Top menu

Στον ποιητικό κόσμο της Άννας Νιαράκη

της Σοφίας Αργυροπούλου (Άτη Σολέρτη)
 

Τι είναι η ποίηση για σένα;
Ό,τι και η ζωή μου. Ένα στοίχημα.
Είναι κάθε ποίημα ένα πείραμα;
Κάθε ποίημα είναι ένα πείραμα μέχρι να φτάσει η στιγμή που κάθε ποίημα θα είναι ένα ποίημα.
Πως εμπνέεσαι κυρίως;
Ένα χαρμάνι από μυρωδιές, εικόνες, βλέμματα, στιγμές, χαρές, λύπες,  η μουσική, η τέχνη γενικότερα, οι άνθρωποι γύρω μου, οι άνθρωποι μέσα μου, όλα λειτουργούν σαν εν δυνάμει ερεθίσματα. Δεν έχω συνταγή έμπνευσης.
Ποιους καλλιτέχνες θαυμάζεις; Υπάρχουν κάποιοι που σε έχουν επηρεάσει;
Οι επιρροές που εγώ αναγνωρίζω προέρχονται κυρίως από τη μουσική και τον κινηματογράφο. Προφανώς υπάρχουν και άλλες που ασυνείδητα έχουν γράψει μέσα μου. Θαυμάζω αρκετούς ανθρώπους για την τέχνη τους αλλά δεν έχω πρότυπα.
Διατηρείς το  http://antipoihsh.wordpress.com/ . Γιατί επιλέγεις αντιποίηση;
Το όνομα του ιστολογίου προέρχεται από τον τίτλο ενός ποιήματός μου, Αντιποίηση αρχής και τέλους.
niar-parathyro.jpgΚατά πόσο η ποίησή σου είναι βιωματική;
Η ποίησή μου είναι βιωματική ως ένα σημείο. Δεν θα μπορούσε να είναι και αλλιώς. Αλλά στα ποιήματά μου εκτυλίσσονται ιστορίες πολλών διαφορετικών ανθρώπων.
Τι ρόλο παίζει ο έρωτας στη ζωή σου;
Καταλυτικό. Αν και δεν συναντιόμαστε συχνά.
Στις «δυνάμεις συνάφειας» μας λες:
 
Τι ερωτεύεσαι άραγε:
τον άλλον ή την πιθανότητα;
 
Να σε ρωτήσω, γιατί ακόμα το ψάχνω κι εγώ…
Θα σου απαντήσω παραθέτοντας το ποίημα στην αρχική του μορφή, πριν αποφασίσουμε από κοινού με το Νεκτάριο Λαμπρόπουλο, εκδότη της συλλογής και φίλο, να το συμπεριλάβουμε εν τέλει, στην δεύτερη, λακωνική εκδοχή του.
Δυνάμεις συνάφειας
Τι ερωτεύεσαι άραγε:
τον άλλο ή την πιθανότητα
ο άλλος να ταιριάζει στην ανάγκη σου:
εγώ κι εσύ ή μόνο εγώ και μόνο εσύ;
Που είσαι; Είμαι μόνη.
Περιμένω.
Ποιος είσαι;
Έχει σημασία;
Αρκεί να έρθεις.
Αν δεν έρθεις θα εξετάσω τη σημασία
του ποιος είσαι
και γιατί δεν έρχεσαι.
Αν έρθεις
τίποτα άλλο δεν θα μετράει,
θα είσαι εκεί, κοντά μου,
προσφέροντας μου όλο το χρόνο
να αποφασίσω
αν θέλω να μείνεις…
«Η περιπλάνηση. Η απομόνωση. Τα σημάδια στον τοίχο. Η αναμονή. Η αγωνία. Ο έρωτας. Το αδιέξοδο των σχέσεων. Αφιλόξενοι τόποι. Η προσγείωση. Ο πόνος. Η πορεία… Η μάταιη αναζήτηση του φωτός.». Κατά πόσο είναι γνώριμο το σκηνικό αυτό;
Θεωρώ ότι το σκηνικό αυτό είναι γνώριμο σε όλους. Μοιάζουμε πολύ περισσότερο από όσο κατά καιρούς παραδεχόμαστε. Η ζωή είναι για να τη ζει κανείς κι αυτό σημαίνει και περιπλάνηση, και απομόνωση, και αδιέξοδα, και χαρές και λύπες. Όλα αυτά που αναφέρεις και αναφέρω κι εγώ μέσα στα ποιήματά μου, δεν είναι παρά μικρά θραύσματα ζωής, στιγμιότυπα  μιας περιπλάνησης από το σκοτάδι στο φως και εναλλάξ.  
niar-parathyro2.jpgΔώδεκα χρόνια κι όμως ακόμα
χορεύει φρέσκια μέσα μου
 η απώλεια χέρι χέρι με τη μνήμη.
[…]
Μου λείπεις, δεν ξέρω τι άλλο να σου πω.
Ευχαριστώ και συγνώμες εμείς δεν είχαμε ποτέ.
Ότι είμαι εσύ, μόνο που εσύ δεν είσαι πια,
και δεν είναι
πως δεν σηκώνομαι κάθε φορά που πέφτω
είναι που απλώς καμιά φορά
δεν ξέρω κατά που να πάω …
 
«12 χρόνια…» Αφιερωμένο στον πατέρα σου. Πόσο οδυνηρή είναι η απώλεια; Πόσο σημαδεύει;
Η απώλεια αγαπημένων προσώπων είναι πάντα οδυνηρή και σημαδεύει βαθειά. Κουβαλάς μέσα σου μια πληγή που όσο κι αν θρέφει με τον καιρό, ποτέ δεν κλείνει. Μαθαίνεις να ζεις με αυτό, κι ας μη σου αρέσει.  
Πως βιώνεις τη μοναξιά, την απουσία γενικότερα;
Τη μοναξιά την αγαπάω όταν την επιλέγω εγώ. Όταν με επιλέγει εκείνη δυσκολεύομαι λίγο. Σε γενικές γραμμές, είμαι αρκετά μοναχικός άνθρωπος, δεν με ενοχλούν οι απουσίες.
Τι μουσική ακούς;
Η σχέση μου με τη μουσική είναι σχεδόν ερωτική. Ακούω πολλά διαφορετικά είδη αλλά θα μπορούσα να πω πως αγαπώ ότι μπαίνει κάτω από την ομπρέλα του ροκ. Ιδιαίτερη αδυναμία μου συγκροτήματα Post punk, dark και new wave. Αλλά ακούω και jazz, blues, κλασσική μουσική, έθνικ, ηλεκτρονική κτλ. Αναλόγως τη διάθεση της στιγμής. Οι ταμπέλες με περιορίζουν. Έχω εξαιρετικά ακούσματα από όλο σχεδόν το φάσμα της μουσικής.
Με τι μουσική θα έντυνες τα «Τετράδια Πειραμάτων»;
Με το closer των Joy Division.
Ήρθαν και μου ζήτησαν τα ρέστα
Οι φιλόλογοι που μπαίνω στα χωράφια τους
Οι ποιητές που ενδύομαι τον τίτλο τους
Οι αυθεντίες της τεχνικής που εμμένω να απορρίπτω
Ήρθαν και μου ζήτησαν τα ρέστα, αλήθεια
Που μεταχειρίζομαι τις λέξεις με αυτόν τον τρόπο
Χωρίς να ζητάω άδεια.
Τους είπα να πάνε από κει που ‘ρθαν..
Οι λέξεις δεν έχουν ιδιοκτήτη κι αν συνεχίζουν να με ζορίζουν
Απείλησα να φτιάξω καινούριες..
Δεν ξαναφάνηκαν από τότε… κι έχω αρχίσει να το σκέφτομαι
«Η άγνοια (κινδύνου) σκοτώνει (τον κίνδυνο)». Θα δανειστώ τον τίτλο από το ομώνυμο ποίημά σου και θα σε ρωτήσω αν αληθεύει.


Το συγκεκριμένο ποίημα εκφράζει την αποστροφή μου προς συγκεκριμένους κύκλους οι οποίοι απαρτίζονται από άτομα που  λειτουργούν ως ειδήμονες, περιορίζοντας την ποίηση μέσα σε ορισμούς που όχι μόνο δεν τη χωρούν αλλά της στερούν και το τελευταίο κυβικό εκατοστό οξυγόνου για να ανασάνει. Η ποίηση είναι κάτι ζωντανό. Εξελίσσεται. Δεν είναι λόγιο ψοφίμι θαμμένο σε φιλολογικά νεκροταφεία.
Πως βλέπεις το τοπίο της ποίησης σήμερα; Γενικότερα, τη σύγχρονη ποίηση; Είναι «αυθεντική»;
Υπάρχουν ποιητές που είναι αυθεντικοί, που γράφουν ποίηση γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσουν τις ιδέες τους, να συμβάλουν στην αφύπνιση συνειδήσεων, να συν-κινήσουν  με την τέχνη τους, γιατί κατ’ ουσίαν δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς  και άνθρωποι που προσπαθούν να γράψουν ποίηση.  Η απόσταση είναι τεράστια. Αυτό που με στεναχωρεί είναι ότι φαίνεται πλέον να υπάρχει ένα ρεύμα, μια τάση συστηματοποίησης, αρχίζει να επικρατεί μια μανιέρα που πρέπει να υιοθετήσει κάποιος προκειμένου να ονομαστεί ποιητής. Βλέπεις ανθρώπους που εκδίδουν τρεις ποιητικές συλλογές μέσα σε δυο χρόνια, κανείς δεν ασχολείται με την ποιότητα του έργου, υπάρχει μια αγωνία για ποσότητα. Και αυτό περνάει και στη νέα γενιά. Μια αγωνία να φανείς, να έχεις κάτι στο βιογραφικό σου, να αναγνωριστείς. Να υπάρχεις. Και φυσικά να μη μιλήσω για τη σκοπιμότητα αυτής της τάσης. Και το κόστος των εκδόσεων που επιβαρύνει βεβαίως το δημιουργό. Είναι ένας φαύλος κύκλος, μια δικτατορία των μετρίων. Πιστεύω πως για κάθε δημιουργό η μόνη γόνιμη ανησυχία είναι η αγωνία του να γίνεις καλύτερος. Όχι πιο γνωστός. Το παρήγορο είναι ότι σε πείσμα των εκάστοτε καιρών, πάντα υπάρχουν άνθρωποι που βγαίνουν μπροστά και πάνω από όλα αυτά. Απλά μέσα σε τόση τυπωμένη βλακεία γίνεται ολοένα δυσκολότερο να τους ανακαλύψεις.
Υπάρχουν σύγχρονοι ποιητές που θαυμάζεις;
Φυσικά και υπάρχουν. Και Έλληνες και ξένοι. Δεν έχει νόημα να αναφερθώ σε κάποιους ονομαστικά. Και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και άλλοι τόσοι που μένει να ανακαλύψω.
Ανισορροπία
Το σώμα μου εκτελεί το εφικτό.
Το μυαλό μου ρέπει προς στο ανέφικτο.
Αν δεν σε λέγαν Χίμαιρα, δεν θα σε ήθελα.
 
Imbalance
My body proceeds the possible.
My mind is prone to the impossible.
If they didn’t call you Chimera, I would not want you.
 
Γιατί κυνηγάμε τις χίμαιρες άραγε;
Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Μας γοητεύει πάντα αυτό που δεν μπορούμε να κατακτήσουμε. Η ουτοπία είναι η πατρίδα του ανικανοποίητου.
niar-tetradiaki.jpgΓράφεις και στα Αγγλικά. Πως προέκυψε αυτή η ανάγκη;
Ξεκίνησα να μαθαίνω τη γλώσσα από πολύ μικρή ηλικία, από τα πέντε μου χρόνια. Διαβάζω λογοτεχνία, ποίηση στα αγγλικά, ακούω μουσική με αγγλικούς στίχους, παρακολουθώ ταινίες, υπάρχει εξοικείωση με τη γλώσσα. Μου βγαίνει φυσικά κάποιες φορές και δεν το καταπιέζω.
Εγώ. Ότι η βροχή.
Απέμεινα να στρίβω τσιγάρα
τη μοναξιά κάτω από μια
λάμπα του Δήμου.
Σπασμένη.
Σταγόνες σταγόνες να περνώ
απ’ την ανυπαρξία στο θολό φως
κι ύστερα πάλι στην ανυπαρξία.
Κάθε που τα σύννεφα στριμώχνονται
μυστικά στο ζόρισμα της νύχτας
αναζητώ αγωνιωδώς μια λάμπα σπασμένη.
Με την ελπίδα να με δω ξανά
να φέγγω θολή, διαλυμένη
σ’ ένα φευγαλέο πέρασμα
πριν την προσγείωση.
 
Έτσι μας λες στην «Προσγείωση».  Φέρνει πόνο ή λύτρωση, η προσγείωση;
Στο ποίημα αυτό η προσγείωση είναι μια μεταφορά του τέλους. Το τέλος μπορεί να φέρνει πόνο, λύτρωση αλλά και την αρχή ενός καινούριου τέλους. Για να προσγειωθεί κανείς σημαίνει ότι έχει μάθει πρώτα να πετάει. Και η μαγεία της πτήσης είναι που σε κάνει να ξεχνάς τις όποιες προσγειώσεις, ακόμα και την τελευταία και αναπόφευκτη, του θανάτου.
Σε σένα απευθύνεται αυτό το ποίημα.
Όπως και τόσα άλλα.
[…}
Τινάζεις από το μαύρο
τις χρωματιστές επωμίδες
και τραβάς την πορεία σου.
Απίθανη ελπίδα της εμμονής μου.
Σε σένα,
που δεν ξέρω
ποιος είσαι,
ξέρω μόνο ότι
έρχεσαι…»
 
Το «σε σένα» είναι ένα ποίημα με ιδιαίτερη δυναμική κατά τη γνώμη μου. Ιδιαίτερα καθηλώνουν οι τελευταίοι στίχοι. Πως ξέρουμε ότι έρχεται η ελπίδα;
Όταν σταματάμε να την εκβιάζουμε και της εκχωρήσουμε τόση δα ελευθερία, έρχεται αβίαστα. Τίποτα δεν ανθίζει με βία. Στη ζωή μου όλα με συνάντησαν όταν σταμάτησα να τα περιμένω και τράβηξα την πορεία μου.
Αν είχε τίτλο η ζωή σου, ποιος θα ήταν;
Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας και πάλι άνοιξη
 
«ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΔΡΟΜΟΥ»
Το λογοτεχνικό περιοδικό σε στυλ αφίσας, που δημιούργησε μια παρέα νέων με αγάπη και σεβασμό στην ποίηση και στη λογοτεχνία.
 Πως προέκυψε ο τίτλος;
Μετά από μια φοβερή ολονύχτια συζήτηση όπου ακούστηκαν όλες οι πιθανές και απίθανες εκδοχές, καταλήξαμε στον συγκεκριμένο τίτλο. Ένα παράθυρο στην τέχνη, ικανό να ομορφύνει γκρίζους τοίχους, ένα παράθυρο που "βλέπει" στο δρόμο.  Και μεταφορικά αν θες, και κυριολεκτικά ο τίτλος του προσδιορίζει ακριβώς αυτό που φιλοδοξούμε να είναι.
Ποιοι κρύβονται πίσω απ’ το «Παράθυρο»;
Οι φίλοι μου Γιάννης Πλιώτας, συγγραφέας και αρχισυντάκτης του περιοδικού Bookmarks μεταξύ άλλων, ο Νίκος Κονδύλης ποιητής και συγγραφέας και η Έλενα Λαμπροκωστοπούλου, γραφίστρια.
 
Είναι σε στυλ αφίσας. Ήταν δική σου επιλογή;
Όλοι μαζί αποφασίσαμε ότι αυτό το format εξυπηρετούσε το σκεπτικό πίσω από το Παράθυρο. Μπορεί κάποιος να το πάρει μαζί του, να το βάλει στο γραφείο του, στο δωμάτιό του. Εκτός των κειμένων, ποιημάτων, φωτογραφιών που φιλοξενεί, ολόκληρη η σχεδίαση αποσκοπεί σε ένα αισθητικό αποτέλεσμα. Κάθε τεύχος λειτουργεί ως καμβάς για έναν εικαστικό καλλιτέχνη που επιθυμεί να αναλάβει τη σχεδίαση.
Τι περιέχει η θεματολογία; Αμιγώς ποίηση;
Ποίηση, εικαστικά, γραφιστικά, φωτογραφία, μικρές ιστορίες,
Οτιδήποτε μπορεί να φιλοξενηθεί σε ένα πλαίσιο Α3.
 
Ποιος μπορεί να γράψει στο «Παράθυρο»; Μπορούν όσοι βρίσκονται στο «δρόμο»;
Υπάρχει ανοικτή πρόσκληση προς κάθε άστεγη καλλιτεχνική δημιουργία. Οποιοσδήποτε θα ήθελε να συμμετέχει μπορεί να επικοινωνήσει στέλνοντας  mail στη διεύθυνση parathyrodromou@gmail.com.
Που μπορούμε να το βρούμε; Κάθε πότε κυκλοφορεί;
Κυκλοφορεί κάθε δύο μήνες περίπου, και αναρτάται σε βιβλιοπωλεία, καφέ, στέκια της πόλης, στάσεις λεωφορείου, στο δρόμο. Τώρα ετοιμάζεται το τρίτο τεύχος, το οποίο θα κυκλοφορήσει και στην Αθήνα με τη βοήθεια του φίλου ποιητή Γιάννη Ζελιαναίου.
Πως βρίσκεις το αναγνωστικό κοινό της Πάτρας;
Δεν μου αρέσουν οι μαζικοί προσδιορισμοί. Το αναγνωστικό κοινό της Πάτρας όπως και κάθε κοινό αποτελείται από ένα σύνολο ανθρώπων. Μπορώ να μιλήσω για μία τάση που είναι η τάση που διαμορφώνεται από τους μεγάλους εκδοτικούς οίκους και τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων, τη διαφήμιση. Παρόλα αυτά, υπάρχει μια σεβαστή μερίδα που ψάχνεται, δεν ακολουθεί την μόδα της εποχής. Και προς μεγάλη μου έκπληξη, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που και αγαπούν και διαβάζουν ποίηση.  Προσωπικά μπορώ να πω πως και η υποδοχή της συλλογής μου και η υποδοχή του Παράθυρου υπήρξαν πολύ θερμές.
Υπάρχουν λογοτεχνικά περιοδικά που έχεις ξεχωρίσει;
Δεν διαβάζω έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά. Τα έχω αντικαταστήσει με διαδικτυακά περιοδικά και ιστολόγια.
Επόμενα σχέδια;
Από τότε που σταμάτησα να κάνω σχέδια, άρχισα να κάνω πράγματα.
Άννα, εύχομαι καλή επιτυχία και στο περιοδικό αλλά και σε σένα! Τέλος, θα ήθελα να κάνεις μια ευχή!
Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία! Εύχομαι από καρδιάς να είμαστε γεροί, δημιουργικοί, με πνεύμα ελεύθερο. 
καθ’οδόν
Όταν οι λέξεις σιγήσουν
θα πει πως το σώμα σου,
εύγλωττα, παραδόθηκε.
Θα πει πως κάποιος
χαμήλωσε την ένταση και
μόνο η σκόνη ακούγεται,
καθώς ακουμπά
αιωρούμενη το μέτωπο.
Όταν οι λέξεις σιγήσουν,
οι νότες θα λάβουν σκυτάλη
κι όλα τα χρώματα θα βάψουν το σκηνικό.
Θα έχουν ξεχυθεί αρώματα και μνήμες
κι εγώ μόνο θα σε κοιτάζω,
αποτυπώνοντας το περίγραμμά σου
με μολύβι στο χαρτί.
Κάθε πετάρισμα βλεφάρου, κλακέτα,
στοπ καρέ της μορφής σου,
που θα μονταριστεί αργότερα
και θα παίζει διαρκώς
κατά την απουσία σου.
Όταν και οι ήχοι σιωπήσουν,
θα έχω σίγουρα καταστραφεί ή
θα είμαι καθ’οδόν.
*

σε σένα
Στον Γιάννη Λειβαδά
Σε σένα απευθύνεται αυτό το ποίημα.
Όπως και τόσα άλλα.
Σε σένα που ορνιθοσκαλίζεις ιερογλυφικά
κάτω από το φεγγάρι μιας ερήμου.
Ή μιας πόλης έρημης, λερώνοντας τους
βρώμικους τοίχους της με κόκκινη μπογιά.
Που περιφέρεσαι, χαράματα
μισομεθυσμένος, ημίτρελλος
σε σοκάκια, πλατείες και άδειες
λεωφόρους,
ακίνητος.
Σε σένα που στέκεις παράμερα
της σιωπής, κομπιάζοντας μπροστά
στη φωτιά και τη σαστισμένη οργή της.
Που φυτεύεις υάκυνθους σε μια ξερή
βουνοπλαγιά πεθαμένων λέξεων και
περιμένεις την άνοιξη.
Φορέας ανισόρροπων παλμών,
καλοφτιαγμένος
στέρεος και βαρύς
μες στη διαύγεια της θλίψης σου.
Χαμένος.
Ανακαλύπτεις όσα
θα χάσεις ξανά και ξανά.
Τινάζεις από το μαύρο
τις χρωματιστές επωμίδες
και τραβάς την πορεία σου.
Απίθανη ελπίδα της εμμονής μου.
Σε σένα,
που δεν ξέρω
ποιος είσαι,
ξέρω μόνο ότι
έρχεσαι