Ευχάριστη έκπληξη περιμένει τους αναγνώστες της τελευταίας συλλογής διηγημάτων της Βάσιας Τζανακάρη, καθώς η νεαρή συγγραφέας σταδιακά ενηλικιώνεται, ξεπερνάει τον προηγούμενο εαυτό της, βελτιώνει τον λόγο, την οπτική, τον τρόπο που επιλέγει τα θέματα και τις μεθόδους που τα διαχειρίζεται κι αποδίδει διηγήματα που μερικές φορές προκαλούν θαυμασμό.
Ανήκοντας σε μία νέα γενεά συγγραφέων που, σε αντίθεση με το μοναστικό τρόπο συγγραφής των παλαιών, επικοινωνεί, αναπτύσσει σχέσεις κι αλληλοεπηρεάζεται, η συγγραφέας εντάσσει εαυτόν σε μία ομάδα νέων που οι στόχοι και το ύφος τους φαίνεται να έχουν κοινά σημεία. Διόλου επηρεασμένοι (και με το δίκιο τους) από μια δικτατορική τηλεγραφική λιτότητα φόρμας που επιβλήθηκε στην διηγηματογραφία τις προηγούμενες δεκαετίες , με σημαντικούς βέβαια εκπροσώπους, όπως τον Σωτήρη Δημητρίου ή τον Θανάση Βαλτινό, η Βάσια Τζανακάρη, αλλά και η Μαρία Ξυλούρη, κι ο Νίκος Χρυσός κι άλλοι πολλοί, αφήνουν τον λόγο ελεύθερο, αναπτύσσουν τις λέξεις όσο απαιτείται για να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα, για να περιγράψουν, για να οικοδομήσουν ύφος.
Μία άλλη ίσως διαφοροποίηση των νεότερων από τους παλαιότερους, είναι η θεματολογία αλλά και η οπτική γωνία υπό την οποία αναπτύσσεται η διήγηση. Ενώ οι παλαιότεροι εστίαζαν κυρίως σε ιδιαίτερες καταστάσεις, σε ακραίες εκφάνσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς, έψαχναν σε εφημερίδες αλλά και στην καθημερινότητα για παράξενες, καταστροφικές ιστορίες, οι νεότεροι χρησιμοποιούν θέματα συνηθισμένα, τα οποία όμως αναδεικνύουν την δραματική διάσταση όχι μόνο της ζωής των ηρώων, αλλά και της δικής μας. Η οπτική γωνία επίσης έχει μεταφερθεί σε πιο κρυπτικές τεχνικές. Οι δραματικές λύσεις δεν παρουσιάζονται εξαρχής, οι τραγικές διαστάσεις των τεκταινόμενων αποκρύπτονται κι αποκαλύπτονται με βραδύτητα. Θα ήταν μάλιστα ίσως ενδιαφέρον εάν δεν αποκαλύπτονταν καθόλου.
Θα επιχειρήσω μία ίσως ενδεικτική σύγκριση. Στο γνωστό διήγημα του Σωτήρη Δημητρίου «με νύχια και με δόντια», που έχει μεταποιηθεί σε ταινία, εξ αρχής δηλώνεται ότι το αγόρι – πρωταγωνιστής είναι καθυστερημένο. Στο διήγημα της Βάσιας Τζανακάρη «η πράσινη πολυκατοικία», μόλις στην τελευταία παράγραφο καταλαβαίνουμε ότι η πρωταγωνίστρια έχει πηδήξει από το μπαλκόνι και πεθαίνει. Όπως επίσης στο «Μύρωνας το μερμήγκι», εάν έλλειπε ο προδοτικός τίτλος, θα δημιουργούσε σύγχυση και ερωτηματικά στον αναγνώστη, όσον αφορά στην ταυτότητα και το ποιόν του αφηγητή. Μια επίσης ευχάριστη σύγχυση κι ερωτηματικά προκαλεί και το «Ροζ», όπου ο τίτλος, αυτή τη φορά, δεν προδίδει.
Το πολιτικό και κοινωνικό σχόλιο ενυπάρχει στα διηγήματα, χωρίς να είναι κραυγαλέο και προκλητικά εμφανές. Συνυφασμένο με την αφήγηση, υποδόριο, πίσω από τα γεγονότα, κρυμμένο, αλλά ωστόσο αποκαλυπτικό. Γιατί το σύμπαν της «Καρέκλας του κυρίου Έκτορα» είναι στην πραγματικότητα ένα δραματικό σύμπαν, ένα ρέκβιεμ για ένα κοινωνικό και πολιτικό status, έναν πολιτισμό που οδηγεί, σύμφωνα με τα λόγια του Φρόιντ, στη δυστυχία.
Πως θα μπορούσε άραγε να εξελιχθεί μία συζήτηση, ανάμεσα στον καταξιωμένο γλωσσολόγο Νόαμ Τσόμσκι και τον Αντρέ Βλιτσέκ, Τσέχο συγγραφέα, κινηματογραφιστή και ερευνητή δημοσιογράφο, γύρω από την τρομοκρατία που ασκεί η Δύση, και το πώς επηρεάζει ο δυτικός ιμπεριαλισμός το σύγχρονο κόσμο; Μία τέτοια, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση εκτυλίσσεται στο βιβλίο Η τρομοκρατία της Δύσης, από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Οι δύο άντρες μοιράζονται τις σκέψεις τους, τις αναζητήσεις τους, τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα των ερευνών τους σχετικά με το δυτικό ιμπεριαλισμό και τις καταστροφικές επιδράσεις του κατά τη διάρκεια των αιώνων. Αναλύοντας, θεμελιώδη πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της σύγχρονης Ιστορίας, ασκούν έντονη κριτική στον ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι Η.Π.Α., μέσα από τις αυθαιρεσίες της εξωτερικής πολιτικής τους.
Οι δύο κορυφαίοι διανοητές, αποκαλύπτουν μέσα από συγκεκριμένα γεγονότα, τα πολλά πρόσωπα της τρομοκρατίας που έχει ασκήσει ο δυτικός ιμπεριαλισμός, φέρνοντας με αυτό τον τρόπο, σε επαφή τον αναγνώστη, με μία εναλλακτική θεώρηση της ιστορίας και βοηθώντας τον να αναπτύξει κριτική σκέψη σχετικά με την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων και την ανάλυσή τους με τρόπο, απλό και κατανοητό, για τον μέσο αναγνώστη, ανεξαρτήτως γνωστικού επιπέδου, ο οποίος απλά αποζητά μία τεκμηριωμένη συζήτηση σχετικά με το ρόλο της Δύσης στο σύγχρονο κοινωνικό «γίγνεσθαι».
Δράματα παραμορφωμένης πτυχής, εστίες μοίρας που ανατρέπουν τον βασικό μηχανισμό της πραγματικότητας, όρια ιστοριών που παύουν να πειθαναγκάζονται από την αιτιοκρατία και διαμορφώνουν ένα δικό τους μεγεθυμένο κόσμο, υποχωρώντας σε μια περιοχή του υποσυνείδητα αυτοματικού.
Τα διηγήματα του Ανδρέα Μήτσου υπό τον γενικό τίτλο Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια είναι μια θαυμαστή εκδοχή λογοτεχνικής ανοικείωσης, όχι ακριβώς στη γλώσσα που δεν εξέχει από την οικονομία της και ούτε αναζητεί άλογες εξάρσεις, όσο στη θεματική τους που μετατρέπει, αίφνης, το παραδεδεγμένο, το οικείο, το ορθό του αντικειμενικού κόσμου σε μια συγκινησιακή αντανάκλαση ή σαν ένα στρεβλό καθρέφτισμα κάποιου ειδώλου. Τούτη η βλαισή οπτική είναι που κάνει τα συγκεκριμένα διηγήματα –εράνισμα από πρώτες δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά- ενδιαφέροντα.
Οι ίδιες ιστορίες αν είχαν αναπτυχθεί με μια λογική αλληλουχία και αν αποζητούσαν την αντικειμενική τους αίσθηση, δύσκολα θα ξέφευγαν από τη σκληρή νόρμα του πολλάκις ειπωμένου. Επειδή, όμως, γυροφέρνουν το παράδοξο και επιδιώκουν το παραξένισμα του δέκτη, αλλά και την έκπληξη του πομπού, ενεργοποιούν μια δυναμική που μετατρέπει το όλον σε μια παλλόμενη κατάσταση μη υπαρκτού που όμως παλεύει για την ύπαρξή του.
Η ανατροπή σε αυτές τις ιστορίες, όπως και η τιμωρία –ως συνέπεια μιας κάποιας ύβρεως- είναι πανταχού παρούσες. Καιροφυλακτούν και ενίστανται στις προσπάθειες του ήρωα άντρα να διαφύγει από αυτές.
Το επίσης ενδιαφέρον στοιχείο των διηγημάτων είναι η ενεργός παρουσία ζώων που αποκτούν μια δραματοποιημένη διάσταση. Δεν είναι τα Αξολότλ του Κορτάσαρ – εδώ μιλάμε για οικόσιτα ζώα ή για άλλα του δάσους που δεν τραβούν την προσοχή για την μορφική τους παρέκκλιση, αλλά για το ότι είναι φορείς της οντολογικής δικαιοσύνης που διέπει τους ανθρώπους.
Πρόβατα-στρατιώτες της μοίρας, μια χελώνα και ένας σκύλος ως θυματοποιημένες μορφές μιας κάποιας ανθρώπινης απώλειας, μια γίδα που φυλακίζει την εσωτερική έρημο ενός ανθρώπου, μια κότα ως προάγγελος τέλους, το έντομο σερσέγκι που ως άλλος… δικαστής δεν αφήνει κανέναν ατιμώρητο, αλλά και η έντονη μυρωδιά ψαριού που προκαλεί ολική ανάσχεση της ερωτικής επιθυμίας. Όλα τούτα σε αγαστή σύμπνοια με την αντίστοιχη χλωρίδα που περνοδιαβαίνει, ομοίως, τα διηγήματα: τριαντάφυλλα, ένας κισσός και φοίνικες τα οποία ουσιαστικά –επίσης ανοικειωτικά- αναγνωρίζονται όχι με τη βασική τους ιδιότητα, αλλά με την ιδιότυπη, αισθητηριακή και ποιητική λειτουργία που τους προσδίδει ο Μήτσου.
Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι τόσες απλές όσο φαίνονται. Η συνδεσμολογία τους περιλαμβάνει πολλά περισσότερα από δύο άτομα που υπόκεινται από τους νόμους της έλξης και της άπωσης. Απωθημένα, επιθυμίες, καταφυγές, νοητικές φυλακές, παιχνίδια της τύχης και του μοιραίου εμπλέκονται, παρεμποδίζουν ή ανατρέπουν κάθε μορφή επικοινωνίας. Ο Μήτσου δεν καταγράφει αυτό που βλέπει, αλλά εκείνο που συμβαίνει κάτω από το βάρος των αισθήσεων. Δεν είναι η παραστατική γλώσσα των διηγημάτων που προεξέχει, αλλά εκείνη η άλλη αίσθηση των πραγμάτων που διαφεύγουν από την κανονικότητα, αναζητώντας μιας καινούργια συνθήκη ύπαρξης.
Η ονειρική διάσταση συμπλέει με την αντικειμενική, η αρχή και το τέλος της ζωής ενώνονται αξεδιάλυτα, όμως το αποτέλεσμα δεν φαίνεται να είναι ευκταίο. Κάτι πάντα μένει ανολοκλήρωτο και ανικανοποίητο. Η εξαίσια γυναίκα, όσο εξαίσια και αν είναι, τελικώς καθίσταται ένα φθοροποιό στοιχείο για την πραγμάτωση της επιθυμίας.
Εν συνόλω πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων που προκαλεί, που ζητάει από τον αναγνώστη να εισχωρήσει στις ιστορίες με μια διευρυμένη αντίληψη των πραγμάτων, άρα να τον μετατρέψει –εκ προοιμίου- σε βασικό μέτοχο των δραμάτων που με το πέρας της ανάγνωσης συνεχίζουν να περπατούν εν μέση οδώ. Λες και δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν. Η γλώσσα διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στην προφορικότητα και τη λογοτεχνική δόμηση. Η οικονομία είναι θαυμαστή και η εικονοποιία κάτι παραπάνω από δεσπόζουσα.
Το βιβλίο Λεξικό αναμνήσεων του Γιώργου Χουλιάρα σε προδιαθέτει για την πρωτοτυπία του από το βιογραφικό του συγγραφέα ή καλύτερα το υπόδειγμα βιογραφικού. Χωρίς αμφιβολία ένα αρκετά ιδιαίτερο ανάγνωσμα, ένα ιδιόρρυθμο λεξικό, καθώς δεν μοιάζει σε τίποτα στα κλασσικά λεξικά.
Ίσως μόνο στην αλφαβητική σειρά. Ο πιο εύστοχος χαρακτηρισμός λοιπόν είναι αυτός που περιγράφει ο τίτλος του. Ένα λεξικό αναμνήσεων. Ή διαφορετικά η ζωή του συγγραφέα σε αλφαβητική σειρά., δοσμένη με σαρκαστικά στοιχεία και ιδιαίτερο χιούμορ.
Αναφερόμενος σε προσωπικά του βιώματα, αλλά και σε θέματα που απασχολούν όλους τους ανθρώπους, όπως ο έρωτας, ο θάνατος, η Ελλάδα, μας παραθέτει τις δικές του αναμνήσεις αλλά και τις δικές του προσωπικές απόψεις σε αλφαβητική σειρά. Το κάθε λήμμα του λεξικού αποτελεί μία σκέψη, μία άποψη και γιατί όχι; Μία φιλοσοφική αναζήτηση.
Πριν από λίγο καιρό, είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε το βιβλίο της Αθηνάς Παπαδάκη Το κοπάδι, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Έναστρον.
Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή, όπου το κοπάδι των στίχων της ποιήτριας δεν είναι άτακτο και διασκορπισμένο, αλλά πειθαρχημένο στις όμορφες σκέψεις της.
Όλα τα ποιήματα της συλλογής Το κοπάδι της Αθηνάς Παπαδάκη είναι ολιγόστιχα, κάτι, που καθιστά ακόμα πιο δύσκολο να αποδοθεί το νόημα, που θέλει να δώσει η ποιήτρια. Όμως, η Αθηνά Παπαδάκη τα καταφέρνει αρκετά καλά να μας μεταφέρει τις σκέψεις της, να μας αιφνιδιάσει και να μας ξαφνιάσει ευχάριστα.
Ο στίχος της Αθηνάς Παπαδάκη είναι κυρίως κοινωνικός, σαρκαστικός και ενίοτε αυτοειρωνικός. Για την όμορφη γυναίκα θα γράψει, Στα έγκατα, / το ισχυρό της θέλγητρο. / Ο λυγμός, ενώ το μανεκέν από τον καθρέφτη, που τον παρομοιάζει έξυπνα με «πρίγκιπα των τοίχων» περνά από την «πληθυντική επίδειξη» στην «γυμνή αυτογνωσία».
Σε διάφορα σημεία της συλλογής της Αθηνάς Παπαδάκη θα βρούμε στίχους ανατρεπτικούς, όπως στο ποίημα Νύχια, όπου τα νύχια των χεριών είναι υπάκουα… στα γαντοφορεμένα ήθη. / Τα αιμοστάλακτα, αλλά τα νύχια των ποδιών είναι Πανέτοιμα / να αιφνιδιάσουν / με οπλή.
Θα κλείσουμε εδώ, το μικρό μας αυτό ταξίδι στην ποιητική συλλογή της Αθηνάς Παπαδάκη Το κοπάδι, περιμένοντας αυτό, που εύστοχα αναφέρει στο ποίημα της Tο μάννα και το πετεινό, να συνεχίσει να μετατρέπει «το ψωμί σε στίχο».
Τι αντικρίζει κάποιος όταν κοιτάζεται στον καθρέφτη; Μια εξευγενισμένη εικόνα του εαυτού του ή μήπως έναν θίασο τεράτων που τον κοιτάζει κατάματα; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που υπογραμμίζει την πέμπτη κατά σειρά ποιητική συλλογή του Γιάννη Στίγκα, ο οποίος μας έχει συνηθίσει σε ποίηση αξιώσεων και δεν μας απογοητεύει.
Στα δεκαοκτώ μόλις ποιήματα της συλλογής, συναντάμε τον Κύκλωπα, τον Δράκουλα, τη Μέδουσα και διάφορα άλλα μυθικά ή θρυλικά τέρατα, με το Dr. Stiggas - Mr. Stiggas (κατά τους Δόκτορα Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ) να κλείνει τη συλλογή. Επιστροφή στον μύθο, λοιπόν, αλλά μια επιστροφή που συντελείται προκειμένου να μπορέσει να τον αφηγηθεί ο ποιητής εκ νέου: τα φρικτά γνωρίσματα των τεράτων αποδυναμώνονται και τα χαρακτηριστικά τους γειώνονται, καθώς αποκτούν τα τρωτά σημεία της ανθρώπινης κατάστασης. Τελικά, ο Στίγκας στήνει διαλόγους με καθένα από τα πλάσματα που ανακαλεί στις σελίδες του βιβλίου του ή τα βάζει να αφηγούνται δικούς τους μονολόγους, φέρνοντάς τα σε κάθε περίπτωση στη δική μας διάσταση και απογυμνώνοντάς τα από τον φόβο που προκαλεί η αναφορά του ονόματός τους. Τι να φοβηθεί κάποιος, άλλωστε, όταν αναγνωρίζει το τέρας ως κομμάτι της ίδιας του της ύπαρξης, ως μια αρχετυπική μορφή που παλεύει μαζί της προκειμένου αυτή να πάψει να ορίζει το παρόν του;
Με φόντο το αστικό τοπίο της Αθήνας ξετυλίγονται αυτοί οι (εσωτερικοί, τελικά) διάλογοι και μονόλογοι του Γιάννη Στίγκα. Η πόλη, ίσως το μεγαλύτερο τέρας απ’ όλα, επιστρέφει ξανά και ξανά σαν άλλη Ερινύα – που παραδόξως μένει εκτός του θιάσου τεράτων - και μεταβάλλει τις εσωτερικές συντεταγμένες του ποιητή. Εκείνος, αντιμέτωπος με τις εμμονές και τις παιδικές του πληγές, αναμετράται μαζί της έχοντας πλήρη συναίσθηση της ανισότητας του μεταξύ τους αγώνα – και είναι το μόνο τέρας της συλλογής στο οποίο επιτρέπει να μπαίνει μέσα του και να τον πληγώνει.
Ο κύβος Ρούμπικ, ένα τρισδιάστατο παζλ, όπου το ζητούμενο είναι να ανασυνθέσει κάποιος την ομοιομορφία των πλευρών που είναι ανακατεμένες, δεν είναι απλά ανακατεμένος στη συλλογή του Γιάννη Στίγκα, είναι κυριολεκτικά φαγωμένος. Φαγωμένος από μέσα, από μια διάθεση αυτοσαρκασμού και αποδόμησης που είναι έκδηλη στα ποιήματα της συλλογής: «τα ίδια χέρια παίζονται/θα σκίσουν στον καθρέφτη το είδωλο/πώς δένεις τα κομμάτια σου ύστερα;/κασκόλ;/γραβάτα;/ψέματα;».
Ό,τι κι αν χρησιμοποιεί για να δέσει τα κομμάτια του το ποιητικό υποκείμενο, το κάνει καλά: η εντύπωση που αφήνει η αναμέτρησή του με τα τέρατα είναι ότι βγήκε νικητής. Τραυματίστηκε, αποδέχθηκε τα τραύματα, τα θεράπευσε όπου μπορούσε και προχώρησε παρακάτω. Τώρα μπορεί, ανενόχλητο πια, να μετρήσει πόσα πέταλα έχουν τα λουλούδια της αυλής του ή να χρησιμοποιήσει ένα απλό στιλό μπικ για να γίνει ο κανένας. Τελείωσε επί του παρόντος με τη φρίκη, πήγε παραπέρα: η ζωή, παραδόξως, εξακολουθεί να εκπέμπει σήμα.
Διαβάζοντας το βιβλίο της Νίκης Κωνσταντοπούλου, Απόψε νιώθω μια ντροπή, στο μυαλό μου έρχονται τα λόγια του Ernesto Sabato: Ο κόσμος δεν μπορεί να κάνει τίποτα ενάντια/ σ’ έναν άνθρωπο που τραγουδάει μέσα στην εξαθλίωση. (Αντίσταση, εκδόσεις Γκοβόστη). Η ποιήτρια ανήκει στην γενιά που χτυπήθηκε, περισσότερο από κάθε άλλη, από την κρίση. Ανήκει στην γενιά εκείνη που είδε τα όνειρα και τους κόπους της να γίνονται σκόνη. Προδομένη από τις προηγούμενες καλείται αξιωματικά να ζήσει μια ζωή καθορισμένη από τα σφάλματα άλλων. Γράφει η ίδια: Έγιναν τα όνειρά μας / αποδημητικά πουλιά στην ομίχλη / και κάψαμε ελπίδες στα μαρμαρένια μας τζάκια. / Έγινε η ψυχή μας / άγριο θηρίο / και τώρα –πια- / μόνο σε ζούγκλα μπορεί να επιβιώσει.
Ο μύθος που τόσα χρόνια χάριζε απλόχερα την ευμάρεια στους νεοέλληνες, τώρα κατακρημνίζεται μπροστά στην ορμή της καταστροφής, που το μέλλον υπόσχεται. Όμως εκείνη, συνεχίζει να τραγουδά με πόνο για την ζωή που έρχεται. Η μορφή της θυμίζει τον Άγγελο της Ιστορίας του Walter Benjamin, που: Το πρόσωπό του είναι στραμμένο προς το παρελθόν. Εκεί όπου εμείς / βλέπουμε μιαν αλυσίδα από γεγονότα, αυτός βλέπει μόνο μία καταστροφή, / που στοιβάζει συντρίμμια το ένα πάνω στ’ άλλο και τα ρίχνει στα πόδια του. Ο άγγελος θα ήθελε να παραμείνει εκεί, να αναστήσει / τους νεκρούς και να συναρμολογήσει τα θραύσματα! Αλλά, να τη η / καταιγίδα έρχεται από τη μεριά του Παραδείσου και πέφτει στα / φτερά του με τέτοια ορμή που δε μπορεί πια να τα κλείσει. / Τον σπρώχνει ασυγκράτητα στο μέλλον, όπου έχει στραμμένη την / πλάτη του, ενώ σωρός απ’ τα συντρίμμια που βρίσκεται / μπροστά του υψώνεται ως τον ουρανό. (Δοκίμια για την τέχνη, εκδόσεις Κάλβος)
Κι εκείνη -όπως ο άγγελος- παρασέρνεται από το σαρωτικό κύμα του καιρού της, ανίκανη να αντιδράσει. Γύρω της υπάρχουν –μονάχα- σπαράγματα ενός κόσμου που φθίνει• παρόλα αυτά, δεν γυρνά την πλάτη της σ’ αυτό που επέρχεται. Το κοιτά κατά πρόσωπο και είναι έτοιμη «να στρίψει και να πάρει άλλο δρόμο», να ελιχθεί: Ας είναι- έστω- πιο μικρός / πάτα γερά πάνω στο φόβο / και γίνε εσύ ο προορισμός. Πρωταγωνιστής της Ιστορίας είναι ο καθένας από εμάς ξεχωριστά. Δεν υπάρχουν μειονότητες, δεν υπάρχουν σύνορα, υπάρχει μονάχα ένας προορισμός και μιαν υδρόγειος οικογένεια για να μας στηρίξει. Η βία έχει εισχωρήσει στις σχέσεις μας. Προέρχεται από τον τρόπο που βλέπει ο καθένας τον Άλλο: ο πρώτος τους λόγος, / είναι η άμυνά τους στην άγνωστη ποιότητα.
Ο ξένος είναι η απειλή της σταθερότητάς σου. Αυτός ο αλλοπαρμένος διαφορετικός έχει μιαν ομοιότητα που σε τρομάζει, δυσκολεύεσαι να διακρίνεις αυτό το ιδιαίτερο στοιχείο που σε κάνει μοναδικό. Γι’ αυτό τον μισείς. Και το μίσος σου είναι η άμυνά σου. Κάθε φωτεινή εποχή την διαδέχεται το σκότος. Ίσως αυτό να ζούμε τώρα. Ένα σκότος που μέσα του όλα χάνουν την αρχική τους σημασία, ακόμα και οι λέξεις χάνουν το ιδιαίτερο μήνυμα που φέρουν, όσο κι αν εμείς τις βασανίζουμε μέσα στο πολύβουο της άηχης ζωής μας: Κι ύστερα μόνος έμεινα / κι είπα, / πολλά είπα…[…] / Και τώρα σέρνομαι και χάνομαι / στις λέξεις αυτές που είπα και δεν είπα. / Και τρώω λέξεις / και πίνω λέξεις, / ξυπνάω λέξεις, / κοιμάμαι λέξεις…
Μέσα σε τούτη την κατρακύλα μας προτρέπει η ποιήτρια να αντλήσουμε δύναμη από την στιγμή και να μη ξοδευτούμε σε μεμψιμοιρίες. Με την ελπίδα οδηγό μας να χαράξουμε νέες πορείες και νέους παράλληλους… να χτίσουμε ομορφιά επάνω σ’ ετούτη την σαπίλα. Και πετάξουμε ψηλά / μ’ ένα αερόστατο / που θα στοιχίζει ακριβά, / εκεί που τα όνειρά μου / εγώ πάντα πληρώνω•/ στον αέρα, / με αντίτιμο το χρόνο.
Ενδοχωρώ είναι ο τίτλος της πρώτης ποιητικής συλλογής της Αφροδίτης Κυριάκη. Σπουδαία γραφή, καθώς στα περισσότερα ποιήματα συναντά κανείς μια ώριμη εμπειρία που καυτηριάζει, αλλά και επαινεί τον έσω κόσμο των συναισθημάτων.
Με συνειρμούς προσπαθεί η ποιήτρια να ξορκίσει το κακό και να εξευμενίσει εκείνες τις δυνάμεις που με την αισθητική αξία τους αρμόζουν μόνο στον «Άνθρωπο».
Πνευματική η σύλληψη και η αναζήτηση του ωραίου μέσα από μια πένα που δίνει μορφή στις ιδέες μεταμορφώνοντας την πραγματικότητα της λογικής σε δημιουργία που προκαλεί εντύπωση, συγκίνηση και απόλαυση στην ανάγνωση.
Η Κυριάκη έγραψε μια ποίηση έχοντας ως έγνοια της το εσώτερο είναι που αγωνιά για τις ανθρώπινες σχέσεις και το μέλλον. Μια εκφορά λόγου που προσπαθεί να νικήσει τη φθορά του χρόνου μέσα από τη διαχρονικότητα των λέξεων και των εννοιών.
Ταλέντο, δυναμικότητα πνεύματος, αυθόρμητη πλαστικότητα ύφους και βαθιά ευαισθησία της αλήθειας των πραγμάτων, χαρακτηρίζουν το ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα των ποιημάτων της.
Ποιήματα που οξύνουν τη σκέψη, ανανεώνουν τις ψυχικές δυνάμεις και διευρύνουν πνευματικούς ορίζοντες.
