Το βιβλίο σας καταπιάνεται με τον μύθο του Δράκουλα. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτόν τον αρχαίο θρύλο;
Γνώρισα το Δράκουλα σαν ήρωα του κινηματογράφου, η λογοτεχνική του πλευρά ακολούθησε, αν και χρονικά προηγείται. Πάντα με συγκινούσε τούτη η σκοτεινή, νυχτερινή μορφή. Μου θύμιζε πολύ ελληνικούς θρύλους της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Αρκαδίας, που μιλούσαν για λάμιες, νεράιδες, φαντάσματα και μυθικά τέρατα. Επιπλέον κουβαλούσε μια φθαρτή αθανασία, αλλά στο μύθο διακρίνεται και μια έντονη αμφισβήτηση του θείου. Θέματα που τραβούν την προσοχή μου για μελέτη. Άρχισα λοιπόν σιγά-σιγά να μαζεύω υλικό. Μια πρώτη γραφή ήταν κάποια κείμενα -ας μην τα ονομάσω κριτικές- για ταινίες με θέμα το Δράκουλα. Ένα ταξίδι με φίλους στην Ρουμανία ήταν η αφορμή για μια δεύτερη γραφή, την οποία ξαναδούλεψα προσθέτοντας τις πηγές και τη σχετική βιβλιογραφία, ώστε να πάρει τη μορφή βιβλίου.
Κατά τη γνώμη σας, εξακολουθεί ο μύθος του Δράκουλα να συναρπάζει τους σημερινούς αναγνώστες και θεατές;
Ναι, τούτος ο αστικός μύθος είναι πάντα επίκαιρος. Το βιβλίο του Στόουκερ δεν έλειψε ποτέ από τα ράφια των βιβλιοπωλείων, αλλά και από τα χέρια των αναγνωστών. Για να μην μιλήσουμε για μια σειρά βιβλίων που η θεματική τους περιστρέφεται γύρω από το μύθο των βαμπίρ. Όσο αναφορά τον κινηματογράφο, δεν έχει σταματήσει να ασχολείται μαζί του. Δεν είναι τυχαίο που ακόμα και σήμερα γυρίζονται ταινίες βασισμένες στο μύθο του Δράκουλα. Η τελευταία ήταν μόλις πέρυσι.
Στο βιβλίο σας ανατρέχεται, επιπλέον, στην Αρχαία Ελλάδα. Γιατί κάνατε αυτήν την αναγωγή;
Κοιτάξτε. Τι είναι ο Δράκουλας; Ένας βρυκόλακας. Αν θέλουμε να δούμε τα χαρακτηριστικά που ο Στόουκερ έδωσε στον ήρωά του δεν έχουμε παρά να ανατρέξουμε στους θρύλους των Βαλκανίων για τους βρυκόλακες -που σημειωτέων ο Στόουκερ είχε πολύ καλά μελετήσει. Αν πιάσουμε δε το νήμα κινούμενοι προς τα πίσω, θα δούμε ότι ο Πλάτωνας κάνει πρώτος αναφορά γι' αυτά τα πλάσματα. Για μένα ήταν δεδομένο ότι θα αναζητούσα στην Αρχαία Ελλάδα στοιχεία απαρχής του μύθου. Πως μπορούσα να αγνοήσω, ας πούμε, τους στίχους του Αριστοφάνη: Σφάζει αρνιά και χύνει αίμα / για να πάει να πιει το πνέμα, / γιατί και στην κάτω χώρα / είν' τα πνέματα αιμοβόρα (Όρνιθες μετ. Βασίλη Ρώτα). Ή πάλι στην Οδύσσεια, τα λόγια του συντρόφου του Οδυσσέα, Ελπήνορα, που από τον Άδη τού ζητάει να γυρίζει στο νησί της Κίρκης και να τον θάψει, γιατί αν δεν το κάνει, θα γίνει κακό στοιχειό για κείνον.
Πώς αξιολογείτε την παρουσία αυτού του λογοτεχνικού είδους στην ελληνική βιβλιογραφία; Υπάρχει άραγε παράδοση αυτών των φαινομένων στη χώρα μας;
Στη χώρα μας δεν ήταν δυνατόν να ευδοκιμήσει αυτό το είδος της πεζογραφίας. Ο Λόγος του Έλληνα, υμνεί το φως, το ζωοδότη ήλιο, τον έρωτα, την ορμή της νιότης, την αναγεννημένη φύση, τον άνθρωπο κλπ. Οι ήρωες της πεζογραφίας μας είναι «φωτεινοί». Ακόμα και τα Τραγούδια του Κάτω Κόσμου στην Ελλάδα, υμνούν τη ζωή, μιλώντας για την τρομερή, την αβάσταχτη νοσταλγία των σκιών να επανέλθουν και να δουν το φως του ήλιου. Ας αναλογιστούμε τι λέει ο Αχιλλέας στον Οδυσσέα στην Οδύσσεια. Πως μπορούσε επομένως εδώ να αναπτυχθεί ένα «σκοτεινό» λογοτεχνικό είδος, σαν αυτό που καθορίζει ο όρος Γκότθικ, που καλλιεργήθηκε και ευδοκίμησε στην Βικτωριανή Αγγλία, και που ο Δράκουλας είναι, θα λέγαμε, «καθαρόαιμο» παιδί του; Στο βιβλίο μου βέβαια κάνω μια αναφορά στα λίγα έργα της ελληνικής πεζογραφίας με θέμα τους βρυκόλακες. Να αναφέρω χαρακτηριστικά εδώ το δημοτικό τραγούδι «Κωνσταντής», το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Λάμπρος» και το μυθιστόρημα του Γρηγορίου Ξενόπουλου «Το φάντασμα». Σε μια συνέντευξή του ο Σταύρος Τορνές είχε πει: «Ο Δράκουλας είναι Βαλκάνιος και τον έκλεψαν οι Αμερικάνοι και τον έκαναν χρυσωρυχείο. Ο Δράκουλας μας ανήκει». Ο Τορνές έχει δίκιο βέβαια, αλλά μιλάει για την κινηματογραφική πλευρά του θέματος.
Κατά τη γνώμη σας, ο μύθος του Δράκουλα συναντάται πιο ανάγλυφα και παραστατικά στην λογοτεχνία ή τον κινηματογράφο;
Θα μπορούσα να αντιστρέψω την ερώτηση και να πω τι είναι πιο ισχυρό ο λόγος ή η εικόνα; Όμως η κάθε τέχνη δουλεύει και μιλάει με το δικό της υλικό. Ο Δράκουλας είναι ένα καθαρά λογοτεχνικό δημιούργημα του Δουβλινέζου συγγραφέα Μπραμ Στόουκερ, και είναι ένας και μοναδικός, αν και το θέμα των βαμπίρ θα απασχολήσει μια σειρά συγγραφέων και σκηνοθετών. Σίγουρα ο κινηματογράφος ήταν εκείνος που τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Τον εγκατέστησε στις σκοτεινές αίθουσες. Αλλά εκεί, στο σκοτάδι δεν είναι εξάλλου το βασίλειό του; Και να σκεφτεί κανείς ότι η πρώτη σπουδαία και αξεπέραστη ταινία, το θρυλικό «Νοσφεράτου», κινδύνευσε να καταστραφεί αφού αυτή ήταν η απόφαση του δικαστηρίου, μια και η χήρα Στόουκερ αρνιόταν να δώσει τα δικαιώματα για να γυριστεί ταινία. Τη ειρωνεία αλήθεια! Ο κινηματογράφος όμως είναι αυτός που θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του κόσμου για τούτο το μύθο, θα δώσει σάρκα και οστά στον Δράκουλα· θα εικονοποιήσει το μύθο. Σε ποιανού το μυαλό δεν έρχεται η εικόνα της ευγενικής μορφής του Κρίστοφερ Λι; Αλλά δεν είναι μια παγιωμένη εικόνα. Εξελίσσεται, γιαυτό και μπορούμε να δούμε άλλους ηθοποιούς, όπως ο Γκάρυ Όλτμαν, να ερμηνεύουν το ρόλο. Επιπλέον, ο Δράκουλας είχε την τύχη να πέσει σε χέρια σκηνοθετών όπως ο Μονράου, ο Χέρτζογκ, ο Κόπολα κ.ά.
Κατά την έρευνά σας, ο μύθος του Δράκουλα δεν συναντάται και σε άλλες μορφές τέχνης, π.χ. ζωγραφική;
Όχι, τη ζωγραφική δεν μπορώ να πω πως την απασχόλησε ο Δράκουλας. Αν και για παράδειγμα οι ελληνικοί μύθοι αποτέλεσαν μια μεγάλη μήτρα για την Ευρωπαϊκή ζωγραφική, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, τούτος ο μύθος μάλλον άφησε αδιάφορους τους ζωγράφους. Όπως και τους ποιητές.
Πώς αποφασίσατε να εμπλουτίσετε την έκδοση με πρωτότυπα σκίτσα σας; Η αλήθεια είναι ότι προσδίδουν ατμοσφαιρικότητα στο κείμενο.
Ναι, και ευχαριστώ που το αναφέρετε. Με ενδιέφερε, όπως και τον εκδότη μου, μια μικρή αλλά καλαίσθητη έκδοση. Μια έκδοση που θα έφερε κάτι από την ατμόσφαιρα των σκιών του «Νοσφεράτου». Πιστεύω πως στην Ελλάδα -και αυτό το οφείλουμε στους εκδότες και στο κοινό- το βιβλίο είναι πραγματικό έργο τέχνης. Δεν το αντιμετωπίζουμε σαν απλό καταναλωτικό προϊόν που θα το διαβάσουμε και θα το πετάξουμε. Όχι, τουλάχιστον οι περισσότεροι. Μια προσεγμένη έκδοση, στην οποία έχει συνεργαστεί και ένας εικαστικός, έχει για μένα πολύ ενδιαφέρον. Αυτό βέβαια όλο και σπανίζει. Το λόγο έχουν πάρει τα ηλεκτρονικά μέσα, γι' αυτό και σε αρκετά βιβλία βλέπει κανείς μια στεγνή, επίπεδη εγκεφαλική παρουσίαση. Οφείλω όμως εδώ να αναφέρω πέρα από τις εκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, που από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν την εργασία αυτή, και την πολύτιμη αρωγή του γραφίστα και φίλου Χρήστου Ρούσση.
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σχέδια σας;
Όπως πιθανόν να καταλάβατε, η επόμενη εργασία θα έχει να κάνει με ήρωα της μυθολογίας μας, μια και οι ελληνικοί μύθοι, όπως έλεγε και ο Κορνήλιος Καστοριάδης, έχουν ένα σημασιακό υπόβαθρο, μέσα στο οποίο κατοπτρίζεται η ίδια μας η ζωή και κάθε ανθρώπινη ζωή. Γι' αυτό, πιστεύω, είναι σημαντικοί και «αληθινοί».
