Το μυστικό του κίτρινου τάπητα, Μυθιστόρημα, Βασίλης Αλεξάκης, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2000
Συμβαίνει να έχω διαβάσει αρκετά βιβλία του Βασίλη Αλεξάκη. Θα έλεγα πως όλα είναι ιδιαίτερα, θα τα αποτιμούσα από αξιόλογα ως συναρπαστικά. Για παράδειγμα, το ‘Τάλγκο’ το συγκαταλέγω στα πιο ερωτικά λογοτεχνήματα που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ στην ελληνική γλώσσα. Η –λιγότερο γνωστή- ‘Σκιά του Λεωνίδα’ είναι ένας εξαίσιος υβριδιακός συνδυασμός κειμένου και εικόνας, που εκδόθηκε πολύ πριν την επέλαση της μόδας του graphic novel ως μετά-κόμικ. Άλλωστε στη ‘Σκιά’ κείμενο-εικόνα συνομιλούν και συμφύονται ισότιμα, σε ένα δημιούργημα μοναδικό αναφορικά με το είδος αλλά και την ουσία του. Το ‘Αθήνα-Παρίσι’, το ‘Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα’, το ‘Μ.Χ.’ και το πιο πρόσφατό του ‘Η πρώτη λέξη’ απέκτησαν ένα σημαντικό κοινό παρότι η θεματολογία και σε ορισμένες περιπτώσεις και το ύφος τους διαφέρουν.
Εν προκειμένω όμως θα ήθελα να μιλήσω για το νεανικό, σύντομο και σχετικά άγνωστο έργο του ‘Το μυστικό του κίτρινου τάπητα’ που, μολονότι νεανικό, κυκλοφόρησε το 2000 από τα Ελληνικά Γράμματα στην εξαιρετική σημαντική σειρά ‘Γραφές της αθωότητας’, σειρά στην οποία σημαντικοί έλληνες λογοτέχνες, μεταξύ άλλων η Έρση Σωτηροπούλου και ο Τόλης Καζαντζής, εμπιστεύθηκαν προς έκδοση πρώιμα έργα τους, τις πρώτες τους γραφές.
Ο Αλεξάκης λοιπόν εκτός από έναν πρόλογο και ορισμένες νεανικές φωτογραφίες εμπιστεύεται στην έκδοση μικρά κείμενα του από την περίοδο που αρθρογραφούσε (για όσους έχουν ασχοληθεί μαζί του κατανοούν πως το ‘αρθρογραφούσε’ δεν εμφανίζεται με τη συμβατική σημασία του ρήματος) στο περιοδικό Άλφα. Τα μικρά κειμενάκια παρεμβάλλονται στη διάρθρωση των κεφαλαίων του ‘Κίτρινου Τάπητα’, που αποτελεί το κεντρικό σώμα της έκδοσης και είναι μικρά, σουρεαλιστικά, χιουμοριστικά, εξαίσια. Πρόκειται για ορισμένα ανορθόδοξα ρεπορτάζ (που στην ουσία είναι σχεδόν 100% λογοτεχνία), μια –επίσης ανορθόδοξη- βιβλιοκρισία και τρεις συνεντεύξεις με λαϊκούς συνθέτες-θρύλους.
Το βασικό κείμενο όμως του βιβλίου –που προσφέρει και τον τίτλο στην έκδοση- είναι ‘Το μυστικό του κίτρινου τάπητα’. Πρόκειται για ένα χιουμοριστικό, σουρεαλιστικό διήγημα σε συνέχειες. Ως δομή, κάθε κεφάλαιο ξεκινάει με τρεις τέσσερις υπότιτλους όπου περιγράφονται σαρκαστικά τα τεκταινόμενα που πρόκειται να ακολουθήσουν ενώ στο τέλος κάθε κεφαλαίου προαναγέλλεται η συνέχεια, με τον ίδιο τρόπο και στυλ, και παρατίθενται ορισμένες υπερβολικές, (αυτό)σαρκαστικές ‘διαφημιστικές’ ατάκες της συνέχειας.
Επί του θέματος λοιπόν του Κίτρινου Τάπητα και του μυστικού του, ένας νεαρός καταφθάνει από την επαρχία στην Αθήνα, κουβαλώντας μαζί του την βαλίτσα αλλά και την ίδια την επαρχία! Μετά από μια σύντομη και άκρως κωμική αναζήτηση ενός παλιού του φίλου καταφέρνει εν τέλει να τον εντοπίσει. Ο φίλος είναι ο ιδιοκτήτης της περίεργης επιχείρησης ‘Ο κίτρινος τάπητας’ και επίσης όχι πια ζωντανός καθώς ο ήρωας μας τον βρίσκει δολοφονημένο στο γραφείο του. Έτσι ο νεαρός αποφασίζει να λύσει τα δύο μυστήρια, το πρώτο της δολοφονίας και το δεύτερο του τι ακριβώς κάνει αυτός ο κίτρινος τάπητας. Αρωγός του θα σταθεί η κοπέλα που εκφωνεί την ώρα στο σταθερό τηλέφωνο και αργότερα επίσης ο –συναισθηματικός κατά βάθος- δολοφόνος! Αντίπαλος ο εμφανιζόμενος ψευδώς ως επιθεωρητής Ηρακλής Πουαρώ.
Πρόκειται για μια θεότρελη ιστορία, σουρεαλιστική, δροσερή, που αποσπά χαμόγελα και ενίοτε βγάζει και γέλιο. Ο Αλεξάκης διαθέτει μια ευφάνταστη και δημιουργική πένα, μια παιγνιώδη διάθεση που προκύπτει εκ φυσικού - φαίνεται άλλωστε και από τα μετέπειτα έργα του οπότε εκ θέσεως είμαι υποχρεωμένος να υποδύομαι τον μετά Χριστόν προφήτη. Το ζήτημα είναι ότι το τολμά αυτό από τα πρώτα του λογοτεχνήματα, αγνοώντας τον κίνδυνο να χαρακτηριστεί ‘ανατρεπτικός’ ή ‘πολύ ονειροπόλος’, ονειροπόλος όχι ασφαλώς με την ρηχή ψευδοσυναισθηματική έννοια. Αντιθέτως αυτά αποτελούν και τα μεγάλα του ατού: γράφει όπως αισθάνεται, προφανώς παραπάνω από αυτά που ζει ή που θεωρεί σημαντικά να καταγραφούν ως λογοτεχνικός λόγος.
