Top menu

Συνέντευξη της Μ. Σπυροπούλου στο περιοδικό Vakxikon.gr

Συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

Η συγγραφέας Μαριαλένα Σπυροπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977, είναι ψυχολόγος - ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια, ενώ παράλληλα αρθρογραφεί και στην εφημερίδα Καθημερινή. Μόλις κυκλοφόρησε το τελευταίο της βιβλίο «Ρου» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Αφιερώνετε το πρώτο σας βιβλίο στη μητέρα και στην κόρη σας. Προφανώς τα πιο αγαπημένα πρόσωπα στη ζωή σας;
Ναι, είναι πολύ αγαπημένα μου πρόσωπα αλλά δεν τους το αφιερώνω για αυτόν το λόγο. Ο λόγος που το αφιερώνω είναι επειδή η μητέρα μου και η κόρη μου, με εμένα ενδιαμέσως, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τη «Ρου», η καθεμιά με διαφορετικό τρόπο και για διαφορετικό λόγο.

Η μητέρα  της ηρωΐδας σας, όμως της «Ρου», είναι –σίγουρα -μια –διαφορετική- μάνα από τις δικές μας, ένα «τέρας», θα τη χαρακτήριζα, χωρίς ελαφρυντικά μάλιστα. Δεν θα συμφωνείτε μάλλον, αλλά…
Προφανώς η κάθε ανάγνωση ανήκει στον αναγνώστη και εσείς κάνετε δικό σας το βιβλίο με αυτό τον τρόπο. Εγώ δεν τη είδα ποτέ σαν τέρας τη μητέρα της Ρου και δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι μια τέτοια μητέρα είναι σπάνιο φαινόμενο ανάμεσά μας. Πολλές μητέρες για διάφορους λόγους μπλοκάρουν και δεν παίρνουν τη σωστή απόφαση τη σωστή στιγμή, αυτό δεν τις κάνει όμως τέρατα. Πιστέψτε με, άλλες είναι οι μητέρες-τέρατα, και όχι η μητέρα της «Ρου». Άλλωστε, κάθε μητέρα μέσα στην αγάπη της ασυνείδητα φέρνει και συναισθήματα επιθετικότητας ή αδιαφορίας για το παιδί της. Στο παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας η μαμά είναι αυτή που στέλνει την Κοκκινοσκουφίτσα στο δάσος.

«Επιζήσασα ενός πολέμου» γράφετε κάπου, ήταν το κορίτσι αυτό το καταπονημένο από την Ίο, η Ζαχαρούλα, «Δεν είχε τίποτα να χάσει – και την ίδια στιγμή ξέρει πόσα πολλά έχει να δώσει». Έτσι είναι όμως; Ή κάποιοι επιζώντες τραγικών καταστάσεων αγρίμια γίνονται;
Εγώ δεν βλέπω ως αγρίμι τη «Ρου». Από την άλλη όλοι είμαστε αγρίμια, κάτω από τον πολιτισμό μας, που αρκετές φορές είναι απλό επικάλυμμα. Τη φράση αυτή που αναφέρετε, εγώ ίσα ίσα την τοποθετώ στον αντίποδα του αγριμιού, σε αυτό της ομορφιάς, της δύναμης, μιας δύναμης που μόνον η αδυναμία μπορεί να προσφέρει. Καμιά φορά ακόμα και όταν βρισκόμαστε χαμηλά, το να συνειδητοποιούμε ότι πάλι πολλά έχουμε να δώσουμε εμπεριέχει ανύψωση της ανθρώπινης διάστασης, και το αγρίμι γίνεται άγγελος, για να μην πω Θεός.

Η πραγματικότητα της πραγματικότητας είναι πάντα πιο οδυνηρή λέει η άλλη κάπου αλλού πρωταγωνίστριά σας, η «ανθεκτική» ψυχίατρος. Ούσα εσείς ψυχοθεραπεύτρια τι έχετε αποκομίσει; Η ψυχοθεραπεία στην απώλεια είναι  πανάκεια ή απλό παυσίπονο στον πενθούντα;
Η απώλεια είναι απώλεια, πολλώ δε μάλλον η μεγίστη των απωλειών, αυτή του να χάσει γονιός το παιδί του. Ούσα εγώ ψυχοθεραπεύτρια έχω αποκομίσει ότι όσο περνάνε τα χρόνια παρέα κάνουμε με τις απώλειές μας, μικρές ή μεγάλες. Η αίσθηση της ολοκλήρωσης από εκεί πηγάζει και όχι από τη φαντασίωση της ευτυχίας. Να είσαι πλήρης με όλες τις απώλειές σου. Η ψυχοθεραπεία στην απώλεια είναι σχετικό πράγμα. Υπάρχουν απώλειες εσωτερικές, υπαρξιακές, ψυχικές που επουλώνονται, και άλλες που μας συντροφεύουν για πάντα. Το ζήτημα είναι να μπορούμε και μέσα από τις απώλειες να σχετιζόμαστε και να αναζητάμε συντρόφους στη ζωή, φίλους και άλλους. Τότε η ψυχοθεραπεία γίνεται εφικτή, μέσα από τη σχέση ψυχοθεραπευτή και ψυχοθεραπευόμενου.

Και σκέφτομαι –γράφει η Ρούλα στη φιλενάδα της στο νησί– και σκέφτομαι κι εγώ αντίστοιχα: «Τι κάνουμε για λίγη ευχαρίστηση; Για ένα βλέμμα γλυκό. Για λίγη ζωντάνια μέσα μας». Εσείς, κα Σπυροπούλου, μέσα από την απασχόλησή σας ως ψυχολόγου έχετε βρει κάποια βοτάνια για τις στιγμές που όλα θολώνουν γύρω μας;
Η ψυχολογία και κυρίως η ψυχανάλυση δεν προσφέρει «βοτάνια». Ίσα ίσα έχει ως σκοπό τη συνειδητοποίηση. Όταν όλα θολώνουν γύρω μας, πρέπει να αντέξουμε το θόλωμα, να μην προβούμε σε πράξεις που μπορεί να μετανιώσουμε για να δώσουμε χώρο από τη δράση στη σκέψη.  Είναι μια αρχή να κάνουμε χώρο στις ανάγκες μας και να τους δώσουμε νόημα.

Δουλεύετε και στην ιδιωτική εκπαίδευση ως ψυχαναλύτρια. Πρακτικά πώς μεταφράζεται αυτό – ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό - σε μια χώρα σαν την τωρινή δική μας.
Στην ιδιωτική εκπαίδευση δουλεύω ως συμβουλευτική ψυχολόγος, η ψυχανάλυση βέβαια δίνει τα εργαλεία βαθύτερης κατανόησης, παρόλο που δεν κάνουμε συνεδρίες ούτε θεραπεία μέσα στο σχολείο. Στα σχολεία βλέπουμε γονείς, παιδιά και δίνουμε ενημερωτικές ομιλίες. Συχνά στο δικό μας σχολείο γίνονται ομάδες δασκάλων και καθηγητών για να αποκτήσουν μια άλλη θέαση στα προβλήματα που απασχολούν τα παιδιά σήμερα. Όλα ή σχεδόν όλα τα ιδιωτικά σχολεία συνεργάζονται με ψυχολόγους. Και είναι κάτι που το χρειάζονται και τα δημόσια σχολεία. Δυστυχώς, όμως, θεωρείται για το Δημόσιο πολυτέλεια, που φυσικά δεν είναι.

Στο ιδιωτικό σας ιατρείο ποιο είναι το προφίλ των ασθενών σας; Εύπορες βαριεστημένες πενηντάρες, βαριά περιστατικά κατάθλιψης; Και αναρωτιέμαι, άνδρες γενικά ζητούν τη βοήθειά σας;
Αυτή η φαντασίωση ότι η ψυχανάλυση απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν έχουν τι να κάνουν στη ζωή τους έχει εξαλειφθεί. Σήμερα πρόσβαση στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία έχουν όλοι οι άνθρωποι, ακόμα και όσοι δυσκολεύονται, διότι οι τιμές έχουν γίνει προσιτές αλλά υπάρχουν και οι θεραπευτικές ομάδες που είναι πολύ βοηθητικές και πιο προσιτές ακόμα οικονομικά. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι η τιμή. Αυτό που όμως διαφοροποιεί τους ανθρώπους είναι η ικανότητα να χρησιμοποιούν τον λόγο, να φαντάζονται και να σκέφτονται πάνω στη ζωή τους με εσωτερικό, συμβολικό τρόπο. Η ένδειξη για θεραπεία δηλαδή είναι κάποιος να αισθάνεται ότι έχει ανάγκη να απαντηθούν μερικά ερωτήματα ή και να λύσει προβλήματα, αλλά και να σκέφτεται εσωτερικά για αυτά. Ολοένα και περισσότεροι άνδρες αναζητούν βοήθεια και παραδοσιακά γυναίκες. Ο μέσος όρος των ηλικιών είναι 35-55, εκεί όπου έχεις και κάποια ζωή πίσω σου αλλά έχεις και κίνητρο να δεις και το μέλλον.

Ετοιμάζετε κάτι νέο μετά την εξαιρετική «Ρου» σας;
Υπάρχει κάτι που ετοιμάζεται με αργούς ρυθμούς.