Top menu

Ευάγγελος Κουσιάδης: "Η κατάθλιψη είναι η μεγάλη παγίδα της γυναίκας"

Συνέντευξη
στον Νέστορα Πουλάκο
Συζητήσαμε με τον Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας και Ψυχοθεραπευτή Ευάγγελο Κουσιάδη, ο οποίος πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο Γυναίκες που φοβόντουσαν τον ίσκιο τους και αγάπησαν τη σκιά τους (Χίλων 2014).Θα τολμήσω την κλισέ ερώτηση: Πόσο πραγματικές είναι οι ιστορίες αυτών των οκτώ γυναικών του βιβλίου σας;Οι ιστορίες του βιβλίου είναι απόλυτα πραγματικές. Και δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά αφού στα χρόνια που βρίσκομαι στον χώρο της ψυχικής υγείας έχω συναντήσει γύρω στις 60 γυναίκες και 40 άνδρες. Αυτές οι 60 γυναίκες μού εκμυστηρεύτηκαν τόσα πολλά και μου έμαθαν άλλα τόσα για τη λειτουργία της γυναικείας φύσης και του γυναικείου μυαλού, που θα μπορούσα άνετα να έβαζα ακόμα περισσότερες ιστορίες γυναικών από τις οκτώ που περιγράφονται στο βιβλίο. Επέλεξα τελικά αυτές που θεωρώ ότι είναι οι πιο αντιπροσωπευτικές και παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συσχέτιση, ανάμεσα στο κλινικό στοιχείο της ψυχοπαθολογίας και την πραγματικότητα της ζωής.

Για ποιο λόγο αποφασίσατε να επικεντρωθείτε στον γυναικείο ψυχισμό, ή έστω να τοποθετήσετε μόνο γυναίκες πρωταγωνίστριες, στις ιστορίες σας;

Ο λόγος είναι ότι έρευνες σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο μιλούν για συνεχόμενη αύξηση των ψυχικών διαταραχών στις γυναίκες, οι γυναίκες φαίνεται να σηκώνουν ένα μεγάλο ψυχικό βάρος τα τελευταία χρόνια που αρχίζει να τις εξαντλεί και τις φτάνει σε οριακό σημείο. Παραταύτα, το βιβλίο μπορεί να επικεντρώνεται στις γυναίκες, αλλά αφορά και τους άνδρες, αφού οι γυναίκες των ιστοριών του βιβλίου αναφέρονται πολύ συχνά στους άνδρες και τους εμπλέκουν στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.


Mέσα από τις ιστορίες αυτών των γυναικών συμπεραίνουμε πόσο παγιδευμένες είναι, σε όποια ηλικία, τάξη, κατάσταση, όποια μόρφωση κι αν έχουν. Σε τι καταλήγετε ότι παγιδεύονται οι γυναίκες στις μέρες μας;

Οι  γυναίκες παγιδεύτηκαν γιατί δεν κατάλαβαν ότι ο μύθος της γυναικείας χειραφέτησης έγινε με καταναλωτικούς στόχους, με άξονα τις παραδοσιακές ανδρικές αξίες περί επιτυχίας, ανεξαρτησίας, δυναμικότητας και σεξουαλικότητας. Οι γυναίκες τελικά έχασαν και την ταυτότητά τους και τους... άνδρες, αφού ούτε λίγο ούτε πολύ, έγιναν και γυναίκες και άνδρες, εξ ου και το κλασικό «δεν υπάρχουν άνδρες πλέον». Δεν υπήρξε χώρος για να υπάρξουν οι άνδρες. Πάνω στη γυναικεία χειραφέτηση και τη γυναίκα καριερίστα, τη σύγχρονη γυναίκα, την εργαζόμενη, τη δυναμική, την αυτόνομη, τη σεξουαλική ή μη-σεξουαλική –ανάλογα με το τι εκείνη μόνο θα επέλεγε-, στήθηκε μια ολόκληρη επιχείρηση εμπορευματοποίησης της γυναικείας ισότητας, που τις «παραμύθιασε» και τις άφησε μόνες, μα τόσο μόνες τελικά. Η κατάθλιψη και η μοναξιά είναι οι μεγάλες παγίδες της σύγχρονης γυναίκας.

Πόσο αποστασιοποιημένος οφείλει να είναι ο θεραπευτής από την ασθενή του; Ή αλλιώς επιβάλλεται να είναι συνεργάτης τους; Να μπαίνει μες σε αυτό που τις απασχολεί;

Η θεραπευτική συνεργασία είναι απαραίτητη, υπό την προϋπόθεση ότι τίθενται αμοιβαίοι κανόνες που βοηθούν τη θεραπευτική διαδικασία. Ο θεραπευτής μπορεί να είναι σύμμαχος και φίλος, αλλά δεν έχει το ρόλο του «κολλητού», δεν είναι ο θεραπευτής του καφέ, αλλά ο θεραπευτής του γραφείου. Ο επαγγελματισμός μπορεί να συμβαδίζει με την ενσυναίσθηση, την κατανόηση και τον ανθρωπισμό.

Γιατί αποφασίσατε να γράψετε αυτό το βιβλίο; Ποια ήταν δηλαδή η ανάγκη σας ώστε να εκδοθούν αυτές οι ιστορίες, αλλά και ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες/αναγνώστριες σας;

Η ανάγκη μου ήταν να δώσω –μέσα από τις ιστορίες του βιβλίου- τη ματιά και των ίδιων των γυναικών αλλά και τη δική μου πάνω στα θέματα και τα προβλήματα που τις απασχολούν και πολλές φορές τις βασανίζουν. Οι γυναίκες είναι κατά κανόνα αυτές που κάνουν το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση των ισορροπιών, για τη βελτίωση και την εξέλιξη των σχέσεων, είναι αυτές που φροντίζουν, που στηρίζουν και βοηθούν. Μεγάλο έργο αυτό. Το μήνυμα του βιβλίου είναι ανθρώπινο, στοχεύει και στους άνδρες και τις γυναίκες και είναι το εξής: Μην αφήνετε τις ευκαιρίες να χάνονται, μην προσπερνάτε τους άλλους σαν να μην υπάρχουν, σαν να μην έχουν θέση στη ζωή σας. Άνδρες και γυναίκες κάντε τις σχέσεις σας καλύτερες, ερωτευθείτε, αγαπήστε, συγχωρείστε, για να έχουμε όλοι μας μια καλύτερη ζωή, γιατί το καλύτερο τελικά μας αξίζει.

Τι είναι αυτό πιστεύετε που κάνει ελκυστικά στο κοινό, κι ως εκ τούτου, επιτυχημένα τα αναγνώσματα που συνδυάζουν τη λογοτεχνία με την ψυχοθεραπεία; Ανταποκρίνεται σε κάποια μόδα που θα περάσει, μήπως;

Η ανάγκη για αυτογνωσία, για εσωτερική αφύπνιση είναι αρχετυπικά διαχρονική, κινείται έξω από κάθε μόδα, είναι βαθιά ανάγκη του κάθε ανθρώπου, δε θα σταματήσει ποτέ, αυτή η ανάγκη από μόνη της είναι τόσο μα τόσο γοητευτική. Επιπλέον, ο συνδυασμός λογοτεχνίας και ψυχοθεραπείας σε ένα βιβλίο κάνει τον αναγνώστη να βλέπει τον εαυτό του στα πρόσωπα των ιστοριών, να ταυτίζεται μαζί τους και να εμβαθύνει περισσότερο στα νοήματα και τα μηνύματα των λέξεων.


Σε ποιο λογοτεχνικό είδος θα εντάσσατε το βιβλίο σας;

Αναμφίβολα, είναι ένα ψυχολογικό βιβλίο. Προσωπικά, το θεωρώ πρωτίστως ψυχολογικό και με απόσταση λογοτεχνικό. Και αυτό γιατί οι γυναίκες του βιβλίου είναι τόσο αληθινές, που δεν θα μπορούσα να το θεωρήσω λογοτεχνικό με την έννοια της μυθοπλασίας και της δημιουργίας χαρακτήρων.