Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 23

Γράμματα σ’ έναν πολύ νέο ποιητή του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου

Γράμματα σ’ έναν πολύ νέο ποιητή, ποίηση, Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, Εκδόσεις Πόλις 2012

 

Η ποιητική συλλογή του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου έχει τα εχέγγυα και τη χάρη να αφήνει στον αναγνώστη ένα πλούσιο, εύχυμο, βαθύ, αισθαντικό φορτίο συναισθηματικών ταλαντώσεων που αγγίζουν και τρέφουν εσώτατες πτυχές της καρδιάς και του πνεύματος. Κι αυτό το κατορθώνει μιλώντας με εύληπτο, ευθύβολο, εναργές εξομολογητικό ύφος, χωρίς ίχνος επιτήδευσης για ό,τι τον καίει και τον συγκλονίζει. Οι κύριοι άξονες πάνω στους οποίους στηρίζονται τα ποιήματα της συλλογής είναι ο έρωτας, η ελευθερία και η ποίηση. Ουσιαστικά ο έρωτας για τον Γιαννακόπουλο είναι ελευθερία και η ελευθερία έρωτας και ποίηση. Τόσο στενή είναι η συνάφεια αυτών των τριών λέξεων για την τέχνη του.

Οι εκφάνσεις του έρωτα που παρουσιάζονται είναι διάφορες και ποικίλες. Υπάρχει η εκπλήρωση του έρωτα και η υπέρτατη ευδαιμονία που απορρέει από αυτή τη θαυμαστή και υπέρλαμπρη δωρεά της ζωής. Όμως υπάρχει και το αντίθετο. O έρωτας να μένει ανεκπλήρωτος, διαψευσμένος, ματαιωμένος. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα παρεμβάλλονται σαν καλειδοσκόπιο και πολλές άλλες αποχρώσεις: φευγαλέες ερωτικές επιθυμίες της πιο απλής καθημερινότητας, ατολμία για την εκδήλωση του πάθους που φλέγεται, αναπολήσεις για λατρεμένα πρόσωπα του παρελθόντος που σφράγισαν τη ζωή μας, τα πρώτα εφηβικά ερωτικά σκιρτήματα, που παραμένουν παντοτινά ανεξίτηλα στη μνήμη.

Ασφαλώς δεν λείπουν και τολμηρές, σεξουαλικές πτυχές του έρωτα. Ο Γιαννακόπουλος δεν διακατέχεται από καμιά σεμνοτυφία. Ο έρωτας στην ποίησή του είναι  συναίσθημα υψηλόβαθμο, τρυφερό, συγκλονιστικό, αλλά και άκρατη λαγνεία,  ορμητική, δαιμόνια σεξουαλικότητα. Πολλά από τα ποιήματα της συλλογής εκφράζουν την αγωνία του Γιαννακόπουλου για την ποίηση, σχετικά με το τι είναι ποίηση, πώς θα τη συλλάβει και θα την προσεγγίσει. Επίσης αν μπορεί μέσα από τους στίχους να βρει λύτρωση και καταφύγιο. Όμως, όπως ο έρωτας, τα βιβλία, τα κείμενα, η ευρεία γκάμα των διαβασμάτων του είναι οι ωραίες εμμονές του Γιαννακόπουλου, έτσι και η ποίηση, που αφόρητα τον βασανίζει, δεν θα πάψει ποτέ να τρέφει την ψυχή και να εκμαυλίζει το πνεύμα του.

Παράλληλα, βέβαια, η συλλογή αποκαλύπτει κι άλλες πλευρές που αποτελούν στηρίγματα, αγκωνάρια στην ψυχοσύνθεση του ποιητή. Όπως η μέγιστη αγάπη, λατρεία και τρυφερότητα που τρέφει για τον γιο του. Ο τίτλος άλλωστε της συλλογής Γράμματα σε έναν πολύ νέο ποιητή στον γιο του αναφέρεται. Όμως η τρυφερότητα επεκτείνεται εξίσου έντονα και στη φιλία και γενικά στον συνάνθρωπο μέσα στις καθημερινές ενασχολήσεις και συναναστροφές. Η ποίηση του Γιαννακόπουλου, εστιάζοντας σε πρόσωπα και στην ψυχοσύνθεσή τους, παραμένει σταθερά ανθρωποκεντρική.

Αν και φανατικά άνθρωπος των βιβλίων ο Γιαννακόπουλος, ως γνήσιος ποιητής, είναι εξίσου φανατικά και άνθρωπος των αισθήσεων, ένας αμετανόητα ηδυπαθής. Η λαγνεία και ηδυπάθεια των στίχων του το δηλώνει ευθαρσώς. Και είναι η αισθησιοκρατία του που συντελεί σε μέγιστο βαθμό ώστε η συλλογή του να απαυγάζει φως, ανθρωπιά, ζεστασιά, ευφορία.

Βέβαια, δεν λείπουν και ποιήματα που, ως παρεμβαλλόμενες σκιές, απερίφραστα εξομολογούνται την μοναξιά, τις διαψεύσεις επιθυμιών και γενικά μια υφέρπουσα αίσθηση ανικανοποίητων ονείρων, επιδιώξεων και στόχων.

Ο ποιητής σε μια βασανιστική αναζήτηση ταυτότητας -που είναι και πανανθρώπινο συναίσθημα- δεν φοβάται να εξομολογηθεί το πόσο άγνωστος του φαίνεται πολλές φορές ο ίδιος ο εαυτός του. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο εναγώνιας αυτογνωσίας καταλήγει να παραδέχεται ότι οι διακαείς επιθυμίες για ηρωισμούς, μεγαλεία και μεγαλόπνοα σχέδια είναι κάτι ακατόρθωτο και πολύ μακρινό. Κι αν τα μεγαλόπνοα φαντάζουν απραγματοποίητα, του μένουν οι απλές, καθημερινές χαρές, τις οποίες χαίρεται και απολαμβάνει με ενθουσιασμό και θέρμη. Άλλωστε η καθημερινότητα, στις πιο απίθανες πτυχές και εκδοχές της, αιχμαλωτίζει συνεχώς την προσοχή και το βλέμμα του.

Κυρίως, βέβαια, αχαλίνωτα αποθησαυρίζει τον έρωτα που διόλου δεν λείπει από τη ζωή του,  την αφοσίωση και πίστη του στη φιλία, τα ταξίδια, τα βιβλία, τη λογοτεχνία. Γνωρίζοντας βαθιά τις αντιξοότητες και την τραγικότητα του βίου, ο Γιαννακόπουλος  καταθέτει μια γενναία κατάφαση για την ομορφιά της ζωής. Το ίδιο θαλερή και φωτεινή είναι και η ποίησή του.

Τα λιτά εκφραστικά του μέσα, ο χαμηλόφωνος, κουβεντιαστός, εξομολογητικός τρόπος εκφοράς του λόγου στους στίχους του δείχνει αφομοιωμένη επιρροή -και διόλου αντιγραφή ή μιμητισμό- από Αρχαίους Λυρικούς, Ηλία Πετρόπουλο, Ρ. Κάρβερ. Οι καλά χωνεμένες αυτές επιρροές  δεν τον εμπόδισαν να αποκτήσει το δικό του προσωπικό ύφος, που αποτελεί σπουδαία κατάκτηση.

Η συλλογή απαρτίζεται από τρεις ενότητες (με τους εξής τίτλους: Ποτέ να μην τελειώσει αυτή η στιγμή, Γράμματα σ’ έναν πολύ νέο ποιητή, Αφού η αγάπη κι αυτά είναι που τρέφουν την ψυχή), όπου την πιο ουσιαστική και γερή δόση ποίησης, που μας απογειώνει, τη δίνουν σε μεγαλύτερο βαθμό η πρώτη και η τρίτη ενότητα. Η μεσαία ίσως χρειαζόταν περισσότερη λακωνικότητα,  κάπως να περιοριζόταν ο συναισθηματισμός. Πάντως αξίζει να τονιστεί ότι με τη συλλογή του ο Γιαννακόπουλος με αδρό ρεαλισμό, ξεπερνώντας συμβολισμούς, σουρεαλισμούς, υπεκφυγές μέσα από κουραστικές φιοριτούρες και ξεδίπλωμα ανούσιων εικόνων, φέρνει κάτι πρωτότυπο και φρέσκο στην ποίηση μας.

Αλεξάνδρα Μπακονίκα