Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 27

Avida dollars, Το Πανόραμα του Καντακές

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος
thivaiosdali.jpg
Έσκισε το ημερολόγιο. Πέταξε τα κομμάτια του, φριχτές σελίδες ενός τελειωμένου πια εγωισμού. Μια ανάλογη στάση τηρήθηκε σ΄όλους τους χώρους της καλλιτεχνικής ευγένειας. Τα βιβλία, δίχως τίτλους οδηγούνταν στις αποθήκες. Μεσολαβούσαν διαρκείς ομιλίες ανθρώπων της τέχνης, οι οποίοι παραδέχονταν την ωμή πίστη και αποδείκνυαν, επιστρατεύοντας τις πιο στέρεες, πνευματικές απόψεις τη φριχτή δημιουργία. Ωστόσο όλοι παραδέχονταν πως η πρακτική και η νόησή του αποτέλεσαν ανέκαθεν μια ανεκτίμητη, καταστροφική αξία. Αυτός ο άνθρωπος θα μπορούσε να καταστρέψει ολόκληρο τον πολιτισμό, συνθλίβοντας οριστικά και αμετάκλητα κάθε τρυφερή ψυχολογία, κάθε υποψία ανθρωπισμού. Οι αναφορές έκαναν λόγο και για μια πολιτική διαστροφή, έναν πρωτόγνωρο ερωτισμό που θα μπορούσε να διακρίνει στις πιο σκοτεινές φιγούρες της ιστορίας μια δυναμική ανάλογη του έρωτα. Ένας θηλυκός Φύρερ, με το απαράμιλλο σώμα και το πάθος του, μια ροπή που δεν θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση να καταστεί αποδεκτή απ΄τον πνευματικό κόσμο μιας χιμαιρικής ελευθερίας. Και όμως η όψη αυτή που κατέθεσε υπήρξε η πιο ταπεινωτική, μια ένδειξη αδυναμίας ανθρώπινης, η μόνη αποκαθήλωση που ξεπέρασε το φόβο.
Οι φωτογραφίες του παραδόθησαν στην πυρά, στις πιο κεντρικές πλατείες του κόσμου καθώς το πλήθος ηδονιζόταν εμπρός στη νεκρή ομορφιά, ακολουθώντας την αισθητική του πρωτογονισμού και του πάθους, όπως προτάθηκε απ΄τον ίδιο στο Πορτ Λιγκάτ, μες στο φως και την αγκαλιά ενός γηραιού κοριτσιού. Με την ίδια θέρμη θα τριγυρνούσε ο ίδιος μες στους ελαιώνες με τα σκόρπια έργα του ν΄ακολουθούν το φυσικό τοπίο, ελπίζοντας σ΄αλλόκοτους καρπούς μετά από αιώνες. Εκείνο το βλέμμα που ορκίστηκε, άγνωστο σε τι,  κάποτε στο πρώτο, εκείνο πανόραμα του Καντακές λαμβάνει τώρα την πιο σωματική του έκφραση. Το πλήθος ωστόσο μες στο πολύ του μίσος μπορεί και διακρίνει την υποψία πως απ΄την τέχνη που διασώζεται τίποτε δεν έχει γραφτεί, καμιά γεωμετρία, καμιά προτομή δεν δουλεύτηκε ακόμη στο μάρμαρο τόσες χιλιετίες. Εκείνος που φλέγεται, τ΄ομοίωμά του που καίγεται στο κέντρο των Παρισίων, του Λονδίνου, της Βιέννης, των Αθηνών επαναφέρει εκ νέου τις εορτές των πρώτων, λατινικών αποίκων όταν γιόρταζαν τη γέννα της θεάς Αθηνάς. Μετά την τόση μοναξιά, τους κύκνους, τη μεγαλομανία, τον Ιερώνυμο Μπος και τις ρευστότατες εποχές δεν απομένει πια τίποτε παρά η ψυχολογία της παραφροσύνης που δεν τον εγκατέλειψε ποτέ κάνοντας τα ρολόγια να καταρρεύσουν, σταγόνες μες στο ερημικό τοπίο που δεν φείδεται των χρωμάτων και του φωτός. Κάποιος εκφωνεί έναν λόγο πύρρινο. Αυτός αντιτάχθηκε στην πατρική εξουσία, τη δάμασε, την κατέστρεψε για πάντα, επιχρυσώνοντας ως άλλος Μήδας τον αρχαίο και ακέραιο κόσμο μας. Στηριγμένοι σε τούτη τη διατύπωση, εκείνοι που πρόβαλαν μετά από χρόνια είχαν πια την ευκαιρία να τον αναγορεύσουν ήρωα. Έκτοτε κανέναν αναμάρτητο παιδί δεν τάφηκε μες στα θεμέλια των παλιών σπιτιών και μες στα σπάνια σπίτια πήραν να πετούν καινούρια ποιήματα, τεχνοτροπίες και κόσμοι από ολοκαίνουρια, ατίθασα χρώματα. Τώρα το φιλί κέρδισε ξανά την πιο ανθρώπινή του σημασία, σημειώνοντας μια επανάσταση, εκτείνοντας ένα μισό, τρελού βασίλειο σ΄όλα τα μήκη και τα πλάτη της αισθητικής αγωγής. Το φιλί έγινε ξανά θριαμβευτικό, η φυσική δυναμική αποκαταστάθηκε για πάντα και άνθη πορφυρά μιας ανεπανάληπτης ως τώρα εαρινής συμφωνίας χύθηκαν απ΄τον ουρανό, καταργώντας όλους τους φυσικούς νόμους, ανοίγοντας δρόμους για την τεχνική που θα τον δικαιώσουν. Αυτός ο άνθρωπος, είπαν όταν όλα πια είχαν πεθάνει, δώρισε ακόμη έναν αιώνα στην παιδική ψυχή της ανθρωπότητας. Όλα τα παιχνίδια έχουν δικαίωμα να σπάσουν τρυφερέ ανθοκαλλιεργητή, όλα τα παιχνίδια έχουν δικαίωμα, αποκαλύπτοντας βαθμιαία το πρόσωπο του αρχαϊκού ανθρώπου που τόσο έλειψε απ΄τις καρδιές μας, ύστερα απ΄εκείνη την αποκάλυψη.
Χθες το βράδυ αντίκρισα στους ουρανούς το θερινό φεγγάρι. Και ευθύς μες στα μάτια μου δικαιώθηκε εκείνος όταν έλεγε πως αναζητά το σχήμα του μες στα πράγματα του κόσμου, αποκαλύπτοντας μες στη θάλασσα, τ΄αγάλματα, το καλοκαίρι της ανατολικής Ισπανίας τ΄οστό του ρινόκερου, τον ήρεμο ύμνο της ζωής, τα πολυάριθμα του κόσμου σχήματα. Συλλογίστηκα πως το ήθος του υπήρξε η συνέχεια των πολεμικών αγίων. Αργότερα τα ρεύματα θα στηριχτούν στο έργο του, η ατμόσφαιρα της ταχύτητας και η μηχανική κίνηση θα τον αναγορεύσουν προφήτη. Αυτόν τον ίδιον που σώζεται ακόμη με κοντά μαλλιά και έναν αστερία στο λαιμό. Εκείνον που αναγνωρίζει στους ποιητές υπάρξεις αποστολικές και αναφωνεί μες στο θαλασσινό τοπίο το ελεύθερο ευαγγέλιο του Γκαίτε στα πρόθυρα της Ρώμης. Αυτόν που επιφέρει την πιο ρεαλιστική τομή στα μάτια του, τότε στην Ανδαλουσία και άλλοτε πάλι διαμελίζει το κτήνος Λεβιάθαν στο κέντρο της βασιλικής Μαδρίτης. Εκείνον που επανέλαβε, ως άλλος Μινώταυρος στα φρέσκα του μέλλοντος, με τ΄οστό του κτήνους στα χέρια του τη διδασκαλία και την υπεροχή της υπερβολής, της δύναμης, της ομορφιάς.  Παρ΄όλους τους αφορισμούς η όψη του παραμένει με χίλιες εκφράσεις, αναγεννημένη κάθε εποχή, εμβρυακή, μες στην ωοειδή κυοφορία των εποχών.