Συνέντευξη στον Θεοχάρη Παπαδόπουλο
Συνομιλήσαμε με την συγγραφέα Πόπη Γκερούση, με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία της ποιητικής της συλλογής από τις εκδόσεις Εκάτη "Διαδοχικά φωτοπέταλα".
Έχετε γράψει μέχρι τώρα δύο μυθιστορήματα και δύο ποιητικές συλλογές. Τι θεωρείτε πιο εύκολο και πιο οικείο σε σας; Την συγγραφή μυθιστορημάτων ή την ποίηση;
Σαν ιδέα, σαν σύλληψη κι έπειτα σαν προβολή του συναισθηματικού και ιδεολογικού περιβάλλοντος που επιθυμείς ν’ αποδόσεις, σαν σκίρτημα δημιουργικότητας κι έκφρασης η κατάσταση στην οποία εισέρχεσαι είναι περίπου η ίδια. Στην πράξη όμως είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Η ποίηση είναι απόλυτα ανηλεής. Δεν έχει περίμενε, δεν έχει ηρεμία, δεν έχει το ξαναβλέπουμε. Μετά θα είναι κάτι άλλο. Η ποίηση διεργάζεται αυτό που συγκεντρώνεις μέσα σου κι όταν γίνει η έκρηξη είναι αυτή η μία στιγμή. Αυτό το τόσο συμπυκνωμένο συναίσθημα για να εκφραστεί απαιτεί το απόλυτο από ‘σένα, μιαν άλλη διάσταση, ταχυπαλμία, βιασύνη και το φόβο «μη σου χαθεί». Γιατί μετά θα είναι κάτι άλλο. Η ποίηση δεν πατρονάρεται, τουλάχιστον μ’ αρέσει να το νιώθω έτσι. Όλη αυτή λοιπόν η ένταση με γοητεύει και παρά την σκληρότητα της τη νιώθω οικεία επειδή ακριβώς μ’ αρέσει. Και σαν αναγνώστρια μαγεύομαι να νιώθω υπόγεια τη μεγάλη ένταση του ποιητή σ’ αυτό που διαβάζω. Σαν μικρή βέβαια είχα ξεκινήσει να γράφω ιστοριούλες και σενάρια για θρίλερ κι έπειτα ήρθαν τα κατεβατά των στίχων. Στο τώρα, όσον αφορά το μυθιστόρημα, η πολυπλοκότητα και οι δυσκολίες σκιαγράφησης χαρακτήρων, όταν νιώθεις να χάνεσαι μα και να εναρμονίζεσαι μέσα στην ατμόσφαιρα της ιστορίας σου βασανίζει κυρίως το μυαλό μου. Αν κι επίσης στο μυθιστόρημα δεν μ’ αρέσουν οι απλές περιγραφές, προτιμώ τον λυρικό τρόπο γραφής που δίνει λίγο από την ψυχική ποιότητα του εκάστοτε χαρακτήρα. Βάσει των παραπάνω συνθηκών και προϋποθέσεων μου είναι πιο εύκολο σαν κατάσταση μια συναισθηματική και ιδεολογική εκτίναξη μέσα από την ποίηση, την ίδια στιγμή όμως κοιτάζω στη γωνία αν περιμένει η πρόκληση μιας ιστορίας με τις όποιες δυσκολίες απόδοσης της. Πιστεύω τελικά πως η έμπνευση είναι το ζητούμενο. Ναι, κατ’ ουσίαν η κατάσταση της έμπνευσης είναι αυτό που ποθείς.
Στο αφτί του βιβλίου αναφέροντας τα «Διαδοχικά φωτοπέταλα» μεταξύ άλλων τα χαρακτηρίζεται και «σκοτεινά». Μπορούν τα φωτοπέταλα να είναι σκοτεινά;
Τα φωτοπέταλα έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη αγωνία. Την αγωνία του ανθρώπου για τα πάντα. Η αλήθεια γύρω από τα φωτοπέταλα είναι ότι υπάρχουν σαν περίοδοι της ζωής ενός ανθρώπου. Κι όπως η ανθρώπινη ψυχή φωτίζεται και σκοτεινιάζει μέσα στην ίδια της αυτοάνοση ενσυναίσθηση, έτσι κι αυτά. Τα φωτοπέταλα είναι ψυχικές καταστάσεις καταγραφής βιωμάτων, τραυμάτων, συγκινήσεων, αθωότητας κι ενοχής. Αν δεν μπορούσαν να υπάρξουν σαν σκοτεινές φάσεις της ανθρώπινης οντότητας σίγουρα δε θα μπορούσαν ν’ αποδώσουν στο έπακρο το φως της. Είναι σαν στροφορμή -ψυχική κατάσταση, εμπειρία, συναίσθημα, ερμηνεία, συγκεκριμένη ανθρώπινη στιγμή- και τούμπαλιν. Άρα είναι μια φυσική διαδικασία από το φως στο σκοτάδι κι από το σκοτάδι στο φως.
Στην ποιητική σας συλλογή γράφετε για διαλυμένους ανθρώπους. Πότε ένας άνθρωπος θεωρείται διαλυμένος; Υπάρχει περίπτωση να καταφέρει να ανασυντεθεί;
Ένας διαλυμένος άνθρωπος δε νοείται κατεστραμμένος με την έννοια του τέλους. Ένας άνθρωπος με πολλές συνειδητοποιημένες εμπειρίες, εντάσεις, αξιόλογη συνειδητοποίηση του τι συμβαίνει γύρω μας και με μεγάλη επιτυχία στο εκτενές ψηλάφισμα της ανθρώπινης ψυχής δεν γίνεται να παραμένει ατσαλάκωτος. Θα σημαδευτεί, θα χιλιομπαλωθεί, θα φωτιστεί από τη γνώση μα θα διαλυθεί παράλληλα. Ίσως ο βαθμός της ευαισθησίας του (διάλυσης του) τον κατατάξει αυτόματα σε κάποια βαθμίδα. Απαλός, ονειρικός, αδύναμος, θλιμμένος, συνειδητά αθώος, έτσι είναι στα φωτοπέταλα οι διαλυμένοι άνθρωποι. Και μάλλον δεν τους ενδιαφέρει ν’ ανασυντεθούν. Οι διαλυμένοι άνθρωποι έχουν ανάγκη να πιστέψουν ξανά σε κάτι. Και είναι, αλήθεια, σκληροί γιατί έχουν την ελπίδα πως θα είναι ανθρώπινο αυτό το κάτι.
Τα όνειρα, που φοβούνται είναι όσα δεν τολμάμε να πραγματοποιήσουμε;
Τα όνειρα παίρνουν ανθρώπινη υπόσταση και άρα φοβούνται. Ξαφνικά μιμούνται τους ονειρευτές και άρα δημιουργούς τους. Τα όνειρα υπάρχουν από γενναίους ανθρώπους γιατί δεν γίνεται αλλιώς και οι γενναίοι είναι αυτοί που φοβούνται πρώτοι. Τα όνειρα δεν φοβούνται την μη πραγμάτωση τους μα να πάψουν να τα ονειρεύονται. Στον κόσμο που δημιουργούν τα διαδοχικά φωτοπέταλα οι άνθρωποι παραμένουν σε συγκινησιακή φόρτιση, γενναίοι κι αθώοι ώστε να μην παύουν τα όνειρα.
Πείτε μας τα μελλοντικά εκδοτικά σας σχέδια. Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Θέλω να πιστεύω ότι σύντομα θα ολοκληρώσω ένα μυθιστόρημα που γράφω από καιρό ενώ παράλληλα δουλεύω άλλη μια ποιητική συλλογή.
