Πέντε κεράσια στο μωσαϊκό, ποίηση, Σοφία Κουκουλά, εκδόσεις Ο Μωβ Σκίουρος 2015
Τα «Πέντε κεράσια στο μωσαϊκό» της Σοφίας Κουκουλά είναι η πρώτη εκδοτική προσπάθεια του «Μωβ Σκίουρου» στην ποίηση και μία από τις καλύτερες συλλογές που έχω διαβάσει τελευταία. Η ανάγνωσή της μου προκάλεσε διάφορα παράξενα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα, τι συμβαίνει όταν οι ποταμοί δυο ευαισθησιών συμβάλλουν. Τι συμβαίνει, με άλλα λόγια, όταν ένα κορίτσι με θεατρικές σπουδές αποφασίζει να γράψει ποίηση; Η απάντηση είναι: το προφανές. Το ποιητικό αποτέλεσμα αποκτά σκηνοθετικό βάθος, δηλαδή δυνατές εικόνες και κίνηση. Έτσι παρακολουθούμε τον ήλιο να ξαπλώνει αναπαυτικά πάνω στα γεράνια και να παίρνουν τα μπαλκόνια άλλη θέα ή την οργισμένη θάλασσα νύχτα να ξεσπά στους άδειους βράχους ή το ποιητικό υποκείμενο να κάθεται στην ξηλωμένη καρέκλα της κουζίνας και να κοιτά το λευκό ψυγείο.
Λευκό. Μπορεί μια ποιητική συλλογή να έχει χρώμα; Αν ναι, η συλλογή της Σοφίας θα έπρεπε να έχει χρώμα κόκκινο, το χρώμα των πέντε τρομαγμένων κερασιών που μετρά πάνω στο μωσαϊκό της ζωής της. Όμως όχι, η συλλογή έχει χρώμα λευκό που ξεχειλίζει από παντού. Διαβάζουμε για ασπροφορεμένα σ΄αγαπώ, για λευκό χαρτί, για ένα σπίτι, μια γυάλα κι έναν κόσμο, λευκά και τα τρία σαν το χιόνι, για χιλιάδες άσπρα μυστικά που κρύβει το ταβάνι, για το λευκό ψυγείο της ντροπής. Όλα λευκά. Και απαλά, όπως οι εικόνες που υφαίνει η ποίησή της, οι οποίες διατηρούν την απαλότητά τους ακόμη και όταν γίνονται σκληρές. Και τη διατηρούν γιατί ακτινοβολούν γαλήνη, γιατί είναι σαν η Σοφία να γράφει από ένα γαλήνιο σημείο μέσα της, πράγμα που αποβαίνει καθοριστικό για το ύφος των ποιημάτων της. Ίσως φταίει το ότι η ίδια υπήρξε «παιδί, έφηβη και ενήλικη μιας υπέροχης οικογένειας», όπως μας πληροφορεί στο αυτάκι του βιβλίου. Είναι ίσως ο καλύτερος λόγος στον κόσμο να εκφράζεται κανείς με υγεία και πληρότητα. Δεν λείπει, ωστόσο, από τα ποιήματά της το λυρικό στοιχείο που κάποιες φορές μας παραδίδεται απροσχημάτιστα και δεν συμβαδίζει τόσο με την εποχή. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αναφερθεί.
Τα 29 πεζά ποιήματα της συλλογής, τα οποία διαρθρώνονται σε τρία μέρη, πολλές φορές δομούνται από πολύ μικρές περιόδους, συχνά μόλις δύο ή τριών λέξεων, που σχηματίζουν την εντύπωση ότι η ποιήτρια βαδίζει με μικρά, πολύ μικρά βήματα - πάνω στο χιόνι; Ίσως ναι, γιατί το αποτύπωμα που αφήνουν οι προσεκτικά διαλεγμένες λέξεις της είναι ιδιαίτερα βαθύ: «παιδιά με ιδρωμένα όνειρα», «μια υπόσχεση σταυρωμένη στα μαλλιά», «τα όνειρα αργούν πάντα στην ώρα τους». Ή «αντίο που δεν φεύγουν πιο πέρα από το παράθυρο γιατί τα φοράς πάντα στον λαιμό σου», «δάκρυα κουμπωμένα στα ματωμένα μάτια», «κάπου από το παράθυρο γιασεμί που καλοκαίριασε» και τόσα άλλα. Το χιόνι κάποτε θα λιώσει, είναι αναπόφευκτο, και θα χαθούν τα αποτυπώματα και τα ίχνη. Τα ποιήματα της Σοφίας όμως ακόμη και τότε θα εγγυώνται μια όμορφη ανάγνωση.
Χριστίνα Λιναρδάκη
