στην Μαρία ΤσιράκουΤον Σωκράτη Σκαρτσή τον συνάντησα σε μια παραλιακή καφετέρια στο Ρίο. Στο ίδιο μέρος όπου χρόνια πριν, το 1980, συγκροτήθηκε μία πολυμελής ad hoc Οργανωτική Επιτροπή και σχεδιάστηκε το Πρώτο Συμπόσιο Ποίησης. Σκυμμένος πάνω από ένα βιβλίο, ρίχνοντας κλεφτές ματιές στη θάλασσα, έμοιαζε απόμακρος μα συνάμα και τόσο κοντινός, σαν όνειρο.
Συμπόσιο Ποίησης: Δυο λέξεις, μία τέχνη, ένας θεσμός- που αριθμεί 32 χρόνια. Κύριε Σκαρτσή, ως πνευματικός πατέρας του, μιλήστε μας για το πώς γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας του.
Ξεκινώντας, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι αν δεν υπήρχε η στήριξη του Πανεπιστημίου της Πάτρας και φίλων, όπως του Ανδρέα Δημαρόγκωνα, του Ανδρέα Μπελεζίνη, του Μιχάλη Μερακλή και ποιητών, κυρίως από την Αθήνα, το Συμπόσιο Ποίησης δε θα είχε γίνει πραγματικότητα. Το Συμπόσιο ήταν για μένα η συνέχεια ενός ονείρου που θελήσαμε να πραγματώσουμε με τον Ανδρέα Μπελεζίνη, σεβαστό δάσκαλο και φίλο, εκδίδοντας στην Πάτρα το περιοδικό Όστρακο, που αξιώθηκε το 1963 τρία τεύχη. Μετά μας βρήκε η δικτατορία, ξεκίνησα με λίγους φίλους την Υδρία, που την κράτησα ως το 1985 και μετά, έκανα τη διάδοχη κίνηση του Οστράκου, τα Όστρακα, που επρόκειτο για ένα όνειρο ποιητικής κοινωνίας, ζωής και πράξης με νεανικά περιοδικά, εκδόσεις, σεμινάρια, συζητήσεις, παρουσιάσεις των νέων ποιητών και εκδηλώσεις όχι μόνο ποιητικές, όχι μόνο πατραϊκές. Όλα αυτά, οδήγησαν στο να πραγματοποιήσουμε, κάτι πιο μεγάλο, πιο σημαντικό που επεκτάθηκε πέρα από τα όρια της Πάτρας ακόμα και της Ελλάδας. Οπωσδήποτε ήταν πολύ πιο πάνω από το πνευματικό επίπεδο της Πάτρας, αφού κατέφθαναν ένα σωρό σπουδαίοι άνθρωποι.
Οι οικονομικοί πόροι του Συμποσίου για τη φιλοξενία των εισηγητών, για την έκδοση των πρακτικών- που αξίζει να σημειώσουμε, τυπώνονται κάθε χρόνο- για τα φυλλάδια και τα ενημερωτικά έντυπα, γενικά η επιβίωσή του, όλα αυτά τα χρόνια πού οφείλεται;
Το Συμπόσιο οφείλω να πω, ότι τόσα χρόνια δεν έχει επιβιώσει από την Πάτρα, ούτε πνευματικά αλλά ούτε και οικονομικά. Στην αρχή μας έδινε το Υπουργείο Πολιτισμού κάποια χρήματα. Τα τελευταία περίπου δεκαπέντε χρόνια έπαψε να μας δίνει. Ο Δήμος που μας βοηθούσε ελάχιστα, εδώ και δύο χρόνια δεν έχει δώσει δεκάρα, να το πω απλά και λαϊκά. Κάθε χρόνο, από οικονομικής άποψης, δεν ξέρουμε αν θα γίνει το επόμενο Συμπόσιο. Παραδόξως, το καταφέρνουμε και γίνεται. Στους χορηγούς -όπως η Τράπεζα Κύπρου ή η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου ή η Interamerican και άλλοι είτε με μεγαλύτερα είτε με μικρότερα ποσά- οφείλεται η συνέχιση του θεσμού του Συμποσίου.
Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και ειδικότερα στη χώρα μας, όπου η κρίση –πρωτίστως η οικονομική, αλλά και αυτή των αξιών- στερεί την ικανοποίηση των βασικών αναγκών και όλα συνωμοτούν ώστε να νιώθει ο πολίτης ανελεύθερος, η ποίηση θα μπορούσε να δώσει μία κάποια λύση;
Ο ρόλος της ποίησης είναι ουσιαστικός γιατί είναι ιδιωτικός και προσωπικός. Δυστυχώς όμως, δεν μπορεί να επηρεάσει τη δημόσια ζωή, ειδικά έτσι όπως είναι αυτή σήμερα. Θα μπορούσε η τέχνη αυτή στον καθένα ξεχωριστά, να δώσει τα κίνητρα για να σκεφτεί διαφορετικά, να γίνει πιο ευαίσθητος και ως πολίτης και ως άνθρωπος να πάψει να αδιαφορεί για όσα συμβαίνουν γύρω του και στον κόσμο γενικότερα.
Σε μια συνέντευξή σας, σε ραδιοφωνικό σταθμό παλαιότερα, είχατε αναφέρει ότι «η ποίηση στους καιρούς μας έχει γίνει μία διακοσμητική τέχνη, κάτι ακίνδυνο και κυριακάτικο». Γιατί κατά τη γνώμη σας, συμβαίνει αυτό; Και πώς μπορεί να αλλάξει;
Η ποίηση έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό τον πρωτογενή χαρακτήρα της και έχει ενορχηστρωθεί στο καταναλωτικό πνεύμα της εποχής μας. Είναι όπως το οποιοδήποτε βιβλίο που βρίσκεις στα σούπερ μάρκετ, που παράγεται και καταναλώνεται ταχύτατα, που δεν προκαλεί καμία δυσκολία στον αναγνώστη, που δε τον αναγκάζει να ψάξει λίγο τον εαυτό του. Η ασφάλεια, το «μη σκοτίζεσαι», δυστυχώς έχει περάσει και στο πνευματικό πεδίο. Όλα γίνονται πολύ βολικά. Κατά το συμφέρον. Οι ποιητές μιμούνται πρότυπα, δεν κάνουν την υπέρβαση, δεν «διαλύονται» για να γίνουν ποιητές. Αν πάψουν να παράγουν καρμπόν, τυποποιημένες εκφράσεις και στυλ όπως του Καβάφη, του Ελύτη, του Λειβαδίτη και άλλων ποιητών, ίσως μπορέσει να αλλάξει κάτι. Ουσιαστικά ο καθένας έχει την αυλή του, δίνει μια μερική πνευματική ικανοποίηση, κάτι το ελάχιστα διαφορετικό, χωρίς όμως να επιτυγχάνει τίποτα, αφού δεν οδηγεί τον άνθρωπο στο να είναι ο εαυτός του. Και σκέφτομαι ότι περάσαμε από μια δικτατορία, ζήσαμε ένα τεράστιο πάθος και από αυτό… Τίποτα. Βρισκόμαστε ξανά, εκεί όπου είμαστε.
Ποιο είναι το κεντρικό θέμα του 32ου Συμποσίου Ποίησης, που θα πραγματοποιηθεί μέσα στην πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου;
Εδώ να αναφέρω, ότι επί έναν ολόκληρο χρόνο συνεδριάζουμε διαρκώς, προκειμένου να αποφασίσουμε το κεντρικό θέμα κάθε Συμποσίου. Φέτος, μετά από διάφορες συζητήσεις, καταλήξαμε στην πρόταση του Αλέξη Ζήρα, το κεντρικό θέμα να είναι: Ποίηση και Όνειρο.
