Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 21

#3 Θωμάς Μαστακούρης: "Να υπερασπιζόμαστε τα ιδανικά μας"

Συνέντευξη
στoν Νίκο Μπίνο
Ιστορίες βγαλμένες από τις μυθικές ομίχλες του μακρινού Βορρά, μέσα από απέραντες γκρίζες θάλασσες και αχανείς μελαγχολικές χώρες, Ιστορίες που μπλέκουν την απλή καθημερινότητα με μακρινούς κόσμους και διαστάσεις του ονείρου και του εφιάλτη...Ιστορίες ηρωισμού και προδοσίας, τρυφερότητας και σκληρότητας, αίματος και πάθους, από ανθρώπους που μοιάζουν με θεούς και από θεούς που μοιάζουν με ανθρώπους.

Ο Θωμάς Μαστακούρης κυκλοφορεί το ένατο βιβλίο του Η Γκρίζα Χώρα και άλλες Ιστορίες από τον Μακρινό Βορρά από τις Εκδόσεις Ars Nocturna, και μιλάει γι' αυτό στο περιοδικό Vakxikon.gr.
Τι είναι αυτό που σας ώθησε ώστε να γράψετε το βιβλίο Η Γκρίζα Χώρα και άλλες Ιστορίες από τον Μακρινό Βορρά;Μια βαθιά επιθυμία να παρουσιάσω στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό μια κοσμοθέαση που αγαπώ και σέβομαι, μια παράδοση ελάχιστα γνωστή αλλά και συγχρόνως τόσο κοντά στη δική μας, δοσμένη με μια σύγχρονη απόδοση.

Ποιος κατά τη γνώμη σας είναι εκείνος ο λόγος που σας κάνει να γράφετε συνήθως βιβλία «φαντασίας»;

Η λογοτεχνία του φανταστικού δεν είναι μια απλή λογοτεχνία φυγής, όπως πιστεύουν πολλοί. Χρησιμοποιεί πανάρχαια αρχέτυπα, σύμβολα και μύθους, για να δώσει έναν άλλο τρόπο προσέγγισης των καθημερινών αλλά και των αιώνιων προβλημάτων της ανθρώπινης φύσης. Μέσα από τα κείμενά μου προσπαθώ να περάσω στον αναγνώστη δικές μου υπαρξιακές αγωνίες και προβληματισμούς, αναζητώντας ένα είδος κάθαρσης, τόσο για μένα όσο και για εκείνον. Μια εσωτερική ανάγκη γεννά την απαρχή της ιστορίας και από εκεί και πέρα, οι χαρακτήρες αποκτούν τη δική τους αυθύπαρκτη οντότητα, και συχνά νιώθω πως καθοδηγούν μόνοι τους την εξέλιξη.

Πείτε μας δυο λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο από τις Eκδόσεις Ars Nocturna;

Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων που περιστρέφονται γύρω από ένα κοινό μοτίβο, την σκανδιναβική παράδοση των ηρωικών επών κατά την εποχή των Βίκινγκς. Προσπαθώ όπως πάντα τα διηγήματά μου να έχουν γρήγορη εξέλιξη και πλοκή  ώστε να μην κουράζουν τον αναγνώστη αλλά να κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του. Στα σημεία όπου η ιστορική πραγματικότητα αναμειγνύεται με τη μυθοπλασία και το φανταστικό, επιχειρώ να μείνω πιστός στα ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης και της ιστορικής έρευνας. Ταυτόχρονα, τα φανταστικά στοιχεία αντλούν τη μορφή και τη δύναμή τους από τους αυθεντικούς σκανδιναβικούς μύθους και της παραδόσεις της εποχής. Πρόκειται για ιστορίες στις οποίες, όπως και στα Ομηρικά Έπη, οι θεοί αναμειγνύονται ενεργά στις υποθέσεις των ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα μάχονται και αυτοί, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι, απέναντι σε ένα αδυσώπητο Πεπρωμένο.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι υπάρχουν αρκετά κοινά σημεία ανάμεσα στη σκανδιναβική και την ελληνική μυθολογία. Ποια είναι η θέση σας σε αυτό;

Όχι μόνο συμφωνώ, αλλά πριν από χρόνια είχα γράψει και μια μικρή πραγματεία πάνω σε αυτό το θέμα. Η παράδοση των λαών της βόρειας Ευρώπης έχει πάμπολλα κοινά σημεία με την ελληνική, κυρίως με εκείνη την μυκηναϊκής και ομηρικής Ελλάδας, έστω και αν το ιστορικό κομμάτι που γνωρίζουμε περισσότερο, δηλαδή αυτό της περιόδου των Βίκινγκς, έπεται δυο χιλιάδες χρόνια του δικού μας  αρχαιοελληνικού. Μια σύγκριση της Ιλιάδας με τις σκανδιναβικές «σάγκες», δηλαδή τα έπη των Βόρειων Λαών, δείχνει, για παράδειγμα, πόσο πολύ μοιάζει το μυκηναϊκό ανάκτορο με την αίθουσα συμποσίων ενός σκανδιναβού βασιλιά, ή πόσο πολύ μοιάζει η ιδιοσυγκρασία των ηρώων των δυο λαών. Αν και οι θεοί των δυο παραδόσεων δεν ταυτίζονται απόλυτα, έχουν αρκετά κοινά στοιχεία για να θεωρούνται «πρώτα ξαδέλφια». Ένα άλλο σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι η ανυπαρξία δόγματος και οργανωμένου ιερατείου τόσο στη μια όσο και στην άλλη παράδοση. Οι θεοί συνδέονται άμεσα και προσωπικά με τους πιστούς τους, δημιουργώντας μαζί τους σχέσεις αμοιβαίας φιλίας και εμπιστοσύνης. Πάνω από όλα, όμως, και οι δυο παραδόσεις δείχνουν το δρόμο προς το μονοπάτι του ήρωα, του ελεύθερου ανθρώπου ο οποίος αγωνίζεται ενάντια σε οποιοδήποτε εμπόδιο, ακόμα και ενάντια στους ίδιους τους θεούς, αν χρειαστεί, για να υπερασπιστεί την τιμή και την αξιοπρέπειά του.

Μέσα από τις ιστορίες σας, ποιο είναι το μήνυμα που επιθυμείτε να μεταδώσετε στον αναγνώστη σας;

Πως ο δρόμος για την ατομική αλλά και κοινωνική πρόοδο περνά μόνο μέσα από τον αγώνα. Τα τελευταία χρόνια, οι περισσότεροι από εμάς εκπαιδευτήκαμε να περιμένουμε τα πάντα άκοπα, με την ελάχιστη προσωπική προσπάθεια, και ταυτόχρονα να υποτασσόμαστε αδιαμαρτύρητα και άκριτα, όχι μόνο σε πολιτικές ή οικονομικές αποφάσεις, αλλά ακόμα και σε τρόπους και συμπεριφορές της καθημερινότητας που εξευτελίζουν και εξαχρειώνουν την προσωπικότητα. Μόνο αν ο καθένας πάρει την τύχη του στα χέρια του, χωρίς να περιμένει επίγειους ή επουράνιους σωτήρες, μπορεί να ελπίσει πως θα βγει νικητής, συμπαρασύροντας και ολόκληρη την κοινωνία ένα σκαλοπάτι ψηλότερα.

Τελικά, αξιοπρέπεια ή δίψα για ζωή όπως αναφέρετε στον πρόλογό σας, και γιατί;

Είναι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Το αν η επιθυμία για αξιοπρέπεια θα κάνει κάποιον να υπερβεί ακόμα και τη δίψα του για ζωή, οδηγώντας τον σε έναν ηρωικό θάνατο είναι κάτι που στις μέρες μας ίσως φαντάζει μακρινό και ακραίο. Μπορούμε όμως να πούμε πως ο ήρωας, ο οποίος υπάρχει όχι μόνο μέσα στα έπη αλλά και μέσα στην πεζή καθημερινότητα, αγαπά με πάθος κάθε όμορφη πτυχή της ζωής, μα δεν διστάζει να διακινδυνεύσει τα πάντα για να υπερασπιστεί τα ιδανικά του.