Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 29

Ή όλοι ή κανείς της Δέσποινας Μπατρή

1_-_papagiannisbatri.jpg
Ή όλοι ή κανείς, διηγήματα, Δέσποινα Μπάτρη, εκδόσεις Μεταίχμιο 2015

 

Πρώτο βιβλίο για την 45χρονη συγγραφέα Δέσποινα Μπάτρη. Πέντε διηγήματα με κοινό άξονα ο οποίος κακώς κατά τη γνώμη μου υπερτονίζεται στο οπισθόφυλλο αντί να αφεθεί στην ερμηνευτική διάθεση του αναγνώστη. Η θυσία λοιπόν είναι ο κοινός άξονας όλων των διηγημάτων και, εξαιρετική ιδέα της συγγραφέως: η σύγγρουση σε κάθε διήγημα εκφράζεται μέσα από δύο κυρίως πρόσωπα, εκ των οποίων το ένα πραγματικό και το δεύτερο αποτέλεσμα δημιουργικής μυθοπλασίας.
Το τελευταίο, αντιπροσωπευτικότερο και, κατά τη γνώμη μου, καλύτερο διήγημα της συλλογής, «Αν δεν πολεμήσεις σημαίνει ότι ηττήθηκες;», περιέχει και συμπυκνώνει τη θέση όλου του βιβλίου και, ταυτόχρονα, τα «θετικά» και «αρνητικά» της θεματολογίας αλλά και της συγγραφικής ταυτότητας της συγγραφέως. Ο καπετάνιος του περίφημου «θωρηκτού τσέπης» Γκράφ Σπέε, του προπολεμικού «θαύματος» της Γερμανικής τεχνολογίας, όταν, στα πλαίσια των ασφυκτικών συνθηκών που είχαν επιβληθεί, οι ναυπηγοί του τρίτου Ράιχ ναυπήγησαν ένα μικρό αλλά με τεράστια ανθεκτικότητα και δύναμη πυρός πλοίο, μπαίνει σε διπλή θέση κι αντιμετωπίζει ηθικά προβλήματα.
Παράλληλα με τα καθήκοντά του ως κυβερνήτης, παραλαμβάνει τα γράμματα της μητέρας ενός νεκρού στρατιώτη κι αποδέχεται τον διπλό του ρόλο, αποφασίζοντας τελικά μια ηθική θυσία για το καλό όλων. Η γραφή της Δέσποινας Μπάτρη, συχνά αναποφάσιστη υφολογικά, πολλές φορές χωρίς λόγο παραθετική και περιγραφική, εισάγοντας στο ανάγνωσμα στοιχεία που θα μπορούσαν να παραλειφθούν, και, το χειρότερο, με έναν κάπως ψεύτικο δραματικό τόνο που υπερβάλλει και γι’ αυτό ενοχλεί, κατορθώνει ωστόσο να συνδυάσει ετερόκλητα στοιχεία σε εννιαίο αποτέλεσμα, να δημιουργήσει μια στέρεη αφήγηση μέσα από θραύσματα, να συνταιριάξει επιδέξια ψηφίδες που μοιάζουν αποσπασματικές, να φορτίσει συναισθηματικά τον αναγνώστη και να επιβληθεί στο αφηγηματικό υλικό της οδηγώντας το στην θέση που έχει προεπιλέξει.

Γιάννης Παπαγιάννης