photo © Στράτος Προύσαλης
Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Δημοσθένη ήταν μέσω της συλλογής Ν,αι (ερατώ,1992) στη δίγλωσση αγγλική-ιαπωνική έκδοση. [Δίγλωσση έκδοση: Αγγλικά / Γιαπωνικά Μετάφραση από Ελληνικά σε Γιαπωνέζικά: Hajime Ishida, Μετάφραση από Ελληνικά σε Αγγλικά: Angelos Sakkis & John Sakkis, Ποίηση: Δημοσθένης Αγραφιώτης. Ζωγραφική: Takesada Matsutani , estepa press, 2015, http://dagrafiotis.com/wp-content/uploads/2015/03/Yes-18.02.jpg]. Με το να την αποκαλούμε βέβαια δίγλωσση, αποτυγχάνουμε να αποδώσουμε τη λεπτή αλλά ισχυρά ποιητική επιμονή αυτού του βιβλίου-καλλιτεχνήματος, αφού οι «δύο» γλώσσες δεν φτάνουν ποτέ σε παραλληλισμό ή αντιστοιχία, αλλά μάλλον σε σπείρα, σε ξέσπασμα ή εξαφάνιση, μόνο για να επιστρέψουν σε κατάσταση ισορροπίας, καθώς η κάθε μία καταδιώκει, αγγίζει και εισδύει στην άλλη πάνω στην ανοιχτή θέα σημείων, συμβόλων και στίξεων. Πράγματι, η στιλπνή εικονοποιία, πάντα λακωνική όμως τα πάντα περικλείουσα, έρχεται με την εξίσου ισχυρή παρουσία της να επιστήσει την προσοχή ακριβώς στην πολλαπλότητα του δί-γλωσσου, του δι-συμβολικού, του δι-γραμμικού ή του δι-κατευθυντήριου. Το τελικό προϊόν είναι μία εμπειρία – απώλεια, χάσιμο, αναμέτρηση με τη δική μου ισχυρογνωμοσύνη, λήψη μίας φρέσκιας πνοής αέρα στην ξεκούραστη ανατροπή των ιχνών της μελάνης, οι κύκλοι, απαλή κυκλική ηρεμία.
Ο μορφικός πειραματισμός του Ν,αι βρίσκει το ταίρι του στην αφηγηματική απλότητα της Ανοίκειας Συνέχει-ας (ερατώ,2010), μίας φράσης που παρεμπιπτόντως, πιθανόν όχι τυχαία, αποτελεί μία τέλεια περίληψη του καλλιτεχνικού οράματος του Δημοσθένη.[Μετάφραση στα Ιαπωνικά από την Ανδριανή Ψαράκη .Μετάφραση στα Αγγλικά από τον Angelos Sakkis, υπό έκδοση ].Αυτό το δίγλωσσο επίτευγμα εισβάλλει στη μεταμοντέρνα κοσμοπολιτική έκκληση για ανθρωπισμό, ως ένα επίμονα καθολικό σημείο αναφοράς για πολιτιστικές, πολιτισμικές, συναισθηματικές διαφορές, διακρίσεις, –ουσιαστικά– ασυμμετρίες. Διότι η συνέχεια δεν είναι ταυτότητα και ως τέτοια θα πρέπει να προσεγγίζεται όπως οι τόσες ανοικειότητες. Δεν είναι έτσι; Συντεθειμένη στα ιαπωνικά, αυτή η συλλογή ποιημάτων αναδεικνύει την καινοφανή αναμέτρηση ανάμεσα στην ελληνική αίσθηση και την ιαπωνική ευαισθησία, τον σύγχρονο κυνισμό και την κλαστική σοφία, τη νεανικότητα του ταξιδιώτη και την ανεκτικότητα του οικοδεσπότη. Ο Δημοσθένης συντροφιά με τους Bashō και Issa!
Καταφάσκοντας ανοίκειες συνέχειες, μετατρέποντάς τες δηλαδή σε οικειότητες, για μοναχικές ή συλλογικές, σιωπηλές ή ομιλούσες ονειροπολήσεις, αισθητηριακές αντιλήψεις, ο Δημοσθένης περιδιαβαίνει τον κόσμο μ’ έναν καταιγισμό επιτελεστικού τεχνάσματος, καλλιτεχνικής έμπνευσης και ποιητικής διάθεσης και διανοίγει παντού νέους τόπους συνάντησης. Ένα διαχυτικό πνεύμα –στη φιλία διαπερνώντας τα κοινότυπα όρια, συνωμοσία με τις τυπικές ευφυΐες και γενναιοδωρία για τους αμύητους– μου φαίνεται πως είναι το μοναδικό μέγιστο δώρο της ζωής του Δημοσθένη στην τέχνη. Το να τον τιμούμε ισοδυναμεί με το να τιμούμε αυτό που ακόμα φεγγοβολά σαν σωτήρια χάρη για έναν κόσμο που ολοένα περισσότερο σημαδεύεται από αισθητηριακή αφυδάτωση, εμπειρική πτώχευση και πνευματική εξάντληση, δηλαδή, τις ασθένειες της ομοιομορφίας, της ευκολίας και της ασφάλειας. Αυτό είναι αφιερωμένο στον Δημοσθένη!
Μτφρ. Δρ. Χαράλαμπος Μαγουλάς
*
My first encounter with Demosthenes’s work was through Y,ES (Gr. 1992) in the English-Japanese bilingual edition. To call it bi-lingual, however, fails to do justice to the little book’s subtle yet forceful poetic insistence that “two” shall not arrive in parallel or reciprocity but rather spiral, burst, or disappear, only to return in poise, as they each pursue, touch, and evade each other over the open vista of signs, symbols, and punctuations. Indeed the brushed illustrations, ever laconic yet everywhere embracing, come along with no less presence, awakening us precisely to the multiplicity of the bi-lingual, bi-symbolic, bi-linear, or bi-directional. The end product is an experience—losing, getting lost, encountering my own stubbornness, taking a fresh whiff of air at the restful undoing of inky traces, the circles, soft round calm.
The formal experimentalism of Y,ES finds a match in the narrative simplicity of Unfamiliar Continuit_y (Gr. 2010), a phrase that incidentally, probably not accidentally, inscribes a perfect summary of Demosthenes’s artistic vision. This bilingual feat forays into the postmodern cosmopolitan’s appeal to humanity as a stubbornly universal point of reference for cultural, civilizational, affective differences, distinctions, indeed incommensurabilities. For continuity is not identity and as such must be attained as so many unfamiliarities. Is it not so? Composed in Japan, this set of poems illuminates the novel encounter between Greek sense and Japanese sensibility, modern cynicism and classical wisdom, the traveler’s youthfulness and the host’s indulgence. Demosthenes in the company of Bashō and Issa!
Saying yes to unfamiliar continuities, that is, rendering them into intimacies, for solitary or collective, silent or recitative, musings, sensings, Demosthenes trots the world with a volley of the performer’s trickery, the artist’s inspiration, and the poet’s temper and opens everywhere new sites of encounter. An expansive spirit— in friendship across banal boundaries, collusion of formal ingenuities, and generosity for the uninitiated—seems to me the single greatest gift of Demosthenes’s life in art. Celebrating him thus amounts to celebrating what still glimmers as the saving grace for a world increasingly marked by sensory desiccation, experiential impoverishment, and spiritual exhaustion, that is, the ills of uniformity, convenience, and security. Here’s to Demosthenes!
Astrid Lac (Δρ. Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Σεούλ, Νότια Κορέα)
