Όταν ένας άνδρας αμφισβητεί μια γυναίκα, τότε εκείνη μπορεί, θέλοντας να τον διαψεύσει, να μεγαλουργήσει. Ένα τέτοιο πείσμα ώθησε την Πολίν Ρεάζ, που το πραγματικό της όνομα ήταν Ντομινίκ Ορί ή Αν Ντεκλό, γαλλίδα δημοσιογράφο και βιβλιοκριτικό, να συγγράψει. Όλα ξεκίνησαν από μια κόντρα, που προέκυψε, όταν ο εργοδότης και εραστής της έκανε το λάθος να δηλώσει κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης πως είναι αδύνατο να γραφτεί μια δυνατή ερωτική ιστορία, αντάξια των ιστοριών του Ντε Σαντ, από γυναικεία χέρια. Κι ευτυχώς που ήρθαν έτσι τα πράγματα, γιατί εκείνη αποφάσισε να τον αποστομώσει γράφοντας το 1954 το ένα και μοναδικό λογοτεχνικό βιβλίο που μετρά στο βιογραφικό της, αφήνοντας ιστορία κι όχι άδικα.
Είχα ακούσει ξανά και ξανά σε κουβέντες περί ερωτικής λογοτεχνίας για την «ιστορία της Ο», αλλά δεν είχα βρει την ευκαιρία να τη διαβάσω. Μια μέρα όμως που βολτάριζα στα βιβλιοπωλεία και δεν αποφάσιζα να καταλήξω κάπου, ένα εξώφυλλο με έντονο ροζ χρώμα και μαύρες χειροπέδες και μια τιμή κάτι παραπάνω από δελεαστική, σχεδόν εξευτελιστική θα έλεγα για ένα βιβλίο, τράβηξαν την προσοχή μου, ώστε να γυρίσω σπίτι κουβαλώντας το στην τσάντα μου.
Ήμουν έτοιμη να μάθω για την Ο. Τη νεαρή γυναίκα, που με τη θέλησή της και απολύτως συνειδητά, δίχως να υποχρεώνεται από κάποια ανάγκη έξωθεν παρά μόνο ακολουθώντας την επιθυμία της για απόλυτη ερωτική υποταγή, αποφασίζει να επιτρέψει τον εραστή της να την εκπορνεύσει. Εκείνος της δένει τα μάτια και την πηγαίνει σ’ έναν πύργο κάπου έξω απ’ το Παρίσι. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή.
Άνοιξα το βιβλίο κι έπρεπε να τελειώσει για να το ξανακλείσω. Και το «έπρεπε» δεν αποτελεί το γνώριμο ψυχαναγκασμό του βιβλιοφάγου, μια καταπίεση ανάλογη με αυτήν που βιώνει όποιος νιώθει πως οφείλει να φάει και την τελευταία μπουκιά από το πιάτο του, πριν σηκωθεί απ’ το τραπέζι. Όχι. Έχω πετάξει προ πολλού από πάνω μου τέτοιες ενοχές και δε διαβάζω πια λογοτεχνία βασιζόμενη σε ανώφελους περιορισμούς και πειθαρχίες, χρονικές προθεσμίες και βασανιστικούς τύπους. Δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου γιατί η απόλαυση, που αντλούσα διαβάζοντάς το, ήταν ασύγκριτη μπροστά στην κούραση της πολύωρης δέσμευσης μαζί του. Κλείστηκα μέσα. Ξέχασα να φάω. Βούλιαξα στις σελίδες και στον καναπέ για ώρες δίχως διακοπή ούτε για ένα ποτήρι νερό. Κι όσο κι αν η ιστορία, καθώς εξελίσσεται, μοιάζει όλο και πιο ακραία σοκάροντας με τις λεπτομέρειες και την αποκαλυπτική της γύμνια, άλλο τόσο μια γυναίκα ή ένας άνδρας βρίσκουν πιθανόν κάτι από τον εαυτό τους εκεί μέσα, συχνά επώδυνα, άλλοτε λυτρωτικά, χαλαρώνοντας την αυτολογοκρισία κι απελευθερώνοντας τις ενδόμυχες σκέψεις κι επιθυμίες, ερμηνεύοντάς τες ίσως, κατανοώντας τη φύση τους, καθώς σελίδα τη σελίδα βλέπουν μπροστά τους την αλήθεια τους καθαρή και αφοπλιστική, ριγούν απ’ την ανάγκη να την εκφράσουν, να τη μοιραστούν ελεύθερα με τη συγγραφέα συνωμοτώντας γλυκά μαζί της κι όλα αυτά σε μια ατμόσφαιρα διάχυτου αισθησιασμού, ποιητικής οπτικής, ανεπιτήδευτου λυρισμού, αριστοκρατικής αισθητικής, ψυχικής εμβάθυνσης και υψηλής λογοτεχνικής δεινότητας. Κι έτσι όλα εκείνα, που πριν νόμιζες πως δε σε αφορούν, μετά μοιάζουν συχνά σαν να ξεπηδούν από σένα. Οι περιγραφές στοιχειώνουν. Και δε μιλώ μόνο για τις στιγμές της πορνογραφίας, που είναι αναμφίβολα αξέχαστες, αλλά και για όλες τις παράπλευρες εικόνες, που πλαισιώνουν τους ήρωες και τον κόσμο τους μοναδικά.
Στο τέλος μην ψάξεις για κάθαρση. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Το τέλος σηματοδοτεί την αρχή ενός διαλόγου με τον εαυτό σου. Σαν να φώτισες κάτι, να άγγιξες κάτι, που ήταν βυθισμένο στο σκοτάδι για καιρό. Μια διαδρομή καθαρού αέρα και βαθιάς ανάσας. Ένα μονοπάτι μέσα στο σκοτάδι της νύχτας προς το φως της μέρας. Μια κατάσταση άβολη, μα και γεμάτη γοητεία. Είναι κρίμα να συνεχίσω εδώ μέσα φλυαρώντας κι άλλο. Πάρε το βιβλίο, αποτραβήξου σε μιαν έρημη ακρογιαλιά, μείνε γυμνός κάτω απ’ τον ήλιο και κύκλωσε το καλοκαίρι σου μέσα στο υπέροχο Ο της Ο. Βάζω στοίχημα πως δε θα χαλαλίσεις χρόνο ούτε για μια βουτιά. Αλλά θυμήσου: μείνε μακριά από γκρίζες αποχρώσεις κι άλλες κακές απομιμήσεις. Χάνεις τα καλύτερα. Γιατί τα πολύχρωμα κι όμορφα πλάσματα της θάλασσας κρύβονται κάτω και πέρα απ’ το μονότονο κι άχρωμο αφρό της επιφάνειάς της. Διαπιστωμένο.
