συγκλονίζουν την ανθρώπινη ψυχολογία και αναδεικνύουν την αδυναμία τη, την ενδεια απέναντι στην καταλυτική ισχύ των πλέον καθολικών συναισθημάτων. Η Σαγκάν εξετάζει το ερωτικό δέος, με ψυχραιμία, δίχως την έκπληξη ή τους επιβλητικούς κλονισμούς. Αντιλαμβάνεται τούτη την ψυχολογική κατάσταση ως ένα επιβλητικό ερέθισμα, του οποίου η επίδραση μπορεί να λειτουργήσει καταφατικά, μιλώντας σε διαστάσεις ανθρώπινες. Μπορεί ακόμα να σταθεί η αφορμή για τη διαμόρφωση των πιο ακραίων συμπεριφορών, συχνά σε βάθος αντικοινωνικών, ανεπιθύμητων αλλά εφικτών. Οι προσωπικές επιλογές, οι αποφάσεις, όλα λειαίνονται υπό την επίδραση του έρωτα. Η Φρανσουά Σαγκάν αναμετράται με τα «ανθρώπινα», δίχως να αναπτύσσει καμιά κριτική, δίχως να κατακρίνει ή να καταδικάζει επιλογές ή συμπεριφορές. Ζήτημα για την ίδια, όπως διατυπώθηκε αρχικά στο έργο της Καλημέρα Θλίψη δεν συνιστά παρά η δυναμική του ανθρώπινου λάθους, η διαχρονική επίδρασή του στη διαμόρφωση του προσώπου. Διόλου σωματική, αν και το κατορθώνει, η Σαγκάν επιδιώκει έναν ρεαλισμό ψυχολογικό, μία θεώρηση του τρόπου με τον οποίο θίγεται για να ασκηθεί τελικά υπό την πίεση του συναισθήματος, το δικαίωμα της λογικής. Η Σαγκάν εξετάζει τα γεγονότα και τις ανθρώπινες καταστάσεις υπό το πρίσμα της ψυχολογίας. Ακραία, με ηθικά όρια μιας μέγιστης ελαστικότητας, βαθύτατα φιλάνθρωπη, πέρα και έξω από δόγματα ή κοινωνικές επιταγές, η Σαγκάν με το έργο της μας προϊδέασε για την πρόθεσή της να επιβάλει στο βίο και την τέχνη ένα νέο είδος ρεαλισμού, το οποίο πλησιάζει στο μέγιστο βαθμό τη σύγχρονη πραγματικότητα. Εκείνο που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την Γαλλίδα δημιουργό δεν είναι άλλο από τη σύμπτωση του κλίματος της τέχνης με την ένταση του βίου, καθώς και το θάρρος να αντικρίσει η ίδια τον κόσμο, μέσα από τη φυσική της θλίψη. Ετούτο το τελευταίο να εκτιμηθεί ως κίνητρο, ως φορέας μια κίνησης ενδοσκοπικής, μιας κατακόρυφης θέασης τους ανθρώπου, της ίδιας της Φρανσουάζ Σαγκάν.
Η παρουσία της Σαγκάν στα γαλλικά, αρχικά και αργότερα στα ευρωπαϊκά γράμματα, με μία ευρύτατη, πάντοτε αποδοχή εκ μέρους του κοινού, βρίσκει την αφετηρία της στην εφηβική ηλικία της νεαρής, τότε Φρανσουάζ. Το νέο αυτό είδος ψυχογραφήματος, όπως κατατίθεται από την ίδια τη δημιουργό συνιστά έναν αδιαμφισβήτητο μοντερνισμό, μια απροσδόκητη πρόοδο, μια νέα διάσταση, η οποία πλησιάζει το ψυχολογικό φάσμα του νέου, αστικού τρόπου ζωής, με την αδιαπέραστη μελαγχολία και τις άφταστες ταχύτητες. Η Σαγκάν δεν φοβάται την έκθεση, την αναγωγή επί προσωπικού, η στάση της, ήδη το τονίσαμε, συνιστά μια θαρραλέα κατάφαση, μια σαφή επικαιρότητα. Δεν θα ήταν υπερβολή αν ισχυριζόμαστε πως η Σαγκάν με τη λογοτεχνική πρωτοπορία, την ψυχολογική της θεώρηση, παρασέρνει ολόκληρη τη γαλλική λογοτεχνία προς ένα σύγχρονο «τραγούδι» Μιλούμε για εκείνον τον ίδιο σκοπό της αμφισβήτησης, της υποταγής στα πάθη και τις βαθύτερες τροπές, όπως εκδηλώθηκε κατ΄αντιστοιχία στην αμερικανική ενδοχώρα με το κίνημα των beat.
Καθώς συλλογίζεται κανείς τις προθέσεις της Γαλλίδας δημιουργού, κάνει λόγο σε μια ναρκωμένη τάση, ολότελα τυχοδιωκτική. Η μορφή της θα μπορούσε να συνιστά φωτογραφικό περιεχόμενο λευκωμάτων, όπως εκείνο του Γιώργου Ιωάννου για την πλατεία Ομοννοίας, με το λεπτό αγόρι που κατέχει τη μνήμη του Βισκόντι. Ή πάλι μία από τις αρτίστες στη Ρώμη του Παβέζε που κάνει έρωτα με τα παιδιά των συνεργείων και έπειτα δοκιμάζει ακριβά εδέσματα πλάι σε ευηπόλυπτους κυρίους. Πάντα σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού και αλόγιστης ειρωνείας. Σχεδόν αυτοκαταστροφικής. Αν η ακαδημαϊκή κοινότητα περιφρονεί το έργο της Φρανσουάζ Σαγκάν, όπως λέγεται, - και επιβεβαιώνεται από την τόση λησμοσύνη-, ας εκτιμήσει τουλάχιστον με λιγότερο φθόνο πως ο λογοτεχνικός της μύθος δεν προσδοκούσε σε καμιά περίπτωση το τέλος της προσωπικής της μυθιστορίας για να επικρατήσει.
