Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 16

Πλατεία Μπελογιάννη - Ανάγνωση του Γιώργου Αλεξάτου

Πλατεία Μπελογιάννη, Μυθιστόρημα, Γιώργος Αλεξάτος, Εκδόσεις ΚΨΜ, 2010

Ένα καινούργιο ωραίο βιβλιαράκι επτακοσίων σελίδων κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Είναι του Γιώργου Α. Αλεξάτου «Πλατεία Μπελογιάννη – μυθιστόρημα εναλλακτικής ιστορίας». Είναι ωραίο για την νεολαία που δεν έζησε τα τελευταία χρόνια μετά τον εμφύλιο και ακόμα περισσότερα ήταν παιδιά μετά την δικτατορία για να μάθει τα ιστορικά γεγονότα και να φανταστεί πως θα ήταν η σοσιαλιστική Ελλάδα αν μετά τον εμφύλιο θα διαρπαζόταν. Αρχικά στη Βόρεια Ελλάδα, ή τη Λαοκρατική Δημοκρατική Ελλάδα με την πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. Με αυτό το θέμα καταπιάνεται ο συγγραφέας στο πρώτο μέρος του βιβλίου.
Περιγράφεται ο σοσιαλισμός που θα υπήρξε (υπαρκτός) εδώ. Είναι καταπληκτικό πως διαβάζουμε περιγραφές του σοσιαλισμού που υπήρξαν στη Τσεχοσλοβακία, ειδικά ό, τι αφορά τη οικονομία και τον ελεύθερο χρόνο. Πλην βέβαια τα αρνητικά. Διαβάζουμε πως θα έπρεπε να είναι. Αλλά και πάλι: ας πούμε ότι «η επιβράβευση των εργατών ήταν περισσότερα ηθική» (τα ονόματά τους δημοσιευόντουσαν). Αυτό δεν το έχουμε ζήσει; Δεν είχε καμία αξία για τους εργάτες. Μία πρωτότυπη ιδέα ωστόσο είναι να τους δίνεται επιπλέον άδεια. Το ότι αρχικά υπήρξαν στα μαγαζιά μόνο δύο μοντέλων παπούτσια είναι λίγο παρατραβηγμένο.

Ένα δείγμα πως θα έπρεπε να είναι ο σοσιαλισμός είναι η περιγραφή των ρευμάτων στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Έτσι βρίσκουμε εδώ το ρεύμα των «Ζαχαριαδικών», των «Κινέζων», των «Ιταλών», των «Μοσχοβιτών», των «Αντιυγετικών». Η απόψεις των μειοψηφιών παιρνόταν σοβαρά υπόψη, όπως άλλωστε θα έπρεπε. Οι σχέσεις με τα άλλα σοσιαλιστικά κράτη ήταν φιλική αλλά εξ αποστάσεως. Το ίδιο φιλική με την Κίνα όπως και με την Σοβιετική ένωση. Ειδικά φιλική ήταν με την Γιουγκοσλαβία από την οποία πάρθηκε το μοντέλο των συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Εδώ ο συγγραφέας ξεχνάει ότι στην πραγματικότητα για την τότε Σοβιετική ένωση ήταν όλα άσπρο-μαύρο. ‘Όποιος δεν ήταν με τον Στάλιν ήταν εχθρός και προδότης. Κάθε επαφή μαζί του διακόπτονταν. (Έτσι την έπαθε και η Αλβανία η οποία απομονώθηκε εντελώς). Αλλά ας είναι, πες ότι η Ελλάδα θα κατάφερνε να αλλάξει το πνεύμα της σταλινικής περιόδου. Μία άλλη διαφορά: έβγαιναν και εφημερίδες των αντιθέτων αντιλήψεων.

Η λογοκρισία δεν υπήρχε. Στην ΕΠΟΝ (νεολαία του ΚΚ) δεν έπρεπε να είναι ο καθένας υποχρεωτικά αλλά μόνο εθελούσια. Μία ενδιαφέρον και πρωτότυπη ιδέα είναι ότι όλοι οι νέοι θα είχαν πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση την οποία θα είχαν δικαίωμα να τελειώσουν ακόμα και στα τριάντα τους αλλά θα έπρεπε ταυτοχρόνως να εργάζονται ως εργάτες στον κλάδο τους. Η περιγραφή της «εξωσχολικής εκπαίδευσης» δεν είναι όμως καθόλου σαφή και πολύ φοβάμαι ότι θα γλιστρούσε εκεί όπου ήταν και στα υπόλοιπα σοσιαλιστικά κράτη, σε στείρα μαρξιστικό-λενινιστική προπαγάνδα.    Στην ΛΔΕ οι μικροεπιχειρηματίες θα επιτρέπονταν. Η ουσιαστική διαφορά. Απλά, δεν θα υπήρχε η «δικτατορία του προλεταριάτου» αλλά ένας πρωτότυπος σοσιαλισμός. Αλλά αναρωτιέμαι: στην Ελλάδα πώς δια μαγείας εξαφανίστηκε η απληστία, ο καριερισμός, ο «χαμαιλεοντισμός»;

Ο συγγραφέας περιγράφει παρά πέρα πειστικά τα ιστορικά γεγονότα πώς θα μπορούσαν να είναι αν οι Έλληνες είχαν περ5ισσότερη τόλμη. Ας πούμε στο Κυπριακό. Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά. Εξηγεί ότι σε αυτή την περίπτωση το ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσε να επέμβει και γιατί. Το ίδιο ενδιαφέρουσες είναι και οι περιγραφές της δικτατορίας στον Νότο της Ελλάδας, με πρωτεύουσα την Αθήνα.

Μετά την πτώση της χούντας το 1974 στα δύο ελληνικά κράτη του Βορρά και του Νότου, στο βιβλίο αυτό επικράτησε η Επανένωση. Επικράτησε μία μικτή οικονομία, η Βουλή θα δούλευε όπως πριν μόνο που το ΚΚΕ θα είχε την πλειοψηφία. Τα ΜΜΕ θα ήταν απαγορευμένα να εκδίδονται από ιδιώτες γιατί θα υποστήριζαν ανοιχτά τον καπιταλισμό. Κατά τα άλλα θα έβγαιναν όλα τα πρώην έντυπα, αλλά ως εφημερίδες των συντακτών και των συνεταιρισμών, μερικές αντιδραστικές με βοήθεια από το εξωτερικό. Η οργάνωση της νεολαίας του ΚΚΕ διαλύεται και άρχισε να δουλεύει η οργάνωση των Λαμπράκηδων η οποία είχε ανοιχτές τις πόρτες τις σε ευρύτερη νεολαία. Ενδιαφέρον έχει κι εδώ η περιγραφή της υποτιθέμενης ιστορίας σε συνδυασμό με την υπαρκτή. Ο πρωθυπουργός θα ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου με το ΠΑΣΟΚ υπό ισχυρή επιρροή των κομμουνιστών. Η πρόεδρος η «κομμουνίστρια» Μαρία Δαμανάκη.

Και η αποκορύφωση; Στα χρόνια του 1989-1991 της «μεγάλης κρίσης» όπου έπεφταν τα άλλα κομμουνιστικά καθεστώτα νίκησε η σοσιαλιστική επανάσταση στην Ελλάδα. Όλα θα ήταν όπως έπρεπε. Σχεδόν όλα θα ήταν δωρεάν, πλην όμως δεν εξηγείται με πιο παραμυθένιο τρόπο θα γινόταν η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής; Το δεύτερο πιθανό λάθος κατά τη γνώμη μου: «Στην Ελληνική Σοσιαλιστική Δημοκρατία έπαψαν να γίνονται γενικές εκλογές, καθώς τα μέλη της Πανελλαδικής Λαϊκής Συνέλευσης εκλεγόταν από νομαρχιακές και κλαδικές συνελεύσεις που και αυτές με την σειρά τους  αποδεικνύονταν από συνελεύσεις τοπικές…». Αυτά τα έχουμε ζήσει και στην Τσεχοσλοβακία. Είναι ένας χαμαιλέοντας ενός άλλου είδους εκπροσώπησης. Απλά εκλέγονται με αυτό τον τρόπο οι καλύτεροι ρήτορες… Αυτά δεν είναι τίποτα πρωτότυπο. Γίνονταν και στο παρελθόν στην Τσεχοσλοβακία… Όχι, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο για να ανακαλύψουμε τους πραγματικούς μηχανισμούς της άμεσης δημοκρατίας. Το μόνο που βλέπω είναι να μας βοηθήσει σε αυτό και πάλι η επανάσταση… Της τεχνολογίας…