Top menu

Λέσχη ανάγνωσης Ιανουαρίου: Κριτικές έξι βιβλίων

neo27114.jpg 

Η συντακτική ομάδα του περιοδικού Vakxikon.gr προτείνει στην Λέσχη ανάγνωσης Ιανουαρίου, τα παρακάτω βιβλία:


1 - papadopoulosvalawriths.jpg

Ή του ύψους ή του βάθους, δοκίμια, Νάνος Βαλαωρίτης, Εκδόσεις Ψυχογιός 2013

Στις μέρες μας, έχει γίνει πια της μόδας, όσοι ασχολούνται με τη λογοτεχνία να γράφουν την άποψή τους για την κρίση. Όμως, τι γίνεται, όταν κορυφαίοι λογοτέχνες και διανοούμενοι καταπιάνονται, όχι μόνο, με την κρίση, αλλά και με τον πολιτισμό στην τρέχουσα περίοδο; 

Τότε μπορεί να έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον πόνημα, όπως το βιβλίο του Νάνου Βαλαωρίτη, Ή του ύψους ή του βάθους, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Όπως μας πληροφορεί ο υπότιτλος του έργου, πρόκειται για πρόσφατα άρθρα γύρω από τον πολιτισμό στην Ελλάδα της κρίσης και περιλαμβάνει άρθρα, που γράφτηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2010 ως και το Μάρτιο του 2013.

Γραμμένα σε απλή γλώσσα τα άρθρα του Νάνου Βαλαωρίτη ξεκινούν μια πολιτιστική ανασκόπηση, που βρίσκει τις ρίζες της στο 3000 π.Χ. και φτάνει στο σήμερα, ενώ υπάρχουν ειδικές αναφορές στην υπερρεαλιστική επανάσταση και στο γλωσσοκεντρισμό. Ο Νάνος Βαλαωρίτης αναφέρεται ξεχωριστά στο Μυθιστόρημα του Γιώργου Σεφέρη, στην Eroica του Κοσμά Πολίτη, ενώ υπάρχει ειδική μνεία για τους ποιητές: Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Ντίνο Σιώτη και Αλέξανδρο Σχινά.

Ένα άλλο σημείο, που πρέπει να παρατηρήσουμε είναι οι παραλληλισμοί, που κάνει ο Νάνος Βαλαωρίτης, συγκρίνοντας τις διάφορες περιόδους της ελληνικής ιστορίας από την αρχαία Ελλάδα μέχρι τη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, ενώ εκφράζονται και ορισμένες πολιτικοκοινωνικές απόψεις. Είτε συμφωνούμε, είτε διαφωνούμε με τις απόψεις αυτές, εκείνο, που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι τα άρθρα του Νάνου Βαλαωρίτη προσφέρονται για γόνιμο διάλογο και ωφέλιμες αντιπαραθέσεις, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αρκετά ενδιαφέρουσες προτάσεις, τόσο για την αντιμετώπιση της κρίσης, όσο και για θέματα πολιτισμού.

Επίσης, θα πρέπει να σταθούμε και σε ορισμένες προτάσεις, που εμφανίζονται σαν φιλοσοφικά αποφθέγματα. Θα αρκεστούμε να αναφέρουμε μόνο μία: «όταν μπορεί κανείς, πρέπει και να διαβάζει μέσα από τις γραμμές τι υποκρύπτεται όταν δεν λέγεται ανοιχτά».

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι από τα άρθρα του Νάνου Βαλαωρίτη, δεν λείπει το χιούμορ, που συναντάμε ιδιαίτερα στο άρθρο Περί Ζευζευκουπόλεως, αλλά και η τραγική ειρωνεία, στα άρθρα που αναφέρονται στην σκανδιναβογερμανική μυθολογία, σε σχέση με τη σημερινή Γερμανία.

Κλείνοντας, οφείλουμε να συγχαρούμε τον Νάνο Βαλαωρίτη για την ακούραστη πνευματική προσφορά του και να είμαστε κι εμείς, όπως δηλώνει ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα Έθνος της Κυριακής, απαίσια αισιόδοξοι, όσο εκδίδονται βιβλία, όπως το συγκεκριμένο, που περιγράψαμε.

Θεοχάρης Παπαδόπουλος

2 - karagiannopoulosan2.jpg 

Μικρή διαθήκη, ποίηση, Γιώργος Λίλλης, Εκδόσεις Περισπωμένη 2013

Σαν τον ερημίτη του Ουόρτζουορθ, ο Γιώργος Λίλλης, με την εσωτερική του λάμψη ζητά από την Ποίηση να φωτίσει μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις την ουσία όσων μας περιτριγυρίζουν. Αντιπρόσωπος του «ποιητικού ανθρωπισμού» προσπαθεί να γιατρέψει τους αναγνώστες από το σαθρό του σύγχρονου κόσμου. Ακροβατώντας μεταξύ ύλης και απείρου, πατώντας γερά πάνω στο χωρόχρονο και εξαπατώντας τα γήινα θραύσματα - που τόσο επιδέξια μας κρατάνε εγκλωβισμένους στα αδιέξοδα της καθημερινότητας - παράγει το δικό του μοναδικό σημάδι στο ποιητικό τοπίο.

Διαβάζοντας την Μικρή διαθήκη αισθάνεσαι σαν τον μαθητή - αναγνώστη του Γουάλας Στίβενς• γίνεσαι ο θαυμάσιος μαθητής της φαντασιακής αναζήτησης… Ο έφηβος που σιγά -σιγά βαίνει προς την ποιητική ωριμότητα. Το περιβάλλον γύρω σου ξεγυμνώνεται από την τετριμμένη του εικόνα, αναδεικνύοντας την Αλήθεια που εκπορεύεται απ’ αυτό. Η ποίησή του καταργεί τα όρια των συμβάσεων. Το αρχέτυπο χάνει την μυθολογία που το ακολουθεί και ξαναγίνεται το φωτεινό ακλόνητο στην σκοτεινή επιφάνεια του κόσμου.

Σταθερό σύμβολο στην ποίησή του το φεγγάρι. «Φωτεινός σηματοδότης μέσα στην νύχτα που δίνει μια μεταφυσική χροιά στα όνειρά μας. Ένα αρχέτυπο». Άλλοτε φωτίζει το είδωλο μας… Άλλοτε γίνεται η Luna. η αιμοσταγής Χίμαιρα.

Απόλυτα εξομολογητικός, ο Λίλλης, μέσω της εξαγνιστικής δύναμης της τέχνης ξεψαχνίζει τα σημάδια των πληγών του, λούζεται στα κύματα της αυτογνωσίας, ζητά την ευλογία των Νυμφών. Κι έτοιμος πια, καθάριος στο λάγγεμα της υπέρβασης, καλεί τον αναγνώστη να ακολουθήσει τα ίχνη, να τραβήξει το δικό του μονοπάτι προς την αυτοεκπλήρωση («Το αηδόνι υποσχέθηκε πως θα νικήσει τον αετό»).

Αν και θεωρεί τον εαυτό του πραγματιστή, ο συνδυασμός των λέξεων και το σημασιολογικό εύρος σε απομακρύνουν από κάθε τι τυποποιημένο ή υλιστικό. Ο προσανατολισμός του είναι ένας: το χάος. Μυσταγωγός του απόλυτου ο ποιητής, υπόσχεται μια εξαίσια εμπειρία στην πραγματικότητα των αισθήσεων και μια ουσιαστική εμβάθυνση στον κόσμο και στον εαυτό μας.

Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος

3 - dabikidiakogiannis.jpg 

Αναγκράμμα, μυθιστόρημα, Νίκος Διακογιάννης, Εκδόσεις Ερωδιός 2013

Ο Νόβε και ο Λίτο είναι δύο αδέλφια που τους στοιχειώνει ένα βαρύ παρελθόν και ένα εξίσου βαρύ παρόν. Ο Νόβε έχει μείνει παράλυτος μετά από κάποιο ατύχημα και ζει στην σκιά του αδελφού του Λίτο, ο οποίος έχοντας δει ως παιδί τους γονείς του νεκρούς και εγκλωβισμένος σε μία σχέση συναισθηματικής εξάρτησης με τον ανάπηρο αδελφό του, παλεύει καθημερινά με τους δικούς του δαίμονες.

Σε αυτό το σημείο τον βρίσκει ο έρωτας με τη μορφή της Αναγκράμμα. Αυτό το είδος του έρωτα, το οποίο είσαι εντελώς ανέτοιμος να αντιμετωπίσεις αλλά σαρώνει τη ζωή σου χωρίς να σε ρωτήσει. Η αινιγματική αυτή γυναίκα μπαίνει στη ζωή των δύο αδελφών και την ανατρέπει, ανατρέποντας ταυτόχρονα και την δική της ζωή. Οι εξελίξεις θα είναι απρόβλεπτες για όλους, καθώς τα παιχνίδια της μοίρας θα οδηγήσουν σε τραγικές αποκαλύψεις, οι οποίες όμως θα φέρουν την λύτρωση για τους ήρωες.

Το μυθιστόρημα του Νίκου Διακογιάννη, Αναγκράμμα, μας περιγράφει αυτούς τους ανθρώπους που μία σωματική ή ψυχική δυσλειτουργία τους κρατάει απομονωμένους στο δικό τους εσωτερικό σκοτάδι. Αυτούς τους ανθρώπους που φοβόνται την ίδια τη ζωή αλλά ουσιαστικά ο φόβος είναι προς τον ίδιο τους τον εαυτό. Και πως μόνο οι αληθινές ανθρώπινες σχέσεις και η αγάπη, μπορούν να τους γιατρέψουν, να τους λυτρώσουν και να τους βοηθήσουν ξορκίσουν τα φαντάσματα, που κρύβουμε όλοι μέσα μας, για να ταξιδέψουν προς το φως.

Αλεξία Νταμπίκη

4 - xirokalf.jpg 

Απλά πράγματα, ποίηση, Βάγια Κάλφα, Εκδόσεις Γαβριηλίδης 2012

Aνιχνεύοντας τον κόσμο και το άπειρο,  Βάγια Κάλφα, την πρώτη της ποιητική συλλογή, μας παρασέρνει στο δικό της ταξίδι των νοημάτων και των λέξεων. Με το βλέμμα της να διαχέεται ελεύθερα πάνω σε πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, δεν ψηλαφίζει απλώς προσεκτικά την πραγματικότητα, αλλά κάνει πολλά  βήματα πιο πέρα. Την ανατρέπει και την ανασυνθέτει. Συχνά είναι αφοπλιστική.

Διεισδύει στα της ποιήσεως, θίγει ευθαρσώς την ποιητική τέχνη και τους ποιητές, μαχαιρώνει με λέξεις, παίζει περισσότερο παιχνίδια του μυαλού, αλλά κρατώντας σωστές ισορροπίες και - το βασικότερο - χωρίς να αφήνεται σε μελοδραματισμούς.

Στο Πρώτο Σκαλί της γοητευτικά συνδιαλέγεται με τον μεγάλο Αλεξανδρινό και τον Ευμένη  του, δίνοντας τη δική της εκδοχή στον νεαρό ποιητή.

Νέα, καθαρή, διαυγής ποιητική φωνή, με ανατρεπτικό βλέμμα. Την  Κάλφα απασχολούν -μεταξύ άλλων- ο έρωτας, ο εραστής, ο χρόνος, οι εκδοχές και οι δυνατότητες, η τέχνη της ποιήσεως. Αναμετράται με μεγάλες αλήθειες,  με έναν τρόπο  λιτό, αλλά όμως τόσο διεισδυτικό και επικίνδυνο που δεν δείχνει  μόνο, αλλά προκαλεί κιόλας. Δεν υπάρχει ούτε ένα ποίημα μέσα από την εν λόγω συλλογή που να με άφησε αδιάφορη.

Ασημίνα Ξηρογιάννη

5 - papagiannisbertran.jpg 

Ο διαβολικός λοχαγός Μπερτράν, νουβέλα, Αλεξάντρ Σκορομπογκάτοφ, μτφρ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Εκδόσεις Καστανιώτη 2013

Πριν πολλά χρόνια, ακριβώς στο τέλος του προ – προηγούμενου αιώνα, το 1898, ένας σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας, ο Χένρυ Τζέημς, θα γίνει διάσημος χάρη στο χειρότερο έργο του. Ο κομψός, περίτεχνος, περίπλοκος, πολυδουλεμένος λόγος του θα δώσει τη θέση του σε προχειρότητες, σε εκείνο το εκτεταμένο διήγημα που τιτλοφόρησε Το στρίψιμο της βίδας. Όμως αυτό το άτεχνο κείμενο είναι τόσο γνωστό ώστε το ξέρουν ακόμη κι εκείνοι που αγνοούν το The Wings of the Dove ή το The Portrait of a Lady. Γιατί;

Ίσως όχι γιατί αφηγήθηκε μια ιστορία φαντασμάτων, συγγραφικό γεγονός όχι σπάνιο για την εποχή του αλλά ούτε και συχνό. Μάλλον επειδή το κείμενο ερμηνεύεται με διπλό τρόπο. Άλλοι αναγνώστες πίστεψαν ότι τα φαντάσματα του διηγήματος υπήρχαν πραγματικά κι άλλοι ότι δημιουργούνται στο μυαλό των ηρώων.

Αυτό το μοτίβο επιλέγει, έναν και πλέον αιώνα αργότερα, ο Ρώσος Αλεξάντρ Σκορομπογάτοφ, γι’ αυτή την πολύ συμπαθητική νουβέλα του που καταχρηστικά κατατάσσεται στην κατηγορία νουάρ, σύμφωνα με το εξώφυλλο. Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Νικολάι, νυμφευμένος με σύζυγο ωραιοτάτη, δέχεται την επίσκεψη ενός ξένου, του λοχαγού Μπερτράν. Το παράξενο δεν είναι το Γαλλικό όνομα του λοχαγού, ούτε ο τρόπος που εμφανίζεται, ξαφνικά, έπειτα από ένα βραδινό χτύπημα στην πόρτα, όπου όμως πίσω από τη θύρα δεν στέκεται κανείς. Το παράξενο είναι ότι ο λοχαγός μάλλον δεν υπάρχει. Μάλλον είναι επινόημα της φαντασίας του πρωταγωνιστή. Είναι όμως πράγματι επινόημα;

Η νουβέλα, με γρήγορο, ευχάριστο ύφος αρπάζει αμέσως τον αναγνώστη και τον ταξιδεύει σε έναν κόσμο ανάλογο με το έτερο πρότυπό της, το διήγημα ενός άλλου Ρώσου συγγραφέα, του Λέοντος Τολστόι. Με τον τίτλο «ο διάβολος», λέξη που περιέχεται στον τίτλο του  Σκορομπογάτοφ, είχε γράψει κι εκείνος ένα επαναστατικό για την εποχή του διήγημα, όπου η τρέλα αποδεικνυόταν ότι ήταν η τρέλα του κάθε ενός από εμάς…

Γιάννης Παπαγιάννης

 6 - rouskas.jpg

Άυλο πύαρ, ποίηση, Γιώργος Ρούσκας, Εκδόσεις Χίλων 2013

Μας ταξιδεύουν οι ποιητές; Ιδιαίτερα, τώρα σε τούτο το μικρόψυχο καιρό, όπως θα τον αποκαλούσε ο Χέντερλιν; Χρειάζονται ακόμη, οι ποιητές; Τώρα, μες στην πραγματικότητα - κινούμενη άμμο, όπου θαρρείς ότι αργά ή γρήγορα θα καταπιεί εσένα, τον διπλανό σου και το όποιο μέλλον σας αλλά και το μέλλον των παιδιών σας; Μήπως βιώνουμε, όπως οι ήρωες του Σελίν, ένα άλλο ταξίδι στην άκρη της νύχτας, όπου οι πρώην φίλιες σχέσεις γίνονται εχθρικές; Σ’ έναν κοινωνικό ιστό που δηλητηριάζεται, διαβρώνεται, ρήγνυται, αλλά δεν εκρήγνυται - προς το παρόν - από το κέντρο μέχρι τις άκρες της χώρας μας; Η κόπωση από τη ζωή δεν είναι έκδηλη σ’ ένα πλήθος συμπεριφορών μέσα στην ελληνική κοινωνία; Κι αν, κομψά και υποκριτικά, όλα αυτά ασφυκτιούν μέσα στη λέξη αβεβαιότητα, υπάρχει γύρω μας μια διάχυτη αίσθηση πανικού και απόγνωσης σε σκέψεις και συμπεριφορές.

Κι αν ολοένα και περισσότεροι εμποδίζονται, από τα πράγματα ως έχουν, να δουν με διαύγεια το όλον της ύπαρξής μας, το παν, υπάρχουν εκείνοι  - αλλά κι όλοι εμείς αν το θελήσουμε - που επιμένουν να βλέπουν καθαρά να φανερώνουν. Ίσως είναι οι πιο τυφλοί ανάμεσά μας ,οι μη ορώντες αποκλειστικά και μόνον το όποιο τηλεδάχτυλο, που διαρκώς δεικνύει και υποδεικνύει. Ίσως είναι οι ατενίζοντες κατευθείαν το φεγγάρι των ονείρων και των μύχιων πόθων μας. Όσοι δεν λησμόνησαν ότι είμαστε πλασμένοι «από το υλικό των ονείρων», όπως διαπίστωνε ο Σαίξπηρ.

Όσοι θέλουν να είναι, να ζουν, όσοι είναι ερωτευμένοι με τη ζωή και δεν την προσλαμβάνουν ως μία διαρκή υπο-χρέωση, η οποία μοιραία οδηγεί στην κόπωση, στην κάθε λογής μιζέρια, στους καθημερινούς θανάτους.  «τέτοια στο δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις, / αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή / συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.»

Αυτή, λοιπόν, η εκλεκτή συγκίνηση του Καβάφη ποιεί ζωή. Και ποιο είναι κατά τον σημερινό μας ποιητή, τον Γιώργο Ρούσκα, το πρώτο, μοναδικό ανεπανάληπτο, θεϊκό ποίημα της ζωής; Η γυναίκα. Αλλά και η ίδια η διαδικασία της γραφής είναι, για τον ποιητικό αφηγητή, από μόνη της ένα ποίημα. Είναι μια θαυμαστή διαδρομή μέσα στο ανθρώπινο σώμα, όπου μεταμορφώνεται η Ιδέα σε Λόγο.

Ο αφηγητής του  Ρούσκα μοιάζει συνεπαρμένος από την ποιητική του ιδιότητα. Βιώνει την περιπέτεια της γραφής είτε ως ενήλικος «εραστής του ανεκπλήρωτου», είτε ως έφηβος «ανάμεσα στις καμπύλες των ζωηρών δεκαεξασέλιδων», είτε ως παιδί που όταν κουράζεται ξαποσταίνει «στο κόμμα, / ξέροντας πως στο τέλος η τελεία βρίσκεται». Ας ξεκουραζόμαστε κι εμείς σ’ ένα κόμμα, στη μέση μιας σελίδας, ξέροντας ότι καμιά κρίση δεν μπορεί να βάλει τελεία στην κρίση μας. Ο νους μας  δικός μας είναι, όπως και η ζωή μας,  όπου μόνο ένα τέλος υπάρχει. Επιπλέον, κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρξει μόνος. «No man is an island» (κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί), μας υπενθυμίζει ο Τζον Ντόουν.

Ο Ρούσκας μας φανερώνει το χώρο και το χρόνο μέσα στον οποίο υπάρχει, υπάρχουμε. Μαζί του λοιπόν, σ’ ένα ταξίδι με τον προαστιακό, βιώνοντας τις πρώτες αισθήσεις της μέρας. Στη συνέχεια τα επίθετα και ο λυρισμός υποχωρούν.  Αυξάνονται οι μετοχές και τα ουσιαστικά.  Βρισκόμαστε στο κέντρο της πόλης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλη η πρόσληψη του ποιητικού κειμένου συμπυκνώνεται στην ειρωνική χροιά της τελευταίας λέξης «Διαχωριστικό». Εγκαταλείποντας τη «βρώμικη πόλη του καθαρού φωτός» ο ποιητής μας ταξιδεύει στο «Νείλο της ύπαρξής του». Ταξιδεύει στην πηγή του ποταμού της ύπαρξης, στη Γυναίκα - Γη. Προσηλωμένος σταθερά σ’ αυτήν είτε ως παιδί της είτε ως εραστής της. Την αγαπά τόσο που κάνει ποίημα την περίοδό της. Με μια παρομοίωση έμπλεη λυρισμού για τη γυναίκα - γη, αλλά και με μια χιουμοριστική μεταφορά, αναφερόμενος στην έμμηνο ρύση - ταμπού πολλών ζευγαριών.

Στη γυναίκα γη παλιννοστεί ο ποιητής μετά από μια ολιγόστιχη εξομολόγηση για το φευγαλέο της ζωής και τα μαρτύρια που επιφυλάσσει η καθημερινότητα. Χρησιμοποιεί εδώ, όπως και σε άλλα ποιήματα, πρόσωπα - σύμβολα της ελληνικής μυθολογίας. Τον Άτλαντα που φέρει το μέγα βάρος του κόσμου, τον αενάως βασανιζόμενο Σίσυφο, τη Λερναία Ύδρα - έτσι αποκαλεί το σύγχρονο πολιτισμό που τρώει τα παιδιά του. Επίσης σε ποίημα φανερώνεται, κυρίως, ο νόστος του ποιητή. Πατρίδα του είναι η γυναίκα - γη. Το άυλο πύαρ της - το πρωτόγαλα - θρέφει με στοργή και προφυλάσσει τον ξαναγεννημένο άνθρωπο κατά την πορεία του στον κόσμο. Ως άυλο παρέχεται στο ατίθασο πνεύμα, ως πύαρ προέρχεται απ’ το ερωτεύσιμο σώμα.

Ερώ σημαίνει: σφοδρώς επιθυμώ. Ένα ρήμα που χάθηκε στη γλωσσική περιπέτεια τόσων αιώνων. Κάτι που υποδηλώνει, ίσως, το ενοχικό τραύμα που προκάλεσε, στον άνθρωπο που θέλει σφοδρώς τον Άλλο, ο μεταγενέστερος πολιτισμός. Ο Ρούσκας, όμως, ερώ-μενος επιστρέφει, δίνοντας σάρκα και πνοή σ’ ένα αρχαιοελληνικό άγαλμα της Ήρας∙  πάντα ερωτευμένος με την αιώνια γυναίκα.

Και τι συμβαίνει όταν μέσα μας κατοικεί ο πόνος; Στην τελευταία ενότητα της συλλογής εκφράζεται το βίωμα του πόνου, του έντονου σωματικού πόνου, αλλά και μετουσιώνεται ποιητικά η προκύπτουσα αγωνία μιας πιθανής εξόδου απ’ τη ζωή. 

Ο Γιώργος Ρούσκας μας δίνει ένα πρώτο καταληκτικό ποίημα, μια ποιητική σύνοψη ζωής. Εκκινώντας απ’ την Αχλύ, την πρώτη ποιητική συλλογή, όπου ξεχωρίζεις την κραυγή του πάσχοντος και ασφυκτιούντος ανθρώπου μέσα στο θόρυβο και την ομίχλη του σύγχρονου πολιτισμού. Συνεχίζοντας με τη σκευή των Αλεξίλυπων Σκιαλυτών, που αποπειρώνται να θεραπεύσουν τη λύπη και να ανακαλύψουν τις ρωγμές απ’ όπου περνάει το φως. Παλιννοστώντας  στη Γυναίκα - Γη, με το Άυλο Πύαρ, η ποιητική διαδρομή διαυγάζεται, καθώς ο αφηγητής αποκτά την ωριμότητα του καιρού.

Μπορεί πια να παίζει σαν παιδί με την τέχνη του - άλλωστε η τέχνη δεν είναι, κατά την άποψη του Φρόυντ, η συνέχεια του παιδικού παιχνιδιού στην ενήλικη ζωή; Το παιχνίδι αυτό δεν σημαίνει ελαφρότητα, αντιθέτως, σημαίνει το νιώσιμο της βαρύτητας της ζωής καθώς πετάς ποιητικά κι ανεβαίνεις ψηλότερα για να δεις - όσο μπορείς να δεις - το όλον και, κυρίως, τον Άλλο. Η ενσυναίσθηση του Άλλου, του ίδιου του εαυτού, χαρακτηρίζει το Άυλο Πύαρ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο λυρισμός του Ρούσκα ξεσπά σ’ ένα ερωτικό ποίημα μετουσίωσης της λύπης του Άλλου, της γυναίκας - γης.

Είναι ένα απ’ τα ερωτικά ποιήματα που συνήθως προσπερνάμε, αγνοώντας το τι κρύβει - φανερώνει ο προσλαμβανόμενος ως υπερβάλλων λυρισμός. Κι όμως, εδώ η βαθιά λύπη μετουσιώνεται απ’ την επιθυμία και τη φαντασία σε λαμπρό παρελθόν, που διαυγάζει το μέλλον. Και τα ίχνη της παλιάς λύπης γίνονται παντοτινά διαμάντια. Όπως και τα παλιά ωραία ποιήματα.

Σέργιος Μαυροκέφαλος


Πανόραμα βιβλίων

* Παράξενο μίσος / θλίψη και ομορφιά στο βάθος / Ωραία όμως τεράστια / θα έβγαινει μνήμη. Κυκλοφορεί η δεύτερη ποιητική συλλογή του Παναγιώτη Ιωαννίδη, Ακάλυπτος, από τις εκδόσεις Καστανιώτη (2013).

* Ξαναπιάνουμε στα χέρια μας και διαβάζουμε το κόκκινο ποιητικό βιβλίο του κριτικού κινηματογράφου Δημήτρη Χαρίτου, Μυθεύματα και αυτοβιόγραφα (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2009).

* Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βεργίνα (2013) η μελέτη του λογοτέχνη Νίκου Μπατσικανή, Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική.