Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 13

Το χρονικό, Ποιητική σύνθεση επάνω σε ακέραια έργα των Περς και Σαραντάρη (Α')

του Χρίστου Κρεμνιώτη
Το Χρονικό, είναι το έργο εκείνο το οποίο ο Saint John Perse (1887-1975), συνέθεσε λίγο καιρό προτού βραβευτεί με το Νομπέλ λογοτεχνίας του 1960. Στην Ελλάδα, είναι εν πολλοίς- τουλάχιστον στους νεότερους- άγνωστος και, πλέον, δεν κυκλοφορούν, παρά αποσπασματικές ανθολογίες του έργου του. Το πόνημα που ακολουθεί, είναι η μόνη, προς το παρόν,  διαθέσιμη μετάφραση ολόκληρου του Chronique. Το ύφος του, θα φέρει στο νου τον Σικελιανό και τον Ελύτη και, ενδεχομένως, το λεξιλόγιο του- κατοικημένο ακόμη και από όρους γεωλογίας- να αποτελέσει, τουλάχιστον ένδειξη, του καταπώς οι λέξεις, μέσα σε μια πραγματικά ποιητική πνοή, όποιες και αν είναι, δεν αριδίζουν το ποίημα, κάνοντας να  στεγνώσει και από το minimum του λυρικού του αίματος που του επιτρέπει να μην μεταλλαχθεί σε κωμικογράφημα ή κοσμική στήλη(βλέπε κακέκτυπα μοντερνισμού). Ανάμεσα στα οκτώ άσματα του Χρονικού, παρενθέτω επτά ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη, εκ των οποίων, όσα φέρουν μόνο την ημερομηνίας σύνθεσης τους, είναι από εκείνα που έγραψε στην Ιταλική και, μεταφράζονται, εδώ, για το Βακχικόν. Ως προς τον Σαραντάρη, σε πολλούς, γνωστού μόνον μέσω των ηδυπαθών (πώς αλλιώς) μελοποιήσεων του Χατζηδάκι, ας αναφερθεί μόνον ότι, κανένας νεοελληνικός φιλοσοφικός υπαρξισμός, δεν δύναται να υπάρξει και να φέρει καρπούς, χωρίς να τρανταχτεί τουλάχιστον,  κατά τον προσανατολισμό που αυτός πρόλαβε μέσα στα τριάντα του χρόνια να δώσει.
Στον Σπύρο Θεριανό


Saint John Perse

Να ‘μαστε λοιπόν μεγάλη εποχή...
Με τη νυχτερινή δροσιά  στις κορυφές και
με του αρχιπέλαγου το φύσημα  σε κάθε μας κατώφλι, και
τα μέτωπα μας, ανοιχτά
σαν αχανείς αρένες.

Κάποια βραδιά,  μιας κόκκινης πλημμύρας πυρετού -
νύχτα που χαμηλώναμε τα δόρατα-
είδαμε τον ουρανό κατά τη δύση
κόκκινο, σαν έντομο των αλυκών.
Βραδιά της μεγάλης ενέργειας και του μέγιστου της τροχιάς
τότε που η πρώτη έκλειψη φωτός
ήταν για εμάς
ο αποχωρισμός της μόνης  φωνής.

Ω, τυραννία,
ολάκερου του ξέφωτου  του αιώνα!
Λινά, πλυμένα μες στα μητρικά νερά και
το δάχτυλο του ανθρώπου, φτασμένο πότε δω και πότε εκεί
στων ουρανών το πιο μαβί
σ’ εκείνες τις ρωγμές τις ματωμένες του όνειρου.
Ρωγμές απ’ όπου ξεπηδούσε  η ζωή…

Ένα μονάχο σύννεφο, αργυρένια καθαρό
με συστροφές ταχύτατες
πρώτα, στων ουρανών τα νότια
κυρτώνει τη γαστέρα του, λευκό.
Καρχαριοειδές: με γάζες κρεμασμένες στο πτερύγιο και
ματωμένες μπλε.

Ο ερυθρός επιβήτορας χρεμετίζει  στους ασβεστόλιθους.
Και τ’ όνειρο μας, σε τόπους υψηλούς.
Ενθρόνιση καθορισμένη από ενθρονίσεως των άστρων,
των θαλασσινών καρπών
κι όχι του πέλαγου που απόψε, μόλις τώρα,
ονειρευτήκαμε.

Με το μέγεθος που έχει το δίχτυ ορθάνοιχτο
μιαν άλλη θάλασσα ανοίγεται,
να χωρέσει
Του ανθρώπου το πρόσωπο. Και μας ακολουθεί .
Όγκοι πανύψηλοι και δίχως ηλικία ως τους ορίζοντες των χωμάτων.
Χαρακώματα πέτρας στο χείλος της Ασίας.
Το ύψιστο κατώφλι στις φλόγες
στον ορίζοντα των παντοτινών ανθρώπων.

Νεκροί και ζωντανοί
το ένα σμήνος.

Σήκωσε το πρόσωπο άνθρωπε της νύχτας,
το μεγάλο τριαντάφυλλο των χρόνων,
στρέφεται κατά το ατάραχο μέτωπο σου.
Στα εσπέρια του μεγάλου δέντρου τ’ ουρανού
κρεμιούνται
μανδύες με του κρόκου το χρώμα.
Και στο πύρωμα της νύχτας, μυρισμένης απ’ το ξεραμένο φύκι:
καινούρια βοσκοτόπια.

Ανάμεσα στη γη και τον ουρανό: τα μεγάλα νησιά
θερινά  βοσκοτόπια
θηλασμένα από τις κουμαριές και τα  κυπαρισσόμηλα.

Πυρετός εκεί πάνω, και
κρεβάτι από ανθρακιά .
Της νύχτας χάρτης για τις νύφες
στις χρυσαφένιες οροσειρές.

*
sarantaris13.jpgΓιώργος Σαραντάρης


2-4-35

[…] Υπάρχει ένας καθ’ όλα περίεργος θρύλος ανάμεσα στα λουλούδια
Που τα κάνει να μιλούν για την  παράδεισο και
να σε συμβουλεύουν να πεθαίνεις τη στιγμή της ηδονής, όταν,
 γυμνά εξαπολύονται τα ξίφη
ενάντια στη ζωή και
τα αυθάδη όνειρα, κι η φιλόδοξη αγάπη
σου εμπνέουνε
                                                 την περιπλάνηση[…]