Διαβάζοντας τον Ανάπλου του Θανάση Βαλτινού αντιλαμβάνεται κανείς πως έχει στα χέρια του ένα βιβλίο ωριμότητας ενός πεζογράφου που δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα συμμετοχής σε μια αναδρομή προς τα πίσω. Ο τίτλος αναφέρεται στην πορεία αντίθετα από το ρεύμα, αλλά και στη ρότα προς την ανοιχτή θάλασσα. Έτσι, το μυθιστόρημα αυτό αντλεί την πρώτη του ύλη από την ιστορική και ιδιωτική μνήμη του συγγραφέα.
Ήρωας του βιβλίου είναι ο ίδιος ο συγγραφέας που επιστρέφει με τον Ανάπλου στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Με ύφος λιτό αλλά και περίτεχνο ο Βαλτινός πλέκει έναν υποβλητικό αυτοβιογραφικό διάλογο με μια νεαρή συγγραφέα, μια φοιτήτρια την Κρίστα Στρατήγη, που γνωρίζει άριστα το έργο του. Η επινοημένη αυτή συνέντευξη έχει στόχο την πραγμάτωση του μυθιστορηματικού παιχνιδιού ανάκτησης του παρελθόντος ενός παιδιού που θα εξελιχθεί σε συγγραφέα.
Ο Ανάπλους όμως, δεν είναι μόνο μια ανάκληση του παρελθόντος, είναι και ένα ιστορικό ημερολόγιο που κάνει λόγο για το τοπίο από το 1940 μέχρι και τη δεκαετία του 1960. Μιλά για σπαρακτικά γεγονότα όπως ο μαύρος κύκλος του αίματος, τα ανατριχιαστικά περιστατικά του Εμφυλίου με την αμφίπλευρη τρομοκρατία, τις αντεπιθέσεις των Ταγματασφαλιτών και τους θορύβους του θανάτου που στοίχειωσαν τα παιδικά και τα εφηβικά χρόνια του συγγραφέα. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου βρίσκει κανείς το φορτίο που κουβαλάει κανείς από τον χρόνο που φέρει μέσα του με την ελπίδα της ανακούφισης μέσω της γραφής. Το να γράφει κανείς αποτελεί μια αδήριτη ανάγκη, ένα πλέγμα από γεγονότα και μνήμες που χρωματίζονται από περίτεχνο και επεξεργασμένο λόγο ώστε να φτάσουν σε ένα αισθητικό αποτέλεσμα.
Ο Θανάσης Βαλτινός με τον Ανάπλου ανανεώνει το μυθιστόρημα και χρησιμοποιεί τη συνέντευξη για να αναφερθεί σε πολύ βαθιές ρίζες των προσωπικών του υποθέσεων. Αυτό απαιτεί την κατάκτηση μιας τεχνικής που θα εισάγει τον αναγνώστη σε μια κοινή εμπειρία στο πεδίο της λογοτεχνίας που θα τον αφορά. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Ανάπλους επιβεβαιώνει το λογοτεχνικό υπόβαθρο του συγγραφέα και τον καθιστά έναν εκ των σημαντικότερων σύγχρονων Ελλήνων πεζογράφων.
