Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 19

#8 Σουζάνα Χατζηνικολάου: "Πιστεύω στη δύναμη της θετικής σκέψης"

Συνέντευξη
στην Άτη Σολέρτη
(Σοφία Αργυροπούλου)
Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της «Ίριδα- Η πόλη της ψυχής μας» από τις Eκδόσεις Πατάκη, αφήσαμε τη Σουζάνα Χατζηνικολάου να μας χρωματίσει με το μαγικό ιριδένιο της ραβδί και να μας ξεδιπλώσει τον παραμυθένιο κόσμο της....

«Ίριδα – Η πόλη της ψυχής μας». Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου σου που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Eκδόσεις Πατάκη.  Θα ήθελες να μας πεις λίγα λόγια γι’ αυτό; Όσα επιτρέπονται...

Είναι ένα μυθιστόρημα φαντασίας για εφήβους και ενήλικες. Αρχικά είχε αναρτηθεί στο διαδίκτυο υπό τη μορφή blog, σε εβδομαδιαίες αναρτήσεις ανά κεφάλαιο. Είχε πολλούς επισκέπτες και σιγά σιγά απέκτησε σταθερούς αναγνώστες. Η μεγάλη αναγνωσιμότητά του οδήγησε στην έκδοσή του σε έντυπη μορφή.

Πώς εμπνεύστηκες την ιστορία;

Πάντα μου άρεσαν αυτού του είδους οι ιστορίες. Κάποια στιγμή είπα «Γιατί να πρέπει πάντα ο πρίγκιπας να σώζει την πριγκίπισσα από κάτι κακό; Ας το κάνουμε μια φορά αντίστροφα.» Και κάπως έτσι άρχισε η πλοκή. Τα υπόλοιπα ήρθαν στην πορεία, γράφοντας.

Τα χρώματα της Ίριδας τι αντικατοπτρίζουν;

Ίσως να είναι τα πολλά διαφορετικά όμορφα πράγματα της ζωής, εκείνα που πραγματικά αξίζουν, και που όλα μαζί συνθέτουν το λευκό φως της. Μικρές καθημερινές ευτυχίες, μεγάλες χαρές που μοιράζονται με φίλους, η αγάπη, ο έρωτας, η φύση, το γέλιο, η δημιουργικότητα, όλα εκείνα που κάνουν τη ζωή μας χρωματιστή και φωτεινή. Όπως πρέπει να είναι.

«Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, των οποίων η μοίρα είναι ήδη γραμμένη» είπε αργά και κατανυκτικά. « Η ζωή τους είναι προδιαγεγραμμένη, και μπορώ να τη δω. Όμως υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι φτιάχνουν μόνοι τους τη μοίρα τους. Ελέγχουν μόνοι τους την τύχη τους. Αλλάζουν τη ζωή τους από τη μια στιγμή στην άλλη, σπρωγμένοι από όνειρα και συναισθήματα που άλλοι δεν κατέχουν. Άνθρωποι σαν εσένα, Λίλλιαν των Μπεάτριεν... Δεν μπορώ να δω τη μοίρα σου, γιατί δεν έχει γραφτεί ακόμα. Θα τη γράψεις εσύ, με τα ίδια σου τα χέρια».

Μ’ αυτά τα λόγια απευθύνεται η τυφλήμάντισσα του βιβλίου σου στη Λίλλυ, βασική ηρωίδα της Ίριδας. Τι πρέπει να διαθέτει ένας άνθρωπος για να γράψει μόνος του τη μοίρα του, ούτως ώστε τα λόγια της μάντισσας να βγουν αληθινά;

Πίστη στον εαυτό του, αισιοδοξία και θετικότητα, επιμονή και υπομονή, θάρρος. Πιστεύω πάρα πολύ στη δύναμη της θετικής σκέψης και της αισιοδοξίας, όλα μπορούν να γίνουν αν πραγματικά το θέλει κανείς. Πολύ βασικό όμως επίσης είναι να ξέρεις να κάνεις πίσω όταν χρειάζεται. Να υποχωρείς όταν είναι απαραίτητο, ώστε να βρεις το χρόνο και τη δύναμη να ανασυγκροτηθείς. Και φυσικά θα πρέπει να ρισκάρεις. Όποιος δεν παίζει δε χάνει ποτέ, ούτε όμως και κερδίζει.

Πόσο δεμένη είσαι με τα όνειρα;

Όχι ιδιαίτερα... δεν είμαι από εκείνους που βλέπουν προφητικά όνειρα, αν και μου αρέσει να χρησιμοποιώ τέτοια στις ιστορίες μου γιατί έχουν μια μαγική αύρα. Συνήθως βλέπω πολύ χρωματιστά όνειρα, αλλοπρόσαλλα, αλλά γενικά η ατμόσφαιρα που έχουν είναι χαρούμενη και θετική. Κάτι σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων. Με τα όνειρα για το μέλλον... έχω αρκετά όπως όλοι, προσπαθώ όμως να τα κυνηγώ χωρίς να χάνω το παρόν. Είναι πολύ σημαντικό να ακουλουθούμε τα όνειρά μας, την ίδια όμως σημασία έχει το να ζούμε την κάθε μέρα αναγνωρίζοντας την ευτυχία της.

Τι ρόλο παίζουν τα παραμύθια στις εμπνεύσεις σου;

Λατρεύω τα παραμύθια, από μικρή διάβαζα ό,τι σχετικό έπεφτε στα χέρια μου. Είναι γεμάτα παγκόσμιες και πανανθρώπινες αλήθειες, ενώ ταυτόχρονα σε ταξιδεύουν μακριά από την καθημερινότητα, κάτι που όλοι το έχουμε ανάγκη. Είναι διδακτικά χωρίς να κουράζουν, θεμελιώνουν βασικές αξίες της ζωής και διαχωρίζουν το καλό από το κακό ξεκάθαρα, διαμορφώνοντας χαρακτήρες και οξύνοντας το μυαλό. Δεν είναι τυχαίο που λένε «αν θες να γίνει έξυπνο το παιδί σου, διάβαζέ του παραμύθια». Όσο για τη συγγραφή τους, εκεί μπορεί κανείς να έχει τον απόλυτο έλεγχο σ΄ έναν κόσμο όπου όλα είναι δυνατά. Κι αυτή η αίσθηση είναι υπέροχη.

Θα ήθελες να αναφέρεις μερικά αγαπημένα σου παραμύθια ή φανταστικές ιστορίες;

Από τα πιο αγαπημένα μου κλασσικά παραμύθια είναι «Η Πεντάμορφη και το Τέρας», «Το αηδόνι του αυτοκράτορα», «Ο Τζακ και η φασολιά» και «Οι δώδεκα μάγισσες». Επίσης «Η πριγκίπισσα που δεν είχε καρδιά», της Πηνελόπης Δέλτα. Από φανταστικές ιστορίες και μυθιστορήματα, «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», «Παραμύθι χωρίς όνομα», «Πήτερ Παν». Μου αρέσει πάρα πολύ επίσης η επική λογοτεχνία... «Ιβανόης», «Η πριγκιπέσσα Ιζαμπώ» και διάφορα άλλα.

Ποια η σχέση σου με το παιδί που κρύβεις μέσα σου;

Καμιά φορά έχω την αίσθηση ότι δεν το κρύβω και τόσο καλά. Λόγω της δουλειάς μου (είμαι παιδίατρος) είμαι πολύ κοντά στα παιδιά. Έτσι, με την καθημερινή επαφή μαζί τους, η παιδική πλευρά του χαρακτήρα μου βρίσκει παραθυράκια ανοιχτά και εμφανίζεται. Μου συμβαίνει συχνά να ενθουσιάζομαι ή να χαίρομαι με μικρά καθημερινά πράγματα, ή να προσδίδω μαγικές ιδιότητες σε διάφορα αντικείμενα, όπως κάνουν εκείνα. Τα παιδιά έχουν την πιο υπέροχη φαντασία.

Υπάρχουν λογοτέχνες ή καλλιτέχνες (όχι απαραίτητα από το χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας) που ίσως και να σε έχουν επηρεάσει;  

Σίγουρα έχω επηρεαστεί από πολλά που έχω διαβάσει, δεν ξέρω όμως αν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο συγκεκριμένο όνομα. Πιο πολύ θα έλεγα ότι μου αρέσει να ακολουθώ τα μοτίβα αυτών που λέμε «κλασσικών» παραμυθιών, όπως των αδελφών Γκριμ και του Άντερσεν. Μου αρέσουν οι μεγάλες αναλυτικές περιγραφές του Τόλκιν και οι στίχοι που συμπεριλαμβάνει στα έργα του. Επίσης τρέφω μεγάλη αγάπη για τα παιχνίδια υπολογιστή, κυρίως των κατηγοριών adventure και RPG. Είμαι φανατική παίκτρια και κατά τη γνώμη μου πολλά από αυτά τα παιχνίδια αποτελούν πραγματικά καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Η αλήθεια είναι ότι με έχουν επηρεάσει τόσο ως προς την πλοκή όσο και την ανάπτυξη των χαρακτήρων στην Ίριδα.

Επειδή διαβάζοντας την Ίριδα, θαύμασα την εικονοπλαστική δύναμη της γραφής σου (και θα ήθελα να σου πω στο σημείο αυτό, πως θα μπορούσα άνετα να δω την Ίριδα να γίνεται ταινία ή και φιλμ animation), μου ήρθε στο νου έτσι αυθόρμητα, να σε ρωτήσω ποιες είναι οι αγαπημένες σου ταινίες.

Δύσκολη ερώτηση, γιατί είναι πάρα πολλές. Η πιο αγαπημένη μου είναι «Ο Ρομπέν των Δασών» του Μάικλ Κέρτις (1938) με τον Έρολ Φλιν. Φυσικά μου άρεσε πάρα πολύ ο «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» καθώς και το «Άβαταρ». Άλλες που μπορώ να σκεφτώ είναι «Η μελωδία της ευτυχίας», «Η έβδομη σφραγίδα», «Ο μαύρος κύκνος», «Ο Λαβύρινθος του Πάνα» (σου τα λέω ανακατεμένα όπως μου έρχονται), «Το ιπτάμενο κάστρο», «The Illusionist», και άλλες. Γενικά βλέπω ταινίες κάθε είδους, ενώ μου αρέσουν πάρα πολύ και τα θρίλερ.

Τώρα θα σου αναφέρω ορισμένες λέξεις και θα ήθελα να μου τις ορίσεις μονολεκτικά, όπως αυθόρμητα χρωματίζεται η σκέψη σου, στο άκουσμα, στη θέα τους...

Έρωτας: Καρδιοχτύπι
Μαγεία: Φως
Μεταμόρφωση: Έκπληξη
Ταξίδι: Φτερά
Πολεμιστής: Νίκη
Μοίρα: Δύναμη

Γνωρίζοντας φυσικά πως όλοι οι ήρωες της Ίριδας είναι κομμάτια του εαυτού σου, παρ’ όλα αυτά θα τολμήσω να σε ρωτήσω αν υπάρχει κάποιος με τον οποίο να ταυτίζεσαι.

Να ταυτίζομαι με κάποιον, όχι, όμως εκείνος που αγαπώ ιδιαίτερα είναι ο Βόρικ.

Υπάρχει κάποια σκηνή που εκτυλίσσεται στο βιβλίο σου, που την αγαπάς ιδιαίτερα;

Μου αρέσει πολύ η γνωριμία της Λίλλυ και του Σον στο δάσος, ο διάλογος του Βόρικ και της Κρις έξω από το πανδοχείο την ώρα που η Λίλλυ τους κρυφακούει, και η γνωριμία της Λίλλυ με την Οκτράβια.

Αν είχες την ευκαιρία να αποκτήσεις μια μαγική δύναμη ποια θα επέλεγες και γιατί;

Αν με ρωτούσες παλιότερα, θα σου έλεγα «το να γίνομαι αόρατη» γιατί θα βοηθούσε πολύ στην καθημερινότητα... θα έλυνε αρκετά καθημερινά προβλήματα. Τώρα όμως θα διάλεγα τη δύναμη να κάνω τους άλλους να βλέπουν τους συνανθρώπους τους με αγάπη και κατανόηση, με θέληση για αλληλοβοήθεια, με φαντασία και χαμόγελο. Πολλές φορές ευχήθηκα να μπορούσα να κάνω κάποιον να δει τη ζωή και τον κόσμο σαν ένα παραμύθι.

Υπάρχουν στη σημερινή εποχή «χαμένα βασίλεια»;

Φυσικά, και το ξέρεις... Υπάρχουν τα βασίλεια της παιδικής ηλικίας, της χαμένης αθωότητας, της αλήθειας, των παλιών ονείρων, του ανεκπλήρωτου έρωτα... Μπορεί να είναι δεμένα με τα μάγια της ενηλικίωσης και των συμβιβασμών, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν. Δυστυχώς δεν καταφέρνουμε πάντα να λύνουμε τα μάγια τους. Όμως οι σημαίες τους ανεμίζουν μέσα μας για πάντα.

Στη σύγχρονη μάχη Καλού και Κακού, ποιο πιστεύεις πως νικάει;

Το Καλό βέβαια. Μπορεί να αργεί λίγο, αλλά πάντα νικάει τελικά.

Παρελθόν – Παρόν – Μέλλον. Τι σε εμπνέει περισσότερο;

Το παρόν. Είναι το μόνο που έχουμε και πρέπει να το ζούμε. Το παρελθόν έφυγε και το μέλλον δεν έχει έρθει. Μας αξίζει να ζούμε το σήμερα κάθε στιγμή.

Τι δεν θα θυσίαζες με τίποτα;

Τους ανθρώπους που αγαπώ.

Τελικά η αγάπη και η πίστη είναι το μυστικό που απελευθερώνει και λυτρώνει στο ταξίδι της ζωής; Αρκούν για να «ξορκίσουν το κακό»;

Πιστεύω ότι αρκούν, όμως δυστυχώς είναι απαιτητικά και τα δύο, και γι΄αυτό δυσεύρετα. Λίγοι αποφασίζουν σήμερα να εγκαταλείψουν κεκτημένα για την αγάπη, ή γενικότερα για κάποιο ιδανικό. Ζούμε σε μια υπολογιστική εποχή που όλα τα μετράει με βάση το ατομικό συμφέρον. Ακόμα κι έτσι όμως, δεν έχουμε καταλάβει ότι στο βάθος το συμφέρον μας είναι μόνο η αγάπη. Και δεν εννοώ μόνο την ερωτική, αλλά γενικότερα την αγάπη προς τους ανθρώπους. Δεν υπάρχει τίποτα που να μας γεμίζει περισσότερο.

Ξέρω πως διατηρείς και το εξής blog: http://souzywrite.blogspot.gr/, όπου και παρουσίαζες τμηματικά την ιστορία σου πριν καιρό... Ποιες οι εντυπώσεις σου από το χώρο των blogs;

Οι καλύτερες. Πέρασα ένα μεγάλο διάστημα ασχολούμενη με τα blogs όταν δεν είχα ακόμα τόσες επαγγελματικές υποχρεώσεις. Ανακάλυψα με ευχάριστη έκπληξη ότι υπάρχει πάρα πολύς κόσμος που διαβάζει και γράφει, κάτι που δεν είχα συνειδητοποιήσει ως τότε. Διάβασα άπειρα πράγματα και έμαθα πολλά από τους άλλους bloggers, και λυπήθηκα όταν δεν είχα πλέον το χρόνο να συνεχίσω να τους παρακολουθώ. Γνώρισα πολλούς αξιόλογους ανθρώπους και χάρηκα πάρα πολύ γι΄αυτό. Στα blogs μπορείς να βρεις απίστευτα πράγματα, πανέμορφες αναρτήσεις, καλλιτεχνία που πηγάζει αβίαστα, τόσο φυσικά που να σε συναρπάζει. Φωτογραφία, ζωγραφική, ποίηση, χειροτεχνία... Κι επίσης είναι ο ορισμός, πιστεύω, της ελεύθερης έκφρασης και γνώμης.

Ποια η γνώμη σου για τη σύγχρονη λογοτεχνία;

Προσωπικά τη διαχωρίζω στη φανταστική λογοτεχνία και σ΄εκείνο που εγώ ονομάζω «ρεαλιστική» η οποία αφορά θέματα της πραγματικότητας και της καθημερινής ζωής. Η φανταστική λογοτεχνία χωρίζεται στην επιστημονική φαντασία, η οποία δεν είναι η αγαπημένη μου, και την λογοτεχνία καθαρά του φανταστικού, η οποία γνωρίζει άνθηση τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν πάρα πολλοί αξιόλογοι συγγραφείς που έχουν γράψει καταπληκτικά έργα σε αυτό το είδος. Είναι κάτι το οποίο με συναρπάζει καθώς μου δίνει την ευκαιρία να ταξιδέψω σε τόσους πολλούς πανέμορφους κόσμους, και μάλιστα μέσα από μια λογοτεχνική έκφραση η οποία δίνει στην αφήγηση μια πολύ συναισθηματική συνιστώσα. Παλιότερα δεν υπήρχαν, ή έστω δεν τα γνωρίζαμε, τόσα έργα για το φανταστικό. Από την άλλη, η «ρεαλιστική» λογοτεχνία είναι κάτι που θαυμάζω πάρα πολύ και που θεωρώ πολύ δύσκολο. Είναι η καρδιά της λογοτεχνίας και το είδος που όταν ανθίζει μας δίνει κλασσικά αριστουργήματα. Παρόλ΄αυτά τελευταία υπάρχει μια στροφή προς πιο «ευανάγνωστα» έργα που αφορούν μόνο τις ερωτικές σχέσεις και μάλιστα χωρίς τίποτα το πρωτότυπο. Παράλληλα υπάρχει η τάση να γράφονται βιβλία με σκοπό να σοκάρουν, να κάνουν αίσθηση με την περίεργη κεντρική τους ιδέα, άσχετα με τον τρόπο γραφής ή τη λογοτεχνική αξία τους. Δε λέω ότι είναι όλα έτσι, αντίθετα υπάρχουν καταπληκτικά έργα από διακεκριμένους συγγραφείς ανά τον κόσμο. Ζούμε όμως στην εποχή της ταχύτητας, της γρήγορης πληροφορίας και, αν θες, και της επιφάνειας, και γι΄αυτό προτιμούμε βιβλία που διαβάζονται γρήγορα και δε μας αναγκάζουν να σκεφτούμε πολύ πάνω από τις σελίδες τους. Σ΄αυτό φταίει όμως και η κουραστική καθημερινότητα... κι εγώ όταν θα πάω στην παραλία θα διαλέξω κάτι εύκολο να διαβάσω.

Υπάρχουν σύγχρονοι συγγραφείς που θαυμάζεις;    

Πάρα πολλοί. Από τους Έλληνες η Ιωάννα Καρυστιάνη, η Ευγενία Φακίνου, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο Ευγένιος Τριβιζάς, η Ζυράννα Ζατέλη, η Ζωρζ Σαρή. Από ξένους οι William Golding, James Joyce, Umberto Ecο, αλλά και οι Kate Morton και Jennifer Donnely. Γενικά διαβάζω όσο περισσότερο μπορώ.

Ποια η γνώμη σου για το χώρο των εκδόσεων;

Είναι ένας χώρος στον οποίο, όπως και σε όλους τους υπόλοιπους, υπάρχει οικονομική κρίση. Είναι δύσκολο για ένα νέο συγγραφέα να εκδώσει το πρώτο του βιβλίο, αλλά όχι αδύνατο. Πιστεύω στη δύναμη της θέλησης και στην επιμονή, και πιστεύω επίσης ότι κάτι που πραγματικά αξίζει θα βρει το δρόμο του. Υπάρχουν πολλοί εκδοτικοί οίκοι που αγαπούν τη λογοτεχνία και είναι ανοικτοί σε νέα ονόματα και νέες προτάσεις, και ενδιαφέρονται να διαβάσουν κάτι καινούριο. Άλλωστε ακόμα και οι πιο γνωστοί συγγραφείς, στην αρχή ήταν άγνωστοι.

Αναμένεται να εκδώσεις κάποιο επόμενο βιβλίο;

Είναι πολύ πιθανό, αν καταφέρω να βρω το χρόνο για γράψιμο, γιατί το τελευταίο διάστημα με τη δουλειά έχω δυσκολευτεί αρκετά. Έχω πολύ διάβασμα και η Παιδιατρική είναι πολύ απαιτητική ειδικότητα. Παρόλ΄αυτά πιστεύω ότι θα τα καταφέρω, γιατί είναι κάτι που πραγματικά μου αρέσει.

Τέλος, θα ήθελα να σε ευχαριστήσω από καρδιάς, να σου ευχηθώ να έχεις κάθε επιτυχία και καλές εμπνεύσεις για να μας ταξιδεύεις μαγικά και παραμυθένια και να σου ζητήσω να κάνεις μια ευχή!

Εγώ σ΄ευχαριστώ πάρα πολύ, ήταν πολύ όμορφη εμπειρία. Εύχομαι να βρίσκουμε όλοι χρόνο για να κάνουμε αυτό που μας ταξιδεύει, να κρατάμε ζωντανές μέσα μας την αγάπη και την πίστη, να χαιρόμαστε τη ζωή και να έχουμε τη δύναμη να κυνηγάμε τα όνειρά μας μέχρι να γίνουν πραγματικότητα!