του Νέστορα Πουλάκου
Στην πόλη Μπορ της Σερβίας, μια βιομηχανική περιοχή στην απόλυτη παρακμή της (θυμίζει τα Άσπρα σπίτια Βοιωτίας, όπως τα παρουσίασε στο Attenberg η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη), ένας τόπος ορυχείων όπου οι περισσότεροι ανθρακωρύχοι είναι στο δρόμο και η ανεργία βρίσκεται στο κόκκινο, το δράμα το κλειστό μα το ευρύτερα οικογενειακό ξετυλίγεται.
Ο Κινγκ είναι ο μάτσο ιδιοκτήτης μπαρ, ένας όμορφος και γοητευτικός άνδρας μα και σκληρός και αδυσώπητος με τους συνανθρώπους του. Ενδιαφέρεται μόνο για την πάρτη του και τον Ζλάταν, το μικρό αδερφό του Άνιμαλ, παλιού κολλητού του φίλου. Τον οποίο Άνιμαλ έχει σκοτώσει η γυναίκα του Ρούζιτσα, χρόνια πριν, μεταξύ άλλων και εξαιτίας της ερωτικής σχέσης της με τον Κινγκ. Η Ρούζιτσα βγαίνει από τη φυλακή και αποφασίζει να παντρευτεί τον καλό Ουάϊτι, που την αγαπάει υπερβολικά. Όμως τον παλιό της έρωτα δεν το ξεχνά. Στο μεταξύ η κόρη της Ρόζα, που έχει μεγαλώσει και έχει γίνει μια πολύ όμορφη γυναίκα, αν και εθισμένη στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, ψάχνει να βρει διέξοδο στη ζωή της μέσω του έρωτα.
Πρόκειται για ένα λυρικό δράμα, μελαγχολικό, πεσιμιστικό, σκοτεινό. Αποθεώνει το παράδοξο, περιπλέκει τα πιο αρχέγονα ζητήματα του ανθρώπου. Αυτό που, κυρίως, ξεχωρίζει τον Άσπρο, άσπρο κόσμο είναι η οπερετική του διάσταση. Ο καθένας από τους χαρακτήρες του (περί τους οχτώ μετράς) λέει το δικό του μοιρολόι, το δικό του τραγούδι, εν είδει μιούζικαλ αλλά όχι χαριτωμένο, ανάλαφρο, φωτεινό. Σαν σε τραγωδία, το τραγούδι και ο (μη) χορός συντελούν στο δράμα ώστε να πάρει διαστάσεις καθαρτικές. Ειδικώς στην τελευταία σκηνή, όπου όλοι οι άνεργοι ανθρακωρύχοι κλείνουν την τραγωδία με τρόπο σπαρακτικό.
Αυτή η σερβική, γερμανική, σουηδική συμπαραγωγή του Όλεγκ Νόβκοβιτς, πολυβραβευμένου και ταλαντούχου νέου σκηνοθέτη, ενθουσίασε στο περυσινό Φεστιβάλ του Λοκάρνο, όπου απέσπασε το βραβείο CICAE (καλλιτεχνικής ταινίας) και το βραβείο γυναικείας ερμηνείας η Γιάσνα Τζούριτσιτς (Ρούζιτσα). Το τραγούδι του Μπόρις Κόβατς και η ερμηνεία της εντυπωσιακής Χάνα Σελίμοβιτς (Ρόζα) προσδίδουν στην ιστορία της Μιλένα Μάρκοβιτς μια πολύ ενδιαφέρουσα διάσταση. Η ταινία παίχτηκε και στο 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (3-12 Δεκεμβρίου 2010), στη τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια (του Δημήτρη Κερκινού).
Για περισσότερα δες εδώ.
Στο Ασθενοφόρο (The Ambulance, 84΄, 2009), μια πολιτική και κοινωνική αλληγορία παρακολουθείς πάνω στον παραλογισμό και τον –συν αυτώ- αναβρασμό της σύγχρονης Σερβίας. Άνθρωποι καρικατούρες κινούνται στο πλαστό σκηνικό που έχει συνθέσει η πολιτική της χώρας τις τελευταίες δυο δεκαετίες, λειτουργούν και σαν πιόνια στις ορέξεις του κάθε ονειροπαρμένου και συμφεροντολόγου πολιτικάντη, αλλά και έρμαια είναι στις πρακτικές και τις αποφάσεις του καθενός τυχοδιώκτη που περνά από το τιμόνι του σερβικού κράτους.Με την ανάπτυξη της απαρχαιωμένης κρατικής υπηρεσίας ασθενοφόρων παρουσιάζει την εξέλιξη της Σερβίας ο σκηνοθέτης. Έχοντας ως κεντρικό άξονα ένα ασθενοφόρο και τον γιατρό του, τρεις δραματικές ιστορίες περιπλέκονται και εκτυλίσσονται στην ταραγμένη, μετεμφυλιακή χώρα την τελευταία δεκαετία. Μιας τηλεπαρουσιάστριας και του γιου της, μόνο και μόνο επειδή είπε τις λάθος ειδήσεις τη λάθος στιγμή. Ενός γέροντα, που είναι βετεράνος πολέμου πλέον, και το πώς βιώνει αυτές τις δύσκολες στιγμές στη χώρα του. Μιας γυναίκας κολλημένης στο αναπηρικό καροτσάκι της και τη ζωή που θέλει πραγματικά να έχει. Γύρω τους διάφοροι άλλοι χαρακτήρες συμπάσχουν στην άρρωστη πατρίδα τους.
Μια σύγχρονη ιστορική ταινία είναι το Ασθενοφόρο. Αυτός ο διπολισμός, αν και αμφίσημος, προσδίδει στον σκηνοθέτη Γκόραν Ραντοβάνοβιτς, πολυβραβευμένου ντοκιμαντερίστα κατά τα άλλα, την αίσθηση του αναγκαίου, του άμεσου, του κατεπείγοντος. Άλλωστε περιπλέκει το fiction με το ντοκιμαντέρ παρεμβάλλοντας αληθινά, πραγματικά επίκαιρα από τις πολιτικοκοινωνικές ταραχές της τελευταίας δεκαετίας, από την πτώση του καθεστώτος Μιλόσεβιτς στη δολοφονία του Ντίτζιτς. Εντέλει, στο θαύμα εναποθέτει τις ελπίδες της χώρας του, των ηρώων του, ο δημιουργός.
Αυτή η σερβική, γερμανική, ελληνική (της Λιλέτ Μπόταση) συμπαραγωγή του Γκόραν Ραντοβάνοβιτς, που κάνει και το μυθοπλαστικό του ντεμπούτο στο σινεμά, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ. Συμμετείχε και στο διεθνές διαγωνιστικό πρόγραμμα του 23ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου της Αθήνας (20-30 Οκτωβρίου 2010), του Νίνου Φένεκ Μικελίδη.
